Seller denizleri nasıl kirletir? Çöpler, atık sular ve plastikler...

Türkiye, son zamanlarda artan sel felaketleriyle mücadele ediyor. Ölümcül seller mal ve can kayıplarına yanı sıra çevre kirliliğine de neden oluyor. Önüne kattığı her şeyi denize taşıyan sel sularının içerisinde de denizlere ve deniz canlılarına büyük zarar veren plastikler de yer alıyor.

Denize karışan bu plastikler, parçalanarak mikroplastik (gözle zor görülen plastik parçaları) kirliliğinin artmasına neden oluyor. Ayrıca selin gerçekleştiği bölgelerde alt yapının zarar görmesi nedeniyle arıtılmadan denize ulaşan atık sularla da mikroplastiklerle denizlere karışıyor. 

Mikroplastiklerin denizleri kirletmemesi için acilen önlem alınması gerektiğini söyleyen uzmanlar, plastiklerin petrolden üretildiği için ciddi bir sera gazı salımına neden olduğunu, sera gazı salınımından dolayı iklimin değiştiğini ve bu nedenle yağış rejimlerinin de değiştiğini söylüyor. 

'DALGALARIN HAREKETİ İLE KÜÇÜK PARÇALARA BÖLÜNÜYOR'

Sel sularıyla denizlere çok fazla atık karıştığını belirten Sinop Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, Deniz Biyolojisi Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Levent Bat, "Seller nedeniyle ve nehirler aracılığıyla tonlarca çöp yığınları denize ulaşıyor. Bunların içerisinde plastiklerde var. Bu plastikler dalgaların hareketleriyle birlikte daha küçük parçalara bölünüyor" diye konuştu. 

Bat'a göre, sellerden sonra sahillerde ve su sütununda ve sedimanda(Deniz dibi çamuru) mikroplastiklerin ölçülerek izlenmesi gerekiyor. 

'BİREYSEL ÖNLEMLER ALABİLİRİZ'

Bat'a göre sellerin ardından yakın bölgelerdeki denizlerde bir kirlilik ölçümü yapılmalı ve sonuçlar karşılaştırılmalı.

Denizlerde mikroplastik artışını önlemek için bireysel önlemlerde alabileceğimizin önemine vurgu yapan Bat, "Fazla miktarda mikroplastik gitmemesi için önlemler alınması gerekiyor. Plastik kullanımını azaltıcı önlemler alınmalı. Plastikler bireysel olarak az kullanılmalı" ifadelerini kullandı. 

'ATIK TESİSLERİ KAPAKLARI AÇAR'

Sellerle birlikte ciddi miktarda denizlere mikroplastik girdisi olduğunu aktaran Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi öğretim görevlisi Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, “Çevrede ne kadar çok çöp varsa ve atık yönetimi yeterli değilse bu tür sellerde atık arıtma işi çalışmaz hale geldiğini, bu nedenle hem felaket yaşanıyor hem de çevredeki bütün plastik çöpler selinde şiddetiyle bereber denize karışıyor” diyor.

Sel durumunda atık su arıtma tesisleri sistemin bozulmaması için kapaklarını açtığını belirten Gündoğdu, Mersin'de yaptıkları araştırmalarla ilgili şu bilgileri paylaştı: "Selle beraber bütün kentin hem atık suyundaki plastikler hem de arıtma tesisileri girişinde tutulan geri dönüşüm tesislerinden gelen endüstriyel atıklar ve arazideki çöplerle birlikte denize akıyor."

İLGİLİ HABER

Evler arası mesafe ne olmalı? Elips köprünün mantığı ne?

'NEDEN SONUÇ İLİŞKİSİ'

Örtü altı yetiştiricilik seralarında kullanılan tüm poşetlerin selle beraber denize aktığını söyleyen Gündoğdu, geçtiğimiz yıllarda İstanbul'da yaşanan selde de ciddi miktarda plastiğin denize aktığını belirtiyor. 

Plastiklerin petrolden üretildiği için ciddi bir sera gazı salımına neden olduğunu da aktaran Gündoğdu, sera gazı salımından dolayı iklim değiştini ve bu nedenle yağış rejimlerinin de değiştiğini söylüyor. 

Sellerin iklim krizini tetikleyici etkisi olduğu gibi iklim krizinin de orman yangınlarının bu kadar yayılmasında olumsuz etkisi var. Geçen günlerde Haberglobal.com.tr'nin sorularını yanıtlayan Boğaziçi Üniversitesi İklim Politikaları Araştırma Merkezi Müdürü Profesör Levent Kurnaz ormanların kendi kendine tutuşabildiğini belirterek, "Bunlar kendiliğinden tutuşabilen nesneler. 10 derece daha soğuk ve yağışlı olsaydı birinin yakması gerekebilirdi. Bu yaşadıklarımız iklim krizi" şeklinde konuşmuştu.

Atık yönetim altyapısının yetersiz olması nedeniyle aşırı yağışlarla yönetilemeyen ve sağda solda olan plastik atıkların denizlerdeki plastik kirliliğini tetiklediğini belirten Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi öğretim görevlisi Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, "Neden sonuç ilişkisi. Seller sonrası hem deniz dibinde, hem de sahillerde 10-15 kat mikroplastik artışına neden olabilir. Sadece mikroplastik değil diğer boyuttaki plastiklerde artar" diye konuştu.

Kaynak: Web Özel