Omicron varyantı söylendiği gibi daha mı 'hafif'? Çalışmalar ve uzmanlar ne diyor?

CİHAT ASLAN - METİN AKTAŞOĞLU

2021'in koronavirüsün yavaşça hayatımızdan çıkacağı bir yıl olacağını düşünüyorduk, en azından öyle olmasını umuyorduk ancak tüm dünyayı sarsan Delta varyantı umutlara adeta kalınca bir nokta koydu. Dünyanın her noktasında aşılama programları sürerken Delta varyantını ağır geçiren ve bu varyanttan ötürü yaşamını yitirenlerin çok büyük bir kısmının aşılarının tamamlanmamış olması altı çizilen unsur oldu.

Tüm bunlara rağmen hatırlatma dozlarının uygulanmasında hala tam olarak istenilen seviyelere gelemedik ve bu sırada, 2021'in son döneminde yeni bir varyant ortaya çıktı: Omicron varyantı.

MUHTEMELEN EN BULAŞICI...

Bu varyanta dair şu an en çok sorulan üç büyük soru dikkat çekmekte. Bunların ilk ikisinin cevabı çok açık. İlki şu: “Omicron'un yayılım hızı, önceki varyantlara göre daha mı yüksek?” Güney Afrika, Avrupa ve ABD'deki örneklere ve vaka sayılarındaki olağanüstü derecede hızlı artışa bakacak olursak, bu sorunun cevabı evet! Bu muhtemelen gördüğümüz en bulaşıcı koronavirüs varyantı.

“Omicron; daha önce Covid-19'a yakalanmış olmakla ve aşılarla sahip olduğumuz savunma mekanizmasını aşabilir mi?” sorusu ise ikinci büyük soru. Bu sorunun cevabı da evet. Ama kısmen evet. Nötralizan antikorları aşan varyantlar T-hücrelerini ekseriyetle aşamıyorlar. Hatırlatıcı dozlar bu ikinci hattın gücüne güç katıyor.

Lakin aşılanmanın oldukça yüksek olduğu bölgelerde dahi vakaların artması, sporcuların tamamen aşılanma oranlarının yüzde 90'ın üstünde seyrettiği ABD'nin profesyonel spor organizasyonlarında (NBA, NFL ve NHL) yüzlerce vakaya rastlanmış olması ve yine ABD'de aşılamayı öğrencilerine zorunlu tutan Cornell Üniversitesi'nde vakaların bine yaklaşmasıyla okulun yüz yüze eğitime ara verme kararı alması bu varyantın daha yayılmacı ve bulaşıcı olduğunu gösteriyor.

Ancak en önemli soru, üçüncü soru. Omicron daha mı ağır geçiriliyor? Bu soru yanıtı da en zor soru olarak öne çıkmakta. Güney Afrika'da, Birleşik Krallık'ta, Danimarka'da, Hong Kong'da ve Cambridge Üniversitesi'nde yapılmış farklı çalışmalar öne çıkıyor.

Güney Afrika'da ve Danimarka'daki çalışmalar fazla iyimser ve erken çalışmalar öne çıkarken bu çalışmalara göre aşılı yetişkinlerde Omicron kaynaklı hastaneye yatışlar diğer varyantlara göre yüzde 30 daha az.

PANDEMİDEN ENDEMİYE...

Başka çalışmalar ise Omicron'la pandeminin endemiye dönebileceği ifade ediliyor. Endemiye dönüş, virüsün küresel nüfusun bir bölümünde yıllarca dolaşmayı sürdüreceği, ancak yaygınlığı ve etkisinin nispeten yönetilebilir seviyelere ineceği ve böylece dünyayı durduran bir hastalıktan çok grip gibi bir hal alacağı anlamına geliyor.

Hong Kong'daki araştırma ise Omicron'un alt akciğer dokusunda önceki suşlara göre önemli ölçüde daha az çoğalabildiğini ortaya koydu. Bu bulgu şu anlama gelmekteydi:

Üst solunum yolu enfeksiyonları tipik olarak soğuk algınlığına ve boğaz ağrısına neden olurken, alt solunum yolu enfeksiyonlarının zatürreye neden olma olasılığı daha yüksek. Ayrıca üst akciğer bölgesindeki virüsün ciddi hastalığa neden olma olasılığı da daha düşük olarak ifade ediliyor.

Cambridge Üniversitesi'nin elde ettiği bulgu da Hong Kong'daki çalışmaya oldukça benziyor. Güney Afrika, Danimarka ve Birleşik Krallık'taki araştırmaları “fazla erken” kılan ise bunların vaka bazlı çalışmalar olmaları. Uzmanlar “Yoğun bakım ve can kaybı sayıları üzerinden geniş tespitler yapmak için erken” diyor.

'DAHA HAFİF AMA ÖLDÜRÜYOR DA!'

Konu hakkında danıştığımız isimlerden Prof. Dr. Bülent Ertuğrul “Omicron'un mortalite oranının düşüklüğü konusunda henüz elimizde net bir verimiz yok. Ancak genel olarak aşılı vakalarda mortalite oranları çok düşmüş durumda, hatta neredeyse yok denecek kadar az” diyor ve “Peki ya aşısızlarda yayıldığı zaman ne olacak?” sorularını soruyor. Omicron hafif ya da etkili fark etmeksizin tedbirleri kesinlikle elden bırakmamak gerekiyor.

Prof. Dr. Haluk Eraksoy ise “Evet, Omicron daha hafif bir hastalığa yol açıyor ama öldürüyor da!” vurgusunu yapıyor ve ekliyor:

“Hastalanan kişilerin içlerinde görece olarak ağır hastalananlar da olacaktır. O yüzden hiç yakalanmamaya çalışacağız. Nihayetinde kesin hafif geçirilecek diye bir garanti de yok. Aşılamaların artırılması lazım. Bunun için eksik aşılı olanların da mutlaka tamamlaması lazım.”

[email protected]

Ek kaynaklar: Vox (Despite omicron, Covid-19 will become endemic. Here’s how), The Athletic (Is Omicron Milder?), Nature.com (The coronavirus is here to stay — here’s what that means), Hong Kong Üniversitesi, Cambridge Üniversitesi

Kaynak: Web Özel