Herkesin aklında o soru: Stalk nerede başlar, nerede suç olur?

CİHAT ASLAN-SIDAL UTKUCU

Stalk, bazen arkadaş sohbetlerinde eski sevgilinin şu an ne yaptığına dair çocuksu bir merak olarak, bazen de ünlülerin 'ısrarcı hayranlarını' mahkemeye vermesi haberleriyle karşımıza çıkan bir eylem. Stalk ifadesiyle çaresiz kadınların kendilerini takip ve tehdit eden kişilere karşı sosyal medyada yardım çağrıları yapmalarıyla da karşılaşıyoruz.

Stalk, Türkçeye yerleşmiş bir kelime. TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden öğretim görevlisi Dr. Recep Doğan konuya ilişkin makalesinde*, stalk kelimesinin Türkçeye 'musallat olma', 'dadanma', ve 'sırnaşma' olarak çevrilebileceğine işaret ediyor. Genelde birisinin sosyal medya hesaplarını düzenli olarak kontrol etmek olarak anlaşılan stalk'ın hukuki ve tıbbi karşılığı ise 'ısrarlı takip'. Fakat pek çok kişi buradaki 'ısrar'ın ne olduğu konusunda farklı görüşlere sahip. Israrlı takipteki 'ısrar'ın tanımı tam olarak ne? Stalk nerede başlıyor ve nerede hukuki çerçeveye giriyor?

Bilişim Hukuku Derneği Başkanı Avukat Kürşat Ergün, bir kişinin sadece sosyal medya hesabınıza bakmasının ısrarlı takibe girmediğini belirtiyor. Eylemin rahatsızlık uyandırmasının, hissedilebilir, görünebilir ve bilinebilir şekilde yapılıyor olmasının önemine dikkat çeken Ergün, “Siz bir gönderi paylaşıyorsunuz, gönderinizin altına bir kişi yorum yapıyor, yorumdan rahatsız olup bu şahsı engelleyebiliyorsanız ve eylem ortadan kalkıyorsa sorun yok” demekte.

Ergün sözlerine şöyle devam ediyor:

“Ancak engellemenize rağmen kişi tarafından başka hesaplar açılıp, sürekli yine size yönelik rahatsız edici birtakım eylemlerde bulunuluyor olması ısrara girer.”

Bilişim Hukuku Avukatı Gökhan Ahi de stalk diye tabir edilen sessizce izleme ve her hareketini takip etme ile TCK'da tanımlanan "ısrarlı takip" suçunun aynı şey olmadığına dikkat çekiyor. Gizlice ve sessizce, varlığını fark ettirmeden, açık kaynaklardan (sosyal medyadan veya arama motorlarından) birisinin her hareketini takip etmenin, yani stalk'lamanın suç olarak tanımlanmadığına işaret eden Ahi, sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Ama kişi, izlediği birisinin içeriklerine sürekli beğeni gönderirse veya kişiye sürekli mesaj atarsa ve bu hareketleri izlediği kişide endişe, korku, panik veya huzursuzluk yaratırsa 'ısrarlı takip' suçunun unsurları oluşmuş olur.”

Kürşat Ergün suç tanımıyla ilgili olarak ayrıca, kişiyle alakalı tweet'ler atılmasının ve farklı algı oluşturulmasının da ısrarlı takibe girdiğinin altını çiziyor. Ergün, rahatsızlığın kişinin teknik imkanlar dahilinde artık baş edemeyeceği ve engelleyemeyeceği boyutta hasıl olması durumunda ısrarlı takip gerçekleştiğini dile getiriyor ve ekliyor: “Sizin de burada yapacağınız tek şey gidip savcılığa şikayet etmek.”

HESABIN AÇIK OLMASI HAFİFLETİCİ SEBEP Mİ?

Israrlı takipte, failin ortaya koymuş olduğu niyetin önemli olduğuna dikkat çeken Ergün, “Hesabınızın açık olması demek, bir kişi tarafından ısrarlı şekilde sürekli takip ve rahatsız edilebileceğiniz anlamına gelmiyor. Hesabınız açık veya kapalı fark etmez, tacize varan stalk'lamada hesap açıklığı hafifletici sebep sayılmaz” değerlendirmesini yapıyor.

Gökhan Ahi ise bu konuda suçun hafifletici sebeplerinin kanunda sayılmadığını kaydediyor. Ahi, “Dolayısıyla açık-kapalı hesap ayrımına gidilmesi gerekmiyor. Kişide huzursuzluk yaratması ve süreklilik oluşturması yeterli” demekte. 

NE YAPMALI?

Ahi, koruma tedbiri istenmesinden kişinin sosyal medyadan engellenmesine kadar bir çok güvenlik önlemleri alınabileceğini söylüyor. Alınacak önlemlerin tehlikenin tipine ve boyutuna göre değişebileceğini ifade eden Ahi, “Israr var diyebilmek için somut olayı değerlendirmek ve mağdurda yarattığı etkiyi görmek gerekir” değerlendirmesini yapıyor.

YASA NE DİYOR?

27.05.2022'de Resmi Gazete’de yayımlanan, Türk Ceza Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 8. Maddesine göre, ısrarlı takip durumunda faile altı aydan iki yıla kadar hapis cezası verilebiliyor. Ayrıca, suçun çocuğa ya da ayrılık kararı verilen veya boşandığı eşe karşı işlenmesi; mağdurun okulunu, iş yerini, konutunu değiştirmesine ya da okulunu veya işini bırakmasına neden olması; hakkında uzaklaştırma ya da konuta, okula veya iş yerine yaklaşmama tedbirine karar verilen fail tarafından işlenmesi halinde faile bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilebiliyor.

*Kadına Yönelik Şiddetin Bir Türü Olarak, Israrlı Takip (Stalking) Kavramı ve Suçu

cihat.aslan@haberglobal.com.tr 

sidal.utkucu@haberglobal.com.tr  

Kaynak: Web Özel