Kiracılar isyanda! Ama her ülkede...

Ev kiraları sadece İstanbul gibi Türkiye’nin büyük kentlerinde yaşayanlar için değil dünyanın diğer metropollerinde yaşayanlar için de büyük bir sorun. Kiracılar aydan aya ödedikleri miktarların gerçek hayatla uzaktan yakından bir ilgi olmadığını düşünüyor. Ev sahipleri ise yüksek enflasyonu gösterip kiraya resmi zammı yapacaklarını söylüyorlar.

Türkiye’de ev kiralarındaki yıllar artışlar yasalarla enflasyona endekslendi. Eskiden 12 aylık Üretici Fiyat Endeksi baz alınarak yapılan bu artışlar dolar kurundaki artıştan dolayı ÜFE ciddi yükseldiği için 12 aylık TÜFE ortalamasına göre yapılıyor.

Yine de Ağustos ayında ev sahibinin kiraya yapmaya hakkı olan yasal artış miktarı yüzde 15! Peki dünyada durum ne? Ev sahipleri ile kiracılar neler yaşıyor?

BERLİN SABİTLEMİŞTİ AMA...

Almanya’nın başkenti Berlin’de kiraların çok yükselmesi sonucu Berlin’deki apartman kiralarının Haziran 2019’daki seviyesine beş yıl boyunca sabitlenmesi kararı alınmıştı. Kasım 2020 itibarıyla Haziran 2019 seviyesinin üstünde olan kiraların da bu seviyeye çekilmesine karar verilmişti.

Almanya Mülkiyet Vakfı’nın hesabına göre 2013-2019 arasında ev kiralarında yüzde 27 artış yaşandı. 2015 yılında kiralar düşük kaldığı gerekçesiyle Berlin’deki ev sahiplerine kiralara yüzde 10 zam yapma hakkı tanınmıştı.

GÖLGE ARTIŞLAR BAŞLADI

Berlin’de yaşayan ev sahipleri de kanunun etrafından dolanmak için ev kiraları üst sınırda olmayan daireleri de uzun süre zam olmayacağı için üst sınıra yakın bir noktadan kiralıyorlardı. Yani aylık kirası normal koşullarda 1000 euro olacak bir evi 3-4 yıl zam olmayacağı gerekçesiyle 1500 euro’dan kiraya veriyorlardı. Piyasa uzmanları buna ‘gölge artış’ diyor.

Almanya Anayasa Mahkemesi ise daha sonra verdiği kararda kira kontrolünün Almanya anayasasına aykırı olduğuna hükmederek bu kararı kaldırdı.

Mevcut kanuna göre Almanya’da evde oturulan ilk dört yıl ev sahibi ev kirasına yüzde 20’den fazla zam yapamıyor.

350 BİN İMZA

Berlin’de ev kiraları öyle bir hal aldı ki 350 bin imza toplayan kiracılar çok sayıda apartmana sahip ev kiralama şirketlerine devletin el koymasına ilişkin referanduma gidilmesini istiyor. Bu şirketlerin kiralar ile keyfi bir şekilde oynayabildiğini söyleyen kiracılar Eylül ayında Berlin’de sandık başına gidecek. Referandumda karar ne çıkarsa çıksın mahkemeden dönmesi bekleniyor.

Almanya anayasasında konutların gerektiği durumlarda kamulaştırılabileceği ifade ediliyor fakat daha önce bu hiç uygulanmadı. Belediye yetkililerine göre gayrimenkul şirketlerinin kent genelindeki mülklerinin piyasa değeri 36 milyar euro.

OECD verilerine göre Almanya’da yaşayan insanların yarısı evlerini kiraya veriyor. Almanya dünyada mülk sahipliğinin nüfusa oranla en fazla olduğu ülkelerden biri.

Sadece Almanya’nın başkenti Berlin’de değil, Yeni Dünyanın merkezi New York’ta da kiracılar ile ev sahipleri karşı karşıya.

İLGİLİ HABER

Kiralarda fahiş artış şikayeti

DÖRT YILDA ALTI KEZ KİRA SABİTLENDİ

New York’ta pandemi sebebiyle kiraların dört yılda yedinci kez kurul kararı ile sabitlenmesi bekleniyor. Ev sahipleri evlerin bakım giderlerinin arttığı gerekçesiyle sabitleme kararına karşı. Kiracılar ise pandemi sebebiyle işlerinin bozulduğunu ve bu kiraları ödeyemeyeceklerini söylüyorlar.

Kira Rehberi Kurulu’nda kiracıların temsilcisi olarak bulunan Sheila Garcia, “Bronx ve çevresinde yaşayan insanlar için pandemi öncesinde de kiralarını ödemek zordu, şimdi bu zorluk aynen devam ediyor” değerlendirmesinde bulundu. Kiracılar kiraların yüzde 3 düşmesini teklif etmiş fakat bu komisyon tarafından reddedilmişti.

PANDEMİ KAYNAKLI İNDİRİM TALEP EDİLEBİLİR Mİ?

Pandemi sürecinde kiralara ilişkin durum Türkiye’de de tartışılmıştı. Bursa 4’üncü Bölge Adliye Mahkemesi, pandemi sebebiyle kirada yüzde 50’lik mücbir sebep indirimi kararı vermişti. Kararı değerlendiren Hukukçu Doç. Dr. Umut Yeniocak, “Emsal bir karardır, pandemi şartları gerekçe gösterilerek işyeri kiralarında indirim talepli uyarlama davalarının açılabileceğini gördük. Kirasını ödeyemeyen esnaf, ‘uyarlama davası’ açarak indirim talep edebilir” demişti.

Kaynaklar: Haberglobal.com.tr, Financial Times, New York Times, İHA