Sıcak hava planları bozdu! Karbondioksite boğuluyoruz

Uluslararası Enerji Ajansı, geçen pazartesi günü çarpıcı bir rapor yayımladı. Rüzgar, güneş gibi temiz enerji kaynaklarının enerji üretimindeki yerini ölçmeyi hedefleyen rapor, kömür, doğalgaz gibi fosil yakıtların elektrik üretiminde başat rol oynadığını ortaya koydu. Sera gazı emisyonlarını yükselten bu durum dünyanın pek çok bölgesinin karbondioksite boğulduğunu ortaya koyuyor. Raporun sunumunda "Karbondioksit emisyonlarına ilişkin verileri kapsayan, 2024 yılında tüm enerji sektöründe gerçekleşen eğilimlerin ilk kapsamlı tasviri" ifadeleri yer alıyor. İşte rapordan çok çarpıcı bulgular:

ELEKTRİK TALEBİ ARTTI

"Son veriler, dünyanın enerjiye olan talebinin 2024'te ortalamadan çok daha hızlı arttığını oraya koydu. Bu artış petrol, doğal gaz, kömür, yenilenebilir enerji ve nükleer güç dahil olmak üzere tüm enerji kaynaklarında kendisini gösterdi. Bu artışın sebepleri arasında küresel iklim değişikliği ve aşırı sıcak havalar nedeniyle soğutma sistemlerine yönelik talep yer alıyor. Bununla birlikte ulaşım sistemlerinin elektrifikasyonu, veri merkezleri ve yapay zeka sistemlerinin büyümesi de hesaba katılmalı. Bütün bunlar elektrik talebinin iki kat daha fazla artmasına neden oluyor."

HAVA OLAYLARI ETKİLEDİ

"Elektrik talebindeki artışın neredeyse tamamı, diğer yenilenebilir enerji kaynakları ve düşük emisyonlu kaynaklarla karşılandı. Gaz talebi de önemli ölçüde artarken, petrol ve kömür tüketimi ise 2023'e göre daha yavaş arttı. Enerji sektöründen kaynaklanan karbondioksit emisyonları 2024'te artmaya devam etti. Ancak bu 2023'tekinden daha yavaş bir oranda gerçekleşti. Enerjiye artan ihtiyaçta önemli bir etmen rekor seviyedeki sıcaklıklardı. 2023'teki küresel hava durumu 2024'te de tekrarlansaydı, küresel emisyonlardaki artışın yarısı önlenebilirdi. 2024'te temiz enerji teknolojilerinin kullanılmasındaki artış eğilimi emisyon artışını sınırlandırıyor. Bu durum yılda 2,6 milyar ton ek karbondioksit emisyonunun önlenmesini sağlıyor.

AVRUPA VE ORTADOĞU

Avrupa Birliği'ndeki doğal gaz tüketimi 2024'te yaklaşık yüzde 1 arttı. AB'nin elektrik üretimi için gaz talebi, toplam elektrik talebindeki yaklaşık yüzde 1,5'lik artışa rağmen 2024'te yaklaşık yüzde 5 düştü. Gazla çalışan elektrik üretimindeki sert düşüş, öncelikle yenilenebilir elektrik üretimindeki güçlü artıştan kaynaklandı. Sanayideki doğal gaz tüketimi, daha düşük fiyat ortamından yararlanarak 2024'te toparlanmaya devam etti. Orta Doğu'daki doğal gaz talebi, elektrik ve sanayi sektörlerinin daha fazla gaz kullanımıyla desteklendi."

ELEKTRİKLİ OTO FAKTÖRÜ

Küresel düzeyde, son altı yıldır güneş panellerinin konuşlandırılmasıyla yıllık 1,4 Gt emisyon önlendi. Bu, Fransa, Almanya, İtalya ve Birleşik Krallık'ın toplam yıllık emisyonlarına eşit. Rüzgar enerjisinden önlenen yıllık emisyon yaklaşık 900 Mt karbondioksit, nükleerden 190 Mt ve elektrikli otomobiller ve ısı pompalarından ise sırasıyla 80 Mt ve 65 Mt oldu. Elektrikli otomobiller ve ısı pompalarından kaynaklanan azalmalar incelenen diğer teknolojilerden daha düşük oldu.

ertan.altan@haberglobal.com.tr 

Kaynak: Web Özel