Tarihten bir yaprak... Neron Roma'yı yaktı mı?

“Roma’yı yakan adam.” “Ensest ilişkileri oldu.” “Halkına karşı büyük bir zalimdi.” Büyük ihtimalle ilk cümleden kim olduğunu anladınız. Roma hükümdarı Neron tarihin en tartışmalı figürlerinden biri… Neron büyük bir imparator mu yoksa zevk ve sefaya düşkün bir cani miydi? 

Dünyanın en ünlü müzelerinden olan Londra'daki British Museum’da şu sıralar sergilenmeye başlanan Neron: Efsanenin arkasındaki adam isimli sergi Neron’un söylendiği kadar kötü bir insan olmadığını ispatlamaya çalışıyor. 

Müzenin direktörü Hartwig Fischer sergi kataloğuna yazdığı notta, “Neron Roma’yı yakan, cani, acımasız ve megolamanyak olarak biliniyor” ifadelerini kullanıyor. 

İncelenen heykeller, adına bastırılan paralar ve döneminde inşa edilen mimari eserlerin bıraktığı etki sonucu müze farklı bir Neron portresi ortaya koyuyor. 

Acaba Neron 17 yaşında tahta çıktığı için deneyimsizlikten dolayı hatalar yapan ve 30 yaşında danışmanlarının da baskısıyla intihar etmiş biri olabilir mi? 

'ANNESİNİ VE İKİ EŞİNİ ÖLDÜRDÜ'

Neron’a karşı yapılan suçlamalar oldukça uzun bir listeyi oluşturuyor. Bunlar arasında, annesini ve iki eşini öldürmek, genel olarak kötü mizaçlı bir insan olmak ve sırf kendine bir saray yaptırmak için Roma’yı yakmak var. 

Serginin küratörü Thorsten Opper, “Neron hakkındaki manipülasyonlar 2000 yıl öncesinde başladı. Alt sınıflara verdiği önem ve sosyal reform projeleri ile birçok elitin tepkisini çekti” diyor. 

Neron hakkında farklı görüşler hakim olduğu gibi müzelerin de tutumları farklı olabiliyor. Örneğin eskiden yaşadığı bugün İtalya olarak anılan topraklarda 2011 yılında düzenlenen bir sergide kendisi ‘kana susamış bir kundakçı’ olarak tanımlanıyordu. 

19. yüzyılda Neron'un intiharını konu alan bir kara kalem çalışma. Kaynak: iStock

FİLMLERE KONU OLDU

Opper ayrıca Neron heykellerinin çoğunun da gerçek fiziksel görüntüsünü yansıtmadığını aktarıyor. Neron hakkında modern çağın en akılda kalan görüntüsü 1951 yılında ‘Quo Vadis’ isimli filmde aktör Peter Ustinov’un kendisini canlandırması. Filmdeki sahneye göre Roma yanarken Neron lirini çalıyordu. 

Başka tarihi kaynaklara göre ise Neron, Roma yanarken orada bile değildi. Yine bu kaynaklara göre yangından sonra evsiz kalan insanlarla ilgilendi ve şehri hemen yeniden inşa etmeye başladı. Yangından bir iki yıl sonra bastırdığı altın paranın bir yüzünde şehrin imar edilen yeni alanı diğer yüzünde de kendisi var.

Nero zamanında hipodromda atlı araba yarışları düzenlendi, 150 bin seyircinin izleyebileceği Circus Maxius stadyumu yapıldı. İmparator Neron’un kendi gladyatörlerini yetiştirdiği bir okulu da vardı. 

'İNİŞLERİNİ VE ÇIKIŞLARINI GÖRÜRSÜNÜZ'

Dönemin Roma İmparatorları’nın aşırılıkları olduğunu aktaran Cambridge Üniversitesi’nden profesör Mary Beard, “Bunlar anlaşılması zor karakterler. Tahtta kim olursa olsun inişlerini ve çıkışlarını görürsünüz” diyor. 

Roma senatosu tarafından istenmeyen Neron, kişisel muhafızlarının da yanından alınmasıyla canına kıymıştı.

Yangından sonra bazı Hıristiyanlar yakılarak idam edildi. Çizim: iStock

BÜYÜK ROMA YANGINI NEDİR? 

Milattan sonra 64 yılında Roma’da çıkan büyük yangın sonucu bütün kent yok oldu. Hiçbir tarihi kaynakta bu yangın sırasında Neron’un Roma’da olduğuna dair bir kanıt yok. Palatine tepelerinde başlayan yangın kuzeye doğru rüzgarın da etkisiyle yayıldı. Kayıtlara göre yangın sırasında büyük yağma olayları yaşandı. Roma’nın 14 bölgesinden 3’ü haritadan silindi. Yüzlerce insan öldü ve binlerce insan işsiz kaldı. 

Başka kaynaklar ise Neron’un yangın sırasında Roma’dan 60 kilometre uzaktaki Antium bölgesinde olduğunu söylüyor. 

Neron’un Roma’nın yangından önceki şehir planını beğenmediği biliniyor. Yangın sonrasında Hıristiyanları suçladığı ve binlerce Hıristiyan’ı tutuklayıp, işkence yaptığı ifade ediliyor. Roma yangınını Neron’un çıkardığına yönelik bir kanıt olmasa da yangın sonrası politik gücünü pekiştirdiği bir gerçek. 

*Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin önemli bir bölümü The New York Times’ta Farah Nayeri imzasıyla yayımlanan ‘Rehabilitating Nero, an Emperor With a Bad Rap’ (Neron’u rehabilite etmek, kötü şöhretli bir imparator’) isimli makaleden alınmıştır.

Ek kaynak: ‘Neron’un Roma’yı yakması’-History.com