"2019 model" sinema: Yılın filmleri, çok konuşulanları, tartışmaları, ödülleri ve diğerleri...

Hareketli bir yılı geride bırakıyoruz. Sinema dünyasında 2019'un en çok konuşulan filmleriyle başlayalım: 

GİŞENİN EFENDİSİ AVENGERS: ENDGAME 

Marvel Evreni'nin fantastik macerası Avengers: Endgame, Avatar'ın kırılmaz gibi duran tüm zamanların gişe rekorunu eline geçirdi. Nisan ayında vizyona giren bol yıldızlı filmin bugün itibarıyla toplam hasılatı, 2,8 milyar dolara yaklaşmış durumda. 

MARTIN SCORSESE, THE IRISHMAN VE SÜPER KAHRAMAN FİLMLERİ TARTIŞMASI 

Marvel ile açmışken oradan devam edelim: Netflix'in kanatları altında çektiği son filmi The Irishman ile efsanevi yönetmen Martin Scorsese, sinema dünyasında son birkaç ayın gündemine oluşturdu diyebiliriz. Konunun Marvel ile ilgili ne peki? Scorsese, daha The Irishman izleyiciyle buluşmadan Empire dergisine verdiği röportajda (ekim ayı başlarında) sinema salonlarını istila ettiğini belirttiği süper kahraman filmlerine yönelik eleştirisiyle tartışmanın fitilini ateşledi. "Sinema bu değil," diyordu yaşayan efsane. Tam cümleyi verelim: "Dürüst olmak gerekirse onları düşündüğümde aklıma gelen ilk şey lunaparklar. Bu, sinema değil. Duygusal, psikolojik deneyimleri başka insanlara aktarmaya çalışan yapıtlar değiller." Karşı taraftan ona yönelik eleştirel açıklamalar gelince sözlerine yazdığı bir makaleyle açıklık getirdi Scorsese. Temelde Hollywood'un geldiği noktada her şeyin kâra endekslenmiş olmasını eleştiriyor, bağımsız sinema ve sinemacıların geleceğinin karanlık olduğunu savunuyordu. Guardian gazetesine verdiği son röportajında da "Belki de The Irishman son filmim olabilir," diyerek bunu özellikle vurguladı.  

Yönetmenin Robert De Niro, Al Pacino ve Joe Pesci'yi, yani üç devi buluşturduğu, yan kadrosu da yıldız isimlerden oluşan "gangster" filmi The Irishman'e dönersek; 3,5 saatlik uzunluğu eleştirildi önce. Genel anlamda beğenilse de Scorsese'nin başyapıtlarından Goodfellas'ın (Sıkı Dostlar) gerisinde kaldığı yorumu ağırlıkta.  

TARANTINO'NUN HOLLYWOOD'U 

Scorsese'nin The Irishman'inden Tarantino'nun göz kamaştıran Once Upon a Time in Hollywood'una geçelim: Yılın iddialı filmlerinden biri olacağı daha başından belliydi, öyle de oldu. Leonardo DiCaprio, Brad Pitt ve Margot Robbie'nin başrollerde olduğu, onlara Al Pacino'dan Dakota Fanning'e, Damian Lewis'den Emile Hirsch'e uzanan önemli bir kadronun eşlik ettiği film, Quentin Tarantino'nun filmografisine dokuzuncu ve yönetmenin kendi açıklamasıyla sondan bir önceki eseri olarak girdi. Once Upon a Time in Hollywood, beğenildi beğenilmesine ama The Irishman'de Scorsese'nin aldığı yorum gibi Tarantino'nun en iyi filmi olarak anılmayacak... 

HAYRANLARINI TATMİN ETMEKTEN UZAK! 

20 Aralık'ta vizyon gören Yıldız Savaşları serisinin son filmi Skywalker'ın Yükselişi'nden bahsetmeden olmaz. Uzun süredir merakla beklenen filmin serinin hayranlarında özellikle finaliyle hayal kırıklığı yarattığını söyleyelim öncelikle. Yönetmeni J.J. Abrams da eleştirilere "Star Wars hayranlarını memnun etmek kolay değil," diyerek farklı bir biçimde hak verdi. Öyle ya da böyle, gişe yarışına yavaş girip hemen akabinde hızlanan Yıldız Savaşları: Skywalker'ın Yükselişi ile (Star Wars: The Rise of Skywalker) bir devir de kapanmış oldu.  

BREAKING BAD FANLARINI MEMNUN ETTİ AMA... 

2019'un en çok konuşulan olaylarından biri de tüm zamanların en popüler dizilerinden Breaking Bad'in altı yıl sonra aramıza dönmesiydi. Breaking Bad filmi El Camino, öyküyü efsanevi dizinin kaldığı yerin ötesine, Jesse Pinkman'ın akıbetine taşıdı. The Irishman gibi Netflix için çekilen filmde Aaron Paul (Pinkman) ve diziden tanıdık simaları yeniden görmek güzeldi ama dizinin yaratıcısı Vince Gilligan'ın yazıp yönettiği El Camino, dizinin popülaritesine yaklaşmaktan uzaktı doğrusu...  

MARRIAGE STORY'NİN BÜYÜK ÇIKIŞI 

Yukarıdaki filmler kadar iddialı değildi başta. Kasım başında vizyona girer girmez işin rengi değişti hemen. Yılın en iyi filmlerinden biriyle karşı karşıyaydık. Marriage Story'den bahsediyoruz. Scarlett Johansson ile Adam Driver'ı buluşturan Noah Baumbach imzalı film, dağılan bir evliliğin öyküsünü anlatıyordu. Johansson'la Driver'a Laura Dern, Alan Alda ve Ray Liotta gibi önemli isimlerin eşlik ettiği film, oyuncu kumaşı ve incelikli senaryosuyla izleyiciden tam not almayı başardı. Marriage Story, 5. Ocak'ta açıklanacak 77. Altın Küre Ödülleri'nde altı adaylıkla The Irishman ve Once Upon a Time in Hollywood'un bir adım önünde, hatırlatalım. 

BOMBSHELL BOMBASI! 

Sırada Bombshell var: Hem konusu hem de kadrosuyla yıl bitmeden izleyicinin radarına girdi film. Fox News'ün CEO'su Roger Ailes'ın uzun yıllara dayanan cinsel tacizlerine ve yıldırma politikasına baş kaldıran üç kadının öyküsünü anlatıyor Bombshell. Ailes'ı tecrübeli aktör John Lithgow'un canlandırdığı filmde onu koltuğundan eden üç kadına, sinemanın üç güçlü aktrisi; Charlize Theron, Nicole Kidman ve Margot Robbie hayat veriyor.   

UNUTMADAN... 

Parazit'in, Oscar'da Güney Kore adına yarışması bekleniyor...

Avengers: Endgame'den girişte bahsetmiştik, Güney Kore'nin medarı iftiharı, yılın sürprizlerinden Bong Joon Ho imzalı Parazit (Parasite), İspanyol yönetmen Almodóvar'ın Antonio Banderas ile Penélope Cruz'lu "en şahsi" filmi Acı ve Zafer (Pain & Glory), Jordan Peele'nin Lupita Nyong'o'nun sıradışı performansıyla adından sıkça söz ettiren filmi Us'a da değinmeden geçmeyelim. 

YILIN EN ÇOK KONUŞULAN FİLMİ JOKER 

Ve gelelim pek çokları için yılın filmi Joker'e... Öncelikle şunu belirtelim; Todd Phillips imzalı film, yaş sınırlamasıyla vizyona giren filmler arasında gişede 1 milyar dolar hasılat barajını geçen tarihteki ilk yapım oldu. Joaquin Phoenix'in izleyen hemen herkeste "Yok artık," hissiyatı yaratan olağanüstü oyunculuğu dillerde. Adaylar henüz açıklanmış değil ama aktörün bu performansıyla Oscar'ı kazanmasına kesin gözüyle bakılıyor. 

ÖDÜLLER, ÖDÜLLER... 

Oscar demişken 2019 yılının önemli ödüllerine de hızlı bir göz atmakta yarar var:  

Altın Küre Ödülleri ile başlayalım:  

76. Altın Küre Ödülleri'nde gecenin galibi Bohemian Rhapsody, Green Book ve Roma'ydı. Bohemian Rhapsody, drama kategorisinin en iyisi olurken, filmde Queen grubunun kurucucu Freddy Mercury'ye hayat veren Rami Malek, en iyi drama oyuncusu seçiliyordu. Gecenin sürprizlerinden biri, drama dalında en iyi kadın oyuncu seçiminde yaşandı. Ödül, The Wife'daki rolüyle tecrübeli isim Glenn Close'a gitti. 

Rami Malek, Bohemian Rhapsody'de Freddy Mercury'ye hayat vermişti...

Komedi veya müzikal alanındaki ödüllerde Green Book'un hâkimiyeti vardı. Green Book, en iyi film seçilirken senaristleri Peter Farrelly, Nick Vallelonga ve Brian Currie, geceden Altın Küre heykelciğiyle ayrılıyordu. Film, Mahershala Ali'ye de En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülü'nü getirdi. Komedi veya müzikal dalındayız hâlâ. En İyi Kadın Oyuncu Ödülü The Favourite'teki rolüyle Britanyalı oyuncu Olivia Colman'a, En İyi Erkek Oyuncu Ödülü de Vice'daki parformansıyla Christian Bale'e gitti.  

En İyi Yönetmen ve Yabancı Dildeki En İyi Film Ödülleri de sahibiyse Meksikalı Alfonso Cuarón ve onun Roma'sı oldu.  

Alfonso Cuarón, Roma'nın çekimleri sırasında...

Altın Küre'den Oscar Ödülleri'ne geçelim: Altın Küre Ödülleri'nden genellikle "Oscar'ın habercisi" diye söz edilir. Bu klişe, genelde de doğru sonuç verir. 2019'da da benzer bir tablo vardı diyebiliriz. En İyi Erkek ve En İyi Kadın Oyuncu Ödülleri Altın Küre'de olduğu gibi Rami Malek ile Olivia Colman'a gitti. En İyi Yönetmen Ödülü de yine Alfonso Cuarón'un oldu. Gecenin en büyük sürpriziniyse güçlü rakiplerini geride bırakıp En İyi Film Ödülü'nü kucaklayan Green Book yaptı.  

GİŞENİN EN İYİLERİ 

Ödüllerden yılın gişe rekortmenlerine geçelim:  

Yukarıda da değindik; yılın değil tüm zamanların en çok gişe yapan filmi, açık farkla Avengers: Endgame.  

İlk 5 şöyle sıralanıyor:  

Avengers: Endgame (2,8 milyar dolar)  

The Lion King (1,65 milyar dolar)

Spider Man: Far From Home (1,31 milyar dolar)

Captain Mavel (1,12 milyar dolar)

Frozen II (1,11 milyar dolar)

TÜRKİYE'DE YILIN FİLMİ 7. KOĞUŞTAKİ MUCİZE 

İnsanın yüreğine dokunan öyküsüyle 7. Koğuştaki Mucize, Türkiye'de 2019'un en çok izlenen filmi oldu. 

Türkiye'deyse seyirci sayılarıyla yılın filmlerini aktaralım:  

7. Koğuştaki Mucize (5 milyon 280 bin) 

Recep İvedik 6 (3 milyon 933 bin)

Organize İşler Sazan Sarmalı (3 milyon 537 bin)

Avengers: Endgame (2 milyon 480 bin)

Kral Şakir Korsanlar Diyarı (2 milyon 106 bin)

SAYGIYLA... 

Yılı kapatırken sinema ve tiyatro dünyasının aramızdan ayrılan önemli isimlerini de hatırlayalım:  

Geçirdiği beyin kanaması sonucu hayata veda eden Luke Perry, henüz 52 yaşındaydı...

Bir dönemin bebek yüzlü yıldızı, geleceğin James Dean'i olarak gösterilen ama yanlış tercihleri yüzünden gözden düşen Jan-Michael Vincent, çok genç yaşta bu dünyaya veda eden Luke Perry, Hollywood ikonu Doris Day, Türkiye'de de çok sevilen 80'lerin neşeli dizilerinden Alf ile tanınan Max Wright, Jackie Brown ile hafızalara kazınan yılların karakter oyuncusu Robert Forster, son olarak The Marvelous Mrs. Maisel'de izlediğimiz Brian Tarantina ve Do the Right Thing'den Moonstruck'a önemli filmlerde boy gösteren Danny Aiello ve atladığımız diğer sanatçıları saygıyla anıyoruz.  

Yıldız Kenter (1928-2019)

Maalesef 2019'da ülkemizde de çok büyük kayıplar verdik. Türk tiyatrosunun yeri doldurulamayacak yıldızı Yıldız Kenter, "Kaldırım Serçesi" Gülriz Sururi, Jale Birsel, hepimizin ablası "Domates Güzeli" Ayşen Gruda, tiyatronun duayen isimleri Özdemir Nutku, Dinçer Sümer ve Tuncer Cücenoğlu, Uçurtmayı Vurmasınlar'ın yönetmeni Tunç Başaran, Yavuz Özkan, bir dönemin efsaneleri Eşref Kolçak ve Süleyman Turan, büyük senarist, yapımcı, Bizimkiler'in yaratıcısı Umur Bugay, Enis Fosforoğlu, Aytaç Arman, Tarık Ünlüoğlu, Yalçın Gülhan, Yalçın Menteş ve Ümit Yesin... Huzur bulsunlar...  

Ayşen Gruda