Suudi Arabistan'da kadınlar hiç olmadığı kadar çok çalışıyor! Biraz da zorunluluktan...

Şurası bir gerçek: Petrol parası artık Suudi Arabistan’ı taşımıyor. Suudi Arabistan bu yüzden ekonomisini çeşitlendirmeye çalışıyor. Yeni sektörlere büyük yatırımlar yapılırken kadınların da artık çalışma hayatında aktif bir şekilde yer alması planlanıyor.

Suudi Arabistan İstatistik Ofisi’nin bürolarının birinde bir tarafta erkekler kümelenmiş çalışırken bir tarafta erkeklerden sayıca üstün kadınlar haremlik selamlık bir şekilde çalışmaya devam ediyor.

31 yaşındaki çağrı merkezi takım lideri Reem Almuhanna çağrı merkezinin 74 çalışanı olduğunu söylerken hanehalkı ve iş yerleri ile ilgili istatistikler topladıklarını söylüyor.

KDV İLE TANIŞTILAR

Dünyanın en büyük ham petrol ihracatçısı için kadınların evde kalması artık ekonomik olarak kaldırılabilecek bir durum değil.

Devlet benzin ve elektrikteki sübvansiyonları kaldırırken yeni vergiler getirmeye başladı. Suudi Arabistan halkı ömründe ilk kez KDV ile tanışırken (%15) kadınların ekonomiye katkısı da gözle görülür biçimde artmaya başladı.

Suudi Arabistan’da kadınların sosyal hayattaki davranışlarını inceleyen dini polislerin gücü sadece metropollerde değil kırsalda da azalmaya başladı.

Aralarında akrabalık ilişkisi olmayan kadın ve erkekler de artık restoranlarda bir araya gelebiliyor. Pek çok etkinlik karma şekilde düzenlenebiliyor.

Resmi istatistiklere göre 2016 yılında kadınların iş hayatına katılımı yüzde 19’ken bu oran geçen yıl yüzde 33’e çıkmış.

Suudi Arabistan Veliaht Prensi, Prens Selman... Fotoğraf: Reuters

KOT PANTOLON GİYDİKLERİ GÖRÜLEBİLİYOR

Cemal Kaşıkçı cinayetindeki rolü sebebiyle uluslararası kamuoyundaki kredisi çok ciddi yara alan Veliaht Prens Selman’ın ortaya koyduğu 2030 vizyonundan daha önce kadınların istihdamdaki yerinin sağlamlaşması bekleniyor. Bu yolda kadınların dışarıda giyim kuralları esnetildi. Metropollerde yer yer kadınların saçlarını tam olarak kapatmadığı ve kot pantolon giydikleri görülebiliyor.

Aktivist Salma Al Rashid, “Ülke nüfusunun yüzde 50’sini yok sayarak kalkınamayız” diyor. Kadınların sosyal hayatta daha görünür olmasının yasal bazı sonuçları da oluyor. Pek çok kadın aktivist verilen hakların sınırlarının genişletilmesini isterken ‘devletin güvenliğini küçük gördükleri’ gerekçesiyle haklarında işlem yapılıyor.

'KENDİSİNE BAKACAK BİRİ YOKSA ÇALIŞMAMALI'

25 yaşındaki erkek dişçi Yezid kadınların işe alımlarda önceliklendirilmesine karşı. Yezid, “Bence kadın kendisine bakacak biri yoksa çalışmalı” diyerek 21. yüzyılın bütün öğretilerine karşı gelen bir fikrini beyan ediyor.

Veliaht prense göre ise kadınlar toplumda daha büyük roller almalı. Nadir röportaj veren Prens 2016 yılında verdiği bir mülakatta, “Kadınlar bu toplumun yarısıdır. Biz bu yarının üretken olmasını istiyoruz” demişti.

Yıllardır ülkede kadınların eğitimi üzerine yatırım yapıldığını söyleyen bir kesim ise kadınların iş hayatına atılmadığı sürece bu yatırımın karşılığının alınamayacağını aktarıyor.

KADINLAR ANLATIYOR...

32 yaşındaki dört çocuk annesi Ahlam Eisa son yıllarda elde edilen haklar ile birlikte kadın tekstili üzerine iş hayatına atılmış ve boş zamanlarında ek kazanç için UBER şoförlüğü yapmaya başlamış. Bu süreçte lise diplomasını da almış.

19 yaşında evlendirilen Eisa üç sene önce boşanana kadar dışarıda bir dünya olduğunu bilmediğini söylüyor. Eisa, “Bir balonun içinde yaşıyordum” diyor.

42 yaşındaki Nawal Alunaizi çocuklarının velayetinin kendisine verilmeyeceği için eşinden boşanmaktan korkuyordu. Yasal değişiklik ile çocuklarının velayetinin artık kadınlara da verilmesiyle birlikte Alunaizi de eşinden ayrılmış. “Hayatımı yaşıyorum” diyor.

Hâlâ gidilmesi gereken çok yol var. Erkeklerin domine ettiği pek çok sektörde kadınların sayısı yok denecek kadar az. Madencilik sektöründe her 18 erkek çalışana karşılık 1 kadın çalışan var. Bu oran sağlık, sosyal yardım, sanat ve eğitim sektöründe ise yüzde 50’ye gelmiş durumda.

23 yaşındaki satış danışmanı Seher, “Kadınlar için iş bulmak kolay ama iyi bir iş bulmak zor” değerlendirmesinde bulunuyor.

*Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin önemli bir bölümü Bloomberg’de Vivian Nereim imzasıyla yayımlanan ‘Women Are Getting More Jobs Than Ever in Changing Saudi Arabia’ (Değişen Suudi Arabistan’da kadınlar hiç olmadığı kadar çok işe giriyor) isimli makaleden alınmıştır.