Ötzi'nin hemşehrileri aranıyor... Buz Adam Antalyalı mı, İstanbullu mu?

Bir grup Alman doğa yürüyüşçüsü, 1991 yılında Avusturya-İtalya sınırı boyunca uzanan Tyrol Alpleri’nde, bir buz kütlesinin içinde bulmuşlardı onu. 'Ötzi' adı verilen 'Neolitik Adam'ın kim olduğu, nereden geldiği o tarihten beri araştırılıyor. 5.300 yıllık olduğu belirlenen bozulmamış ceset, bugün İtalya'nın Bolzano kentindeki Güney Tyrol Arkeoloji Müzesi'nde, özel bir soğuk odada yılda 300 bin kişi tarafından ziyaret ediliyor. Dünya son günlerde, gizemli Buz Adam'ın yeni ortaya çıkan bir sırrını konuşuyor.

TARİH ÖNCESİNE UZANAN BİR OTOPSİ

Ancak Ötzi hakkındaki bilgilerimiz hiç de az değil. Örneğin nasıl öldüğü kesin olarak biliniyor. Araştırmacılar, tarih öncesine uzanan bir otopsiyle, 5.300 yaşındaki 'Buz Adam'ın sol omzundan giren ve kalbe giden damarlarından birini paramparça eden bir ok yüzünden hayata veda ettiğini belirledi. Ötzi'nin son yemeğinin ne olduğu da yapılan incelemelerde ortaya çıkarıldı. Zavallı adam ölmeden önce geyik ve keçi eti ile bulgur yemişti.

BİLİNEN TASVİRLERDEN DAHA KOYU

Gelişen gen teknolojisi sayesinde Ötzi ile ilgili öğrendiklerimiz çoğaldı. Bu durum elbette bugüne kadar elde edilen pek çok bilginin de değişmesine yol açtı. Örneğin ayrıntılı genetik araştırmalar, Ötzi'nin kalıntıları üzerinden yapılan tasvirlerin gerçeği yansıtmadığını ortaya çıkardı. Burada da yer verdiğimiz Ötzi resimleri, Orta Avrupalı bir adamı tasvir ederken, genetik araştırmalar 5.300 yıllık mumyanın çok daha koyu tenli olduğunu gösterdi. Geçen hafta Cell Genomics'te yayımlanan ve bütün dünyada büyük yankı uyandıran araştırmaya göre Ötzi, fenotip olarak Anadolu'ya ait.

ANADOLU TARIM TOPLUMUNA UZANIYOR

Daha yüksek teknolojiyle yeniden dizilen Ötzi'nin genomu daha eski kalıntılarla karşılaştırılınca Buz Adam'ın tarımı Balkanlar üzerinden Avrupa'ya taşıyan Anadolulu ilk çiftçilerden geldiği kesinleşmiş oldu. Tarımın Avrupa'ya Anadolulu çiftçiler tarafından Balkanlar üzerinden taşındığı elbette sır değil. Ancak yapılan bu son araştırmanın, Ötzi'nin genlerinin o dönem Avrupa'da halihazırda yaşayan avcı-toplayıcılarla pek de karışmadığını ortaya koyduğu belirtiliyor.

YARIMBURGAZ, KARAİN, İNSUYU...

Peki dünyanın en ünlü mumyalarından biri olan Ötzi'nin kökleri Anadolu'nun tam olarak hangi bölgesinden olabilir? Bu soruyu yönelttiğim arkeolog ve yazar Özlem Ertan, Türkiye'deki neolitik yerleşimlerin arasında en başta gelen Yarımburgaz, İnsuyu ve Karain mağaralarını işaret etti. Özlem Ertan, Johannes Gutenberg Üniversitesi’nden paleogenetikçilerin Avrupa’nın ilk çiftçilerinin, neredeyse kesintisiz bir soy zinciriyle Batı Anadolu'ya uzandığını ortaya koyan bir araştırma yayınladıklarını hatırlattı.

500 BİN YILLIK YERLEŞİM YERLERİ

Özlem Ertan'ın işaret ettiği yerlerden Karain Mağarası, Antalya-Burdur arasında Türkiye'nin en büyük doğal mağaralarından biri. 1946 yılından bu yana arkeolojik kazıların yapıldığı bölgede yerleşim tarihinin 500 bin yıl geriye gittiği tahmin ediliyor. Karain Mağarası, alt paleolitik dönemden başlayarak; İlk Tunç Çağı, MÖ. 2. binyıl ve Klasik Çağ'da insanlar tarafından sürekli bir biçimde iskan edilmiş. Yine Antalya bölgesinde İnsuyu ve Beldibi de Ötzi'nin atalarının yerleştiği muhtemel alanlar arasında.

TRAKYA, AVRUPA'YA GEÇİŞ NOTKASI

İstanbul'un Başakşehir ilçesine bağlı Yarımburgaz Mağrası da Türkiye'deki en eski yerleşimlerden biri. Paleolitik dönem olarak adlandırılan Eski Taş Çağı'na tarihlenen mağara, Karain'le birlikte Türkiye'de kesintisiz yerleşim olarak kullanılan iki yerden biri. Fikirtepe antik yerleşimi, Türkiye’de bulunan ilk Neolitik Çağ’a ait keşif olarak tarihe geçti. Yine İstanbul Yenikapı kazıları ile Pendik antik yerleşiminde söz konusu döneme ait olarak değerlendirilebilecek kalıntılar ortaya çıkarılmıştı.

 ertan.altan@haberglobal.com.tr

Kaynak: Web Özel