Deepfake hakkı satmak mı!? | Ne zaman suç olur?

Bugün teknolojinin geldiği yer 40 yıl öncesinin bilim kurgu filmi gibi. İnternet, üçüncü aşaması metaverse’ü beklerken, yaklaşık iki yıl süren yoğun salgın dönemi küresel ağın önemini tekrar ortaya koydu. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte doğru, yanlış her türlü bilgi hızlı yayılmaya başladı. Sinema sektörü 21. yüzyılda farklı bir yöne evrilirken, müzik sektörü artık Youtube tıkları ile ifade edilir oldu.

Afazi teşhisi konan, konuşmakta ve söyleneni anlamakta zorlanan Aktör Bruce Willis artık çalışamıyor. Aktör geçen aylarda resmi olarak emekli oldu. Ancak Bruce Willis’in içinde olduğu filmler çekilmeye devam edeceği iddia ediliyor. Hem de gerçek yüzü ile. Peki nasıl? Deepfake teknolojisi ile.

Bugün bir kişinin yüz haritası çıkartılarak oluşturulan deepfake görüntü, fotomontajın birkaç adım daha ötesi. Bu teknoloji film sektöründe Hızlı ve Öfkeli serisinin 7. filminde çekim esnasında hayatını kaybeden Paul Walker’ın canlandırılması için kullanılmıştı. Bir kişinin yüz hatları, bu teknoloji sayesinde başka bir insanın vücuduna aktarılabiliyor. Star Wars serisinde Prenses Leia karakterini yeniden canlandırmak için de deepfake kullanılmıştı.

Deepfake teknolojisi ile aktör Tom Cruise'ın yüzünün uyarlandığı bir video👇

GERÇEĞİNDEN AYIRMAK ÇOK ZOR

Bugün deepfake bir videoyu gerçeğinden ayırmak çok zor olabiliyor. Dünyaca ünlü bazı aktörlerin ‘cinsel ilişki’ görüntüleri bile bu teknoloji ile oluşturabiliyor. Deeptrace adındaki bir girişimin Ocak-Temmuz 2019 dönemlerini kapsayan raporuna göre; internette rastlanan 14 bin 678 adet deepfake içeriğin yüzde 96’sının cinsel nitelikteki internet sitelerinde yer aldığı tespit edildi.

Bruce Willis, yüzünün dijital haklarını Deepcake isimli ABD’li video şirketine sattı. İngiliz Telegraph gazetesine göre; Willis anlaşmanın ardından, “Benim için zamanda geriye gitmek müthiş bir tecrübe, modern teknoloji sayesinde farklı kıtada çekilen bir filmde bile yer alabileceğim” ifadelerini kullandı. The Hollywood Reporter’a konuşan Willis’in bir temsilcisi ise henüz tamamlanan bir anlaşma olmadığını söyledi.

Deepcake, Bruce Willis’in iki farklı yüzünü modelledi. Bunlardan biri 42 yaşındayken oynadığı Die Hard (Zor Ölüm) filmindeki yüzü. Bir diğeri ise 32 yaşındayken çektiği Beşinci Element filmindeki hali. Willis firma ile 2021 yılında bir anlaşma imzalamıştı ancak yüzünün başka bir filmde yer alma kararı halen kendisine ve mirasçılarına ait.

Deepfake bugün en tehlikeli dezenformasyon silahlarından biri. Kişinin gerçek ve sanal görüntüsü arasındaki farkın anlaşılması son derece zor. Türk Ceza Kanunu’na göre kişinin rızası alınmadan yapılan deepfake videolarının da cezai bir karşılığı var.

ANAYASA'YI İHLAL RİSKİ VAR

Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi’nden Araştırma Görevlisi Beşir Babayiğit’in Türk Ceza Kanunu’nda deepfake’in yeri üzerine kaleme aldığı bir makaleye göre; Deepfake videolarının Anayasa’nın maddi ve manevi varlığı koruma ve geliştirme hakkı, özel hayata ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme ve özel hayatın ve aile hayatının gizliliği hakkı, kişisel verilerin korunmasını isteme hakkı, düşünce ve kanaat hürriyet ile düşünce ve kanaatleri açıklama ve yayma hakkını ihlal etme riski bulunuyor.

Babayiğit’in makalesinde yer alan bilgilere göre; Deepfake konusunda Türk hukukunda çok emsal karar olduğunu söylemek doğru olmaz ancak Türk Ceza Kanunu’nun 245/A’ya göre; suça aracılık eden ürünlerin imal, ithal, sevk, nakil, kabul edilmesi ve depolanması suç unsuru taşıyabilir. Yani deepfake’in yasadışı ilan edilmesi durumunda deepfake üretiminde kullanılan yazılım ve donanımlar suç olacak.

Ayrıca Deepfake kapsamında iftira suçu işlenmesi takdirinde, yani kişinin söylemediği bir sözü söylüyormuş gibi yaptığı bir görüntüyü oluşturmak durumunda, iftira suçu kapsamına girebilir.

Babayiğit bunu şöyle örneklendiriyor: Kamera kaydında hekim A’nın bir hastayı tedavi ederkenki görüntülerinin yer almasına karşın, gerçekleştirdiği fiilin kasten öldürme suçu oluşturacak biçimde videoda manipüle edilmesi söz konusu olabilir.

İLK DEEPFAKE KANUNU

Dünyada deepfake videolara ilişkin ilk özel kanun, 1 Eylül 2019’da ABD Teksas’ta yürürlüğe girdi. Bu kanuna göre; Teksas Seçim Kanunu’nun 255.004 numaralı maddesi değiştirildi. Söz konusu değişikliği ile birlikte, seçime katılan adaylara zarar vermek veya seçimin sonucunu etkilemek amacıyla; deepfake video oluşturmak veya seçimi takip eden 30 gün içinde bu nitelikteki deepfake videonun yayınlanması ya da dağıtılmasına sebep olmak suç haline getirildi.

Kaynaklar: Gamestop, The Telegraph, The Hollywood Reporter, Deepfake'in Ceza Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi ve De Lege Feranda Öneriler (Babayiğit, 2021)

Kaynak: Web Özel