Türkiye'de seçimlere katılımın bu kadar yüksek olmasının sebebi ne?

Demokrasilerin olmazsa olmazı olan seçimler, halkın kendisini yönetenler üzerindeki iradesini yansıtması biçimi. Bu nedenle seçimlerde sandığa gitmek büyük önem taşıyor. Ancak son yıllarda seçmenlerin yarısına yakınının bile sandığa gitmediği ülkeler var.

ABD'deki son başkanlık seçimlerinde katılım oranlarının düşüklüğü dikkati çekiyor. 2016'daki başkanlık seçiminde yüzde 60.1, 2020'deki seçimde ise yüzde 66.1'lik bir katılım sağlanabildi. Rusya'da ise 2012'de seçmenlerin yüzde 65.34'ü, 2018'de yüzde 67.54'ü sandığa gitti. Almanya'da 2021 yılında yapılan federal seçimlerde katılım yüzde 76.6 olarak gerçekleşti.

İngiltere'de 2019 yılında yapılan genel seçime katılım yüzde 67.3 oldu. Fransa'da geçtiğimiz Mart ayında yapılan seçimlerde Emmanuel Macron tekrar cumhurbaşkanı seçilmişti. Seçime katılım ise yüzde 63.23'te kaldı. Ayrıca Fransa'da 12 Haziran'daki parlamento seçimlerinin birinci turunda seçmenlerin yüzde 47.5'i sandığa gitti. 19 Haziran'daki ikinci turda ise bu oran yüzde 46 oldu.

Balkan ülkelerinde ise seçimlere katılım oranları AB ülkelerine kıyasla düşük seyrediyor. Afrika ülkelerinde ise seçimlere katılım yüzde 50'nin çok az üzerinde ve bazen de altında seyrediyor.

Türkiye'de ise seçmenlerin sandık başına gitme oranlarının, diğer ülke demokrasilerine göre yüksek olduğu gözleniyor. 

İstanbul Kent Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ozan Örmeci, Türk toplumunun son derece politize olduğunu belirtiyor. Üniversitede 'Türk Siyasal Hayatı' dersleri veren Örmeci, "Siyaseten gruplaşmaya neden olan birçok kültürel ve yaşam tarzına dayalı konu bulunduğu için, siyaset, yaşamsal derecede önemli bir konudur. Türkiye'de çözüm bekleyen makro sorunlar (ekonomi, terör, dış politika, laiklik tartışmaları, kürt sorunu vb.) olduğu için, insanlar seçimleri çok ciddiye almakta ve sandığa gitmeyi önemli bulmaktadır" diyor.

'PARA CEZASINI UMURSAYAN YOKTUR'

Örmeci, buna karşın, seçimlere katılımın, siyaset bilimi literatüründe demokratik bir ülkede siyasete katılımın en alt düzeyi kabul edildiğini belirterek, "Bu anlamda, Türkiye'de sivil toplum faaliyetleri ve toplumsal hak arama gibi konularda siyasete katılımın aynı oranda yüksek olmadığını ve Avrupa'dan çok daha geride kaldığını da belirtmek gerekir" şeklinde konuştu.

Seçimlere katılımın Türkiye'de son yıllarda hep yüksek seyrettiğini belirten Örmeci, "Seçmen, tercihinde ısrar da etse, yeni bir arayışa da yönelse de sandığa gitmeyi istemektedir. Türkiye'de geçmişte daha az katılımın yaşandığı seçimler olmuştur. Ancak son dönemde böyle bir eğilim gözlemlenmiyor" diyor.

'PANAYIR YERİNE DÖNÜYOR...'

"Öncelikle siyasetin ekonomide rant kapısı olarak görülmesine paralel olarak, siyasette para harcama alışkanlığı Türkiye'de oldukça yaygın" diyen Örmeci, şöyle devam ediyor; "Siyasi partilerin milletvekili adaylarının, seçimlerde seçim kampanyası ve adaylık sürecine ilişkin yüksek meblağlar harcaması bekleniyor. Bu anlamda, adayların da çabalarıyla, Türkiye, seçim döneminde adeta bir panayır yerine dönüyor. Bu da son derece güzel bir gelişme; demokrasi bilincinin yaygınlaşmasına hizmet ediyor." Örmeci oy vermeyenlere para cezası kesilmesi uygulamasının aktif olarak kullanılmadığını da ifade ediyor.

'SERBEST BIRAKILSA...'

Siyaset bilimci Prof. Dr. Ersin Kalaycıoğlu ise, Türkiye'de sandığa bu kadar rağbetin oy kullanımının zorunlu olmasına bağlıyor. Kalaycıoğlu, "Serbest bırakılsa bu kadar yüksek bir katılım olacağını düşünmüyorum. Nitekim 1977 seçimlerinde yüzde 60'lardaydı. 1982'deki yasa ile zorunlu tutuldu" şeklinde konuştu.

Oy kullanımının yoğun olmasının sebeplerinden birinin de siyasilerin vaatlerine bağlayan Kalaycıoğlu, "Bazen seçime katılmadığınız duyulduğunda vekillerden istekte de bulunamıyorsunuz. O zaman vekil, 'Oy kullanmalıydın' diyor. İnsanlarda bu korku da yer ediniyor" dedi.

Kalaycıoğlu seçimlerin bayram havasından ziyade, kültürümüze göre yapıldığını belirterek, "Eskiden köylerde toplu oy kullanılırdı. Her kültürde seçim hazırlıkları farklı oluyor" diye konuştu. Kalaycıoğlu ayrıca Türkiye'nin zorunlu oylamanın olduğu ülkeler ile karşılaştırılması gerektiğini söyledi.

Kaynak: Web Özel