Sıcak hava ruh sağlığını nasıl etkiliyor?

Geçtiğimiz yıllarda yazın belli zamanlarda sıcak hava dalgaları olurdu. Ancak iklim değişikliği ile dünya neredeyse yazın tamamında aşırı sıcaklarla karşı karşıya kalıyor. Artık her yaz, bir öncekinden daha sıcak geçiyor. Gündüzleri sıcaklık rekorları kırılırken, geceleri de insanlar uyumakta zorluk çekiyor.

Böylesi günler kalp, astım gibi kronik rahatsızlığı ya da alerjik sorunları olan kişiler için tehlikeli olabilir. Ayrıca beyin kanaması, felç veya aşırı susuzluğun yol açtığı komplikasyonlara yol açabilir.

Bilim insanları yüksek sıcaklığın insan bedeninde sadece fiziksel zararlara yol açmadığını, sıcakların ruh sağlığımızı da etkilediğini bilimsel olarak kanıtladı. Yükselen sıcaklıkları ruh halimizdeki ve davranışlarımızdaki değişikliklerle ilişkilendiren çok sayıda araştırma mevcut.

SICAKLIK TRAFİKTE SUÇ ORANINI ARTIRIYOR

Örneğin yapılan araştırmaya göre, trafikte insanların sinirlenme ve kornaya basma eğilimi bu tür zamanlarda artıyor. Sıcaklığın çok yüksek olduğu dönemde normal zamanlara göre trafik kazası riski  yüzde 20 daha fazla. Yeterince sıvı alınmazsa, bu havalarda kanında 0,8 g/l alkol bulunan birinin yaptığına benzer hatalar yapılıyor. Ayrıca sıcak havalarda suç oranları yükseliyor.  

Isı dalgaları, psikiyatrik acil durumları da etkiliyor. 2021'de yayınlanan bir bilimsel literatür incelemesine göre, sıcaklıkların arttığı her derece için ruh sağlığıyla ilişkili ölüm oranı yüzde 2,2 artıyor. Bu yıl yayınlanan bir başka çalışma ise, ısı dalgalarını, ruh sağlığı sorunlarıyla ilgili acil servis ziyaretlerindeki artışla ilişkilendiriyor.

İspanya Psikoloji Genel Konseyi Üyesi Valentin Martinez-Otero, "Ilık hava, bizi dışarı çıkmaya ve sosyal ilişkiler kurmaya teşvik eder," diyor. Martinez-Otero şöyle devam ediyor: 

Sıcaklıklar aşırı değerlere çıktığında, genel olarak davranışımızı da etkiler. Örneğin, iş performansında bir düşüş olur. Öfkeye eğimli kişilerde sinirlilik hali görülür. Depresyon, anksiyete bozuklukları ve diğer patolojileri olan kişilerde yüksek ısı önemli stres yaratabilir. Bu kişiler ruh hallerinde daha fazla dalgalanma tecrübe edebilir, daha fazla sinirli olabilir ve daha fazla hayal kırıklığı yaşayabilirler.

İspanya İklim Değişikliği, Sağlık ve Kentsel Çevre Araştırma Grubu üyelerinden Cristina Linares ve Julio Diaz ise, "Duygusal ve davranışsal bozukluklar (şiddetin artması ve alkol ile uyuşturucu kullanımının yükselmesi) ile sıcaklığın artması arasında bir ilişki olduğuna dair kanıtlar var." diyor.

Isının ruh sağlığı üzerindeki etkilerine karşı en savunmasız kişilerin, psikolojik bir rahatsızlıktan muzdarip insanlar olduğu ifade ediliyor. Ancak artan her bir ekstra derece, nüfusun geri kalanı için de riski arttırıyor.

Bilim dünyası ayrıca, sıcaklık yükseldiğinde bizi somurtkan ve saldırgan yapan fizyolojik mekanizmaların neler olduğunu açıklamak için de yıllardır çalışmalar yürüyor. Bazı araştırmalara göre, bu yüksek dereceler, duygularla ilgili nörotransmiterler olan serotonin ve dopamin düzeyini değiştiriyor.

SICAKLIK UYKUSUZLUĞA, UYKUSUZLUK PSİKOLOJİK BOZUKLUĞA NEDEN OLUYOR

Ek olarak, sıcaklığın uyku üzerinde etkisi olduğu ve uyku için ideal sıcaklığın 17-18ºC civarı olduğu belirtiliyor. Minimum sıcaklığın 20 derecenin çok üzerinde olduğu gecelerde, ısı izolasyonu iyi olmayan ya da soğutma sistemi bulunmayan evlerde kişiler iyi dinlenemez.

Psikolog Aurora Gomez, "Uyku sırasında vücut ve özellikle beyin için birçok onarım görevi hayata geçirilir" diye açıklıyor. Sıcaklığın düşmediği bu gecelerde bahse konu onarımlar yapılamıyor. Gomez, "Takıntıları ve depresyonu olan kişiler daha fazla depresif düşünceye sahip olacak. Herkes için işler daha da kötüleşecek” diye belirtiyor.

'Açlık siniri' ifadesi artık tıp literatüründe...Sağlık

Öte yandan, birkaç gece üst üste uykusuz kalmak da çok zararlı. Gomez, "Sadece bir gece uykusuzluk ile belirli işlevleri yerine getirebiliyoruz ve günü geçiriyoruz. Ancak gün geçtikçe konsantre olma ve görevleri yerine getirme yeteneği azalıyor" diyor.

Sıcak hava dalgaları son 10 yılda iki katına çıktı. 2014 yılında yapılan bir araştırmada, iklim değişikliğinin 2010-2099 arasında ABD'de ilave 22 bin cinayete, 180 bin tecavüz vakasına ve 1.2 milyon silahlı soyguna neden olacağı tahmin ediliyor. Bazı uzmanlar, yüksek sıcaklığın neden olduğu psikolojik bozuklukların yanı sıra, sıcaklığın yarattığı uykusuzlukla da mücadele edilmesi gerektiğini ifade ediyor.

*Bu haberde yer alan bilgilerin bir kısmı El Pais'de “Más irritables, más agresivos y más estresados: cómo afecta el calor a la salud mental” başlığıyla yayınlanan makaleden derlenmiştir. 

Kaynak: Web Özel