Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ile gündem oldu! Savaş suçunun tanımı nedir?

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sürerken, geçtiğimiz hafta Mariupol kentinde çocuk ve doğum hastanesi Rus hava saldırısı ile vuruldu. Saldırının ardından hamile yaralı bir Ukraynalı kadının sedyede enkazdan uzaklaştırılırken çekilen fotoğrafı bütün dünyada tepki çekti.

Ukrayna bu saldırıları 'savaş suçu' olarak nitelendirirken, vurulan hastane ile ilgili geçtiğimiz hafta Antalya'da konuşan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov doğumhane olarak bahsedilen binada radikal savaşçıların yer aldığını, hiçbir kadın ve sivilin bulunmadığını ifade etti. Lavrov, "BM'ye kanıtları ile sunduk" dedi.

📌Peki hangi durumlar savaş suçundan sayılıyor?

📌Savaşlarda dahi vurulması yasaklı hastane dışındaki farklı yerler nereler?

📌Bir saldırının 'savaş suçu' olup olmadığına neye göre karar veriliyor?

📌Vurulması halinde, eylemi gerçekleştiren ülke nasıl bir durumla karşı karşıya kalır?

'SAVAŞ SUÇU TEŞKİL EDEBİLİR'

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Sözcüsü Liz Throssell, Rusya-Ukrayna savaşında sivil kayıpların her gün arttığını belirterek, okul, hastane ve ana okullarının da vurulduğunu ve sonucun yıkıcı olduğunu vurgulayarak, "Rus makamlarına, sivillere yönelik saldırıların yanı sıra kasaba ve köyleri hedef alan sözde alan bombardımanı ayrım gözetmeyen saldırı çeşitlerinin uluslararası hukuka göre savaş suçu teşkil edebileceğini hatırlatıyoruz" dedi.

Rus kuvvetlerinin birkaç kez misket bombası kullandığına dair güvenilir raporlar aldıklarını ifade eden Throssell, bu tür silahların gelişigüzel kullanımının savaş suçu teşkil edebileceğinin altını çizdi. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Sözcüsü Tarık Jasarevic ise ülkede savaşın başından bu yana hastane ve diğer sağlık kuruluşlarına 26 saldırı yapıldığını ve bu saldırılarda 2'si sağlık çalışanı 12 sivilin öldüğünü bildirdi.

Uluslararası Af Örgütü: Rusya'nın saldırıları "savaş suçu" teşkil edebilirDünya

'KANIT GEREKİYOR'

Askeri Tarih Uzmanı Prof. Dr. Mesut Uyar savaş suçunu şöyle özetliyor: Sivil hedefleri vurma, yasaklanmış silah veya mühimmat kullanma, sivillere karşı kötü davranma.

Uyar, Rusya'nın bazı hastanelerin askeri maksat ile kullanıldığını iddia ettiğini ifade ederken bu doğrultuda hastanelerin vurulabileceğini ancak Rusya'nın bu iddiasını kanıtlaması gerektiğini söylüyor.

BARAJLAR, TRAFOLAR, NÜKLEER ENERJİ..."

Savaşta dahi vurulması yasaklı yerleri sayan Uyar, "Bütün sağlık tesisleri, akıl hastaneleri de dahil, normal askeri hedef listesinin dışındadır. Açık ve net bir şekilde sivil halkın bulunduğu, askeri birlik barındırmayan yerlerde öyle, sivil savunma amaçlı kullanılan tesisler, askeri hedef dışındadır. Tahrip edilmesi halinde çok büyük zarar verecek barajlar, nükleer enerji santralleri ve trafolar gibi askeri hedef dışındadır." ifadelerini kullandı.

Rusya'nın köyleri sistematik olarak boşaltması, yerleşim yerlerini insandan arındırmasının ile zorla göç ettirmesinin de savaş suçuna doğru gidebildiğini söyleyen Uyar, "Hem özel kuruluşlar, hem de başka devlet kuruluşları, Ukrayna'daki hadiseleri yakından takip ediyor. Filme çekiliyor, fotoğrafları alınıyor. Bütün bunlar Rusya'ya karşı kullanılacaktır" dedi.

Bir askeri hedefi vurmak isterken, yanlışlıkla bir sivil hedefin vurulması halinde durumun değiştiğine dikkat çeken Uyar, "Ama şu an Rusya'nın özellikle yeni vurulan çocuk doğum hastanesine yaptığı açık ve net şekilde savaş suçudur" diye konuştu.

'TESLİM OLAN HER KİŞİ...'

Uyar'a göre Rusya'nın bazı eylemleri savaş suçu kapsamında değerlendirilebilir. Askeri tarih uzmanı "Cephedeki askerlerde yaptıkları ve yapmadıkları şeylerde dolayı sorumlu tutulabilir. Teslim olan her ama her kişiyi -milis de olabilir- teslim almak zorunda bunu yapmayıp başkalarına kötü bir şey gelmesine göz yumabilir" yanıtını verdi.

Rusya'nın bölgeye farklı ülkelerden milisleri sevk ettiğini dile getiren Uyar, "Rus ordusuyla hareket eden bütün unsurların bu kurallara uyması gerekiyor" dedi. 

'CEPHEDEKİLER SAVAŞ SUÇUNU BİLİR'

Bir askerin suç işlemesi halinde ilgili ülkenin askere işlem yapması gerektiğini belirten Uyar, "İlgili askerlerin komutanları bu durumu bildikleri halde işlem yapmazsa, onlar da suç işliyor. Milislerin işlediği her suçtan, savaştığı ülke suçlu oluyor. Çünkü bu konuda özel bir emir vermemiş olunabilir, fakat cephedekiler açık ve net bir şekilde savaş suçunu bilir."

Her ordunun savaş zamanında bilerek veya bilmeyerek çeşitli suçlara yol açabildiğini ifade eden Uyar, "Bununla ilgili her ülkenin iç hukukunda düzenlemeler vardır. Rusya dahil ülkeler silahlı çatışma hukuku kurallarını Cenevre'de Lahey Sözleşmesi'ni kabul etti. Hatta öyle ki bazı sözleşmeleri Rusya hazırlarken, ilk sözleşme St. Petersburg'da düzenlendi" diyor.

cihat.aslan@haberglobal.com.tr

Kaynak: Web Özel