5 soru 5 cevap | Dolar neden yükseliyor?

TL'nin dolar karşısındaki bir günlük değer kaybı son 10 günde yüzde 17'yi aştı. Buna göre, dolar/TL kuru 19 Mart'ta 7.21 seviyesinde iken 30 Mart itibarıyla 8.32-8.45 seviyeleri arasında seyretti. Yani Türk Lirası, dolar karşısında son 10 günde 1 lirayı aşan değer kayıpları yaşadı.

Ekonomistler, kurdaki oynaklığın yurt içi kaynaklı nedenlerinin Merkez Bankası'ndaki görev değişimleriyle gelen belirsizlik olduğuna dikkat çekiyor. Yurt dışı piyasalarda TL üzerinde baskı yaratan nedenlerden biri de ABD tahvil faizlerindeki artış. ABD tahvil faizleri yüzde 1.77'yi aştı, ABD doları küresel piyasalarda değerlendi. Bu da TL'nin mevcut kırılganlıklarını artırıyor.

TL'deki değer kaybının nedenlerini Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Emre Alkin ve Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan ile konuştuk. ?

Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Emre Alkin

1- TL, neden 10 günde 1 TL değer kaybetti?

Enver Erkan: Türk Lirası'nı gelişen ülke kurlarıyla kıyaslarsak, Merkez Bankası'ndaki görev değişikliğine kadar TL'nin performansının önde olduğu görülüyordu. Ancak Merkez Bankası başkan değişiminden sonraki koşulları dahil edersek, bu kez de yılbaşından bu yana en kötü performansı gösteren para biriminin TL olduğunu görüyoruz. Yani değer kaybında belirleyici olan, Merkez Bankası'ndaki başkan değişikliği. Kurun 8.35'lerin üzerini görmesinde, ciddi anlamda oluşan belirsizliğin fiyatlandığını söylemek mümkün. Piyasalar yeni yönetime bir önceki yönetime kıyasla daha az kredi vermiş görünüyor.

Ancak, dolar/TL'nin geldiği seviyeden çok, oynaklık seviyesi, kurdaki öngörülemezlik önemli. İlerleyen dönemde enflasyon beklentileri için de ilave risk yaratacak bir durum. Elbette makro politikalara, Merkez Bankası'nın kurumsal hedeflerine ve enflasyona yansıması olacak. 

İLGİLİ HABER

Şahap Kavcıoğlu: TL'nin itibarını sağlayacağız

Prof. Dr. Emre Alkin: Merkez Bankası eski başkanı Naci Ağbal, piyasayla uyumlu bir şekilde para politikası yürütürken görevden alındı. Kimsenin nedenini bilmediği bir şekilde para ve ekonomideki kurmayların görevden alınmış olması piyasayı huzursuz etti. Bugün Merkez Bankası başkan yardımcısı da görevden alındı. Yeni gelenlerin kendilerini ispatlamaları gerekiyor. TL'ye en çok değer kaybettiren şeylerden biri de politik ve diplomatik kararlardır. İstanbul Sözleşmesi'nden çıkılması da TL'nin değer kaybında etkili. 

İLGİLİ HABER

Merkez Bankası Başkan Yardımcısı görevden alındı

2- Dolar/TL kurunun bugün 8.45'i aşmasında Merkez Bankası başkan yardımcısının görevden alınması ne kadar etkili?

Prof. Dr. Emre Alkin: Başkan alındıktan sonra yardımcısının da alınması çok etki etmez. Ama bunların üst üste gelmesi, piyasa gerçeklerinden kopulacak algısı yaratacağı için yatırımcıların hoşuna gitmiyor.

3- TL'nin değer kaybında ABD tahvil faizleri ne kadar etkili?

Prof. Dr. Emre Alkin: Türkiye ekonomisinde kırılganlıklar yüksek. Döviz rezervleri de negatif. Merkez Bankası'nın net varlıkları eksi seviyelerde. Bu koşullardan dolayı dünyada oluşan kırılganlığın veya huzursuzluğun bize etkisi 2 katı oluyor. Naci Ağbal, ABD tahvil faizleriyle gelinen süreci, politika faizini yüzde 19'a çıkararak soğutmuştu. Ancak görevden alınmasıyla kırılganlıklarımız arttı.

Enver Erkan: ABD  tahvil faizleri yükselişte, dolar değerleniyor. Bu da gelişen ülkelerin para birimleri üzerinde baskı yaratıyor. 

EDİTÖRÜN NOTU: Dolar, koronavirüs aşılamasındaki hızlanma ve ABD'deki devasa mali canlandırma paketiyle enflasyon kaygılarının artmasına bağlı olarak ABD Hazine tahvillerinin getirilerinin yükselmesiyle yen karşısında bir yıllık zirvesine çıktı. ABD Hazinesi'nin 10 yıl vadeli gösterge tahvillerinin getirisi yüzde 1,77'nin üzerine çıktı. Yüksek tahvil getirileri yatırımcılar için dövizi daha cazip kılıyor. Dolar endeksi ise 4.5 aylık zirvesi olan 93.177 seviyesine çıktı.

Haber Global Ekonomi Müdürü Murat Üzel, kurdaki hareketliliğin nedenlerini şöyle değerlendirdi: ? 

4- Dövize olan talep ne kadar etkili?

Prof. Dr. Emre Alkin: TL'ye olan güvensizlik, vatandaşın dövize yönelmesine neden oluyor. 'Yastıkaltındakileri bozun' çağrısı yapıldıkça, güvensizlik daha da artıyor. Bu da kurun değerlenmesinde etkili. 

Enver Erkan: Dövize olan talebi lokallerin ve yabancıların talebi olarak ikiye ayırmak gerekir. Kurun yükselişe ağırlık vermesi, güven azalması nedeniyle de dolarizasyon sürecine zarar verebilir. Bunun gerçekleşmesi için hem enflasyonun gerilemesi hem Merkez Bankası'nın mevcut politikasının sürmesi gerektiğinden bahsediyorduk. Yurtdışı tarafında ise geçen hafta dolar kurunun 8'in altında bir seviyede konumlandığını görmüştük. Yurt dışı swap faizleri tarafında yukarı doğru ciddi bir hareket gördük, yüzde 100'ler hatta yüzde 1000'ler seviyesinde. Uluslararası piyasalarda muhtemelen Türk bankaları tarafından likiditenin sıkıştırıldığı, TL bulmanın zor olduğunu ve pahalı hale geldiğini gösteren bir durumdu. Geçtiğimiz haftanın sonundan itibaren swap faizleri normalleşti. Yabancılar TL likiditesine erişebiliyorlar. 

Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan

5- Dövize yönelim sürüyor mu?

Merkez Bankası (TCMB) verileri, vatandaşın dolara kaçışının sürdüğünü ortaya koyuyor. 19 Mart haftası itibarıyla toplam döviz mevduatları 2.2 milyar dolar artarak 232.5 milyar dolara yükseldi. 19 Mart haftasında gerçek kişilerin döviz mevduatlarında 700 milyon dolarlık artış izlenirken, tüzel kişilerde bu artış rakamı 1.5 milyar dolar oldu. 6 Kasım 2020'de dolar/TL 8.57'yi aşarak tarihi rekorunu kırmıştı. 

Kaynak: Web Özel