Sahur yapmadan oruç tutmak: Diyanet ve diyetisyenlerin yorumu...
Ramazan ayında bir kısmımız sahur yapmadan oruç tutmayı tercih ediyor. Diyetisyenler, sağlık açısından bunun zararlı olduğu görüşünde. Diyanet ise hadislerle sahurun önemini vurgulamakta. Peki sahur neden önemli? Sahurda ne yemek gerek? Susuzluk hissine neden olan durumlar neler?
Ramazan ayı esnasında sıkça sorulan ve klasikleşen sorulardan biri de nasıl beslenmek gerektiği... Özellikle oruçlu iken geçen süreyi zorlanmadan geçirebilmek adına beslenmeye dikkat etmek gerekiyor. Burada sahur çok çok önemli bir yer tutmakta. Bazımız bir akşam yemeği yer gibi, bazımız ise kahvaltıda tükettiği besinlerle sahur yapıyor. Bir kesim ise sahur yapmadan oruç tutmayı tercih ediyor veya iftardan sonra da bir şeyler atıştırıp öyle yatıyor.
Öncelikle Diyanet İşleri Başkanlığı, “Sahur yemeğinin dindeki önemi nedir?” sorusuna verdiği yanıtta “Hz. Peygamber (s.a.s.) sahura kalkmış ve bunu ümmetine de tavsiye etmiştir” ifadelerini kullanıyor. Cevap şöyle devam ediyor:
“Resûl-i Ekrem (s.a.s.), sahur yemeğinde 'bereket' olduğunu ifade etmiş ve sahur yemeğinin, müslümanların orucu ile ehl-i kitabın (ehl-i kitap: İslamiyet dışındaki semavi dinlerin kutsal kitaplarına inananlara verilen ortak isim) orucu arasındaki en önemli farklardan biri olduğunu belirtmiştir.”
Alimlerin sahurun oruca dayanma gücü verdiğini bildirdiklerini aktaran Diyanet İşleri yanıtını “Maddi-manevi bereketleri olan sahur, ihmal edilmemelidir” diye noktalıyor.
'SAĞLIKSIZ...'
Görüşüne başvurduğumuz ve konuyu sağlıklı beslenme açısından yorumlayan diyetisyenler Dr. Diyetisyen Gamze Şanlı Ak ve Uzm. Diyetisyen Ebru Şener ise sahura kalkmadan oruç tutma alışkanlığı hakkında hemfikir bir şekilde “Sağlıksız. Mutlaka sahura kalkmak gerekiyor” yorumunda bulunuyor.
Dr. Diyetisyen Gamze Şanlı Ak şunları söylüyor:
“Birçoğumuz uykumuzdan feragat etmemek için belki kalkıp biraz su içip yatmayı tercih ediyoruz. Bunu yaparken de akşam geç saatlere kadar bir şeyler yiyoruz. Bu sindirimi çok zorlayan bir süreç çünkü gece yenen yağlı yemekleri hemen yattığınız için sindiremiyorsunuz. Sabah da çok ciddi bir susuzlukla uyanıyor insan...”
"Sahura kalkmadan oruç tutmak bazı hastalıklara davetiye çıkarabiliyor" diyen Uzm. Diyetisyen Ebru Şener ise sahurun atlanmaması gerektiğine vurgu yaparak "Uzun süreli açlık ve susuzluk, sindirim sistemine dair şikayetleri artırmakta. Bu şikayetler özellikle mide rahatsızlığı olan kişilerde daha fazla görülüyor" diyor.
KİLO ALMA TEHLİKESİ: 'GALİBA KITLIKTAYIM!'
Daha uzun süren açlığın tansiyon ve şekeri de olumsuz etkileyeceğini aktaran Şener, bunun mideye ve karaciğere zarar vereceğini de belirtiyor. Şener aynı zamanda sahuru atlamanın kilo alma tehlikesi doğuracağını da söylüyor. Gamze Şanlı Ak ise bu durumu şöyle açıklıyor:
“İnsanlar, 'Nasıl olsa bütün gün yemek yemiyorum' diye düşünüyor ama vücut böyle durumlarda 'Galiba bir kıtlık durumundayım. Kendimi rölantiye alayım' diyor ve metabolizmayı düşürüyor. Yani sizin yemediğiniz zamanlarda hızlı bir şekilde yakıma geçmiyor.”
Aynı zamanda Ebru Şener, iftara kadar çok fazla acıkıldığı için iftarda hızlı ve çok fazla yemek yendiğini de belirtiyor:
"Yani tüketilen besin miktarı artıyor. Bunun sonucunda da kilo alma riski artıyor ve şişkinlik, mide yanması, kabızlık gibi problemler ortaya çıkıyor."
ŞARKÜTERİ ÜRÜNLERİNE DİKKAT!
Peki nasıl bir sahur yapacağız? Dr. Diyetisyen Gamze Şanlı Ak kahvaltıda tüketilen besinlere işaret ediyor ve "Böylece ertesi gün çok daha rahat, toleranslı olabildiğimiz, kan şekerimizin düşmediği bir şekilde geçiyor” diyor.
Ancak kahvaltı dendiğinde hayalindeki masada pastırma, salam, sucuk ya da sosis gibi şarküteri ürünleri canlananlara bir uyarıda bulunmakta fayda var. Kastedilen “kahvaltı” öyle bir kahvaltı değil. Zira Şanlı Ak, “Bu ürünler yüksek oranda tuz içerirler. Yanında bir litre su içseniz bile ertesi gün çok ciddi susuzluk yaşarsınız” ifadelerini kullanıyor ve sağlıklı bir sahurda tüketilebilecek ürünlerden bazılarını şöyle sıralıyor:
“Yoğurt, belki ılık bir çorba, söğüş salatalık, domates ve yeşillikler, peynir, yumurta, ceviz, yüksek oranda su ihtiva eden yeşillikler... Zeytini tuzlu olduğu için çok tercih etmemek gerek; yeşillikler ise gün içinde su ihtiyacını azaltıyor.”
'YETERLİ SIVI ALINMAZSA...'
Su ihtiyacına vurgu yapmak gerekiyor. Gamze Şanlı Ak'a göre oruç tutarken gün içinde zorlananların büyük bir kısmı açlıktan ziyade susuzluk nedeniyle zorluk çekiyor. Şanlı Ak şöyle açıklıyor:
“Yeterli sıvı alınmazsa ertesi gün odaklanmada zorluk, performans düşüklüğü yaşanır. Bir de havalar ısındığında terleyen bir yapınız varsa baş dönmesine gidebilecek çok daha ciddi sıkıntılar yaşanabilir. Tekrar altını çizmek gerekirse bu açlıktan değil, susuzluktan kaynaklanıyor.”
Ebru Şener ve pek çok farklı uzman da Gamze Şanlı Ak gibi dengeden söz etmekte. Ağır bir sahur yapmak da hiç sahur yapmamak kadar tavsiye edilmeyen bir durum. Beslenme uzmanları iftar sonrasına mutlaka bir ara öğün planlıyor. Böylece düşük kalorili beslenmeden de kaçınılmış oluyor. Ebru Şener, düşük kalorinin kas kaybına yol açacağının altını çizerken bunun da yorgunluk, halsizlik ve konsantrasyon bozukluğuna neden olacağını aktarıyor.
*Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu (Sahur yemeğinin dindeki önemi nedir?)
Kaynak: Web Özel