"Gerçek kirliliğin yüzde 10'u" deyip uyardı

'Karadeniz Ekosistemini Korumak İçin Toplumsal Farkındalığı Artırarak Deniz Çöplerini Azaltma LitOUTer' projesine Türkiye'de, Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi öncülük ediyor. Proje kapsamında Trabzon'da bugün başlayan ve 2 gün sürecek çalıştayın ilk gününde bilim insanları Karadeniz’deki kirlilikle ilgili sunumlar yaptı.

Yerel yönetim ve kamu kurum temsilcilerinin katıldığı çalıştayda, KTÜ Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ercan Köse tarafından hazırlanan Karadeniz’e nehirler yoluyla taşınan atıkların akıntı ve rüzgarlarla taşınmasını gösteren web tabanlı simülasyon tanıtıldı. Simülasyonda, farklı meteorolojik ve coğrafi koşullara göre üretilen model senaryolarla pilot olarak seçilen Sürmene Deresi, Çoruh Nehri, Tuna ve Kamchia nehirlerinden Karadeniz’e karışan çöplerin kıyılardan taşınması ve birikimi gösterildi.

‘ÇÖPLER KARADENİZ’İN HER YERİNE GİTMEKTE’

KTÜ Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ercan Köse, "Simülasyonda Karadeniz’de 4 nehri örnek olarak seçtik. Sürmene, Çoruh, Tuna ve Kamchia nehirleri. Bu nehirlerden atılan herhangi bir atığın Karadeniz’de nasıl dolaşacağını nerelere gidebileceğini göstermeye çalıştık. Karadeniz’de herhangi bir yerden attığınız çöp Karadeniz’in neredeyse her yerine gitmekte. Çöpleri farklı renklerle belirledik. Bunları da renkleri takip ederek insanlar çöplerinin nerelere gidebileceğini görmektedir. Bu da bütün Karadeniz’i kapsamaktadır” dedi.

Karadeniz’deki akıntı sistemlerini birebir simüle edildiği için oluşturulan senaryoların gerçeğe çok yakın olduğunu belirten Prof. Dr. Köse, "Batum’daki akıntı sistemine giren bir çöp buradan Karadeniz’in genel akıntı sistemine girerek boğazdan çıkacak şekilde taşınabilir. Bu taşınım yaklaşık 50 ile 70 gün aralarında değişebilir. Buradan çöpler boğaza, oradan da Marmara denizine de geçebilir. Biz simülasyon olarak gösterdik ama bunun gerçek olma olasılığı var” diye konuştu.

‘GÖRDÜĞÜMÜZ PLASTİKLER GERÇEK KİRLİLİĞİN YÜZDE 10’U’

Proje koordinatörü  KTÜ Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi Doç. Dr. Coşkun Erüz de, “Katı atıkların durumuna baktığımızda, en yüksek yerler olan yaylalardan başlamak üzere bir şekilde atıklar akarsu yatağına inip, akarsularla taşınarak denize kadar iniyor. Kıyılarda bunu görebiliyoruz ancak kıyılarda gördüğümüz plastikler aslında gerçek kirliliğin belki de yüzde 10’u veya daha azı. Yüzde 90’lık kısmı ise Karadeniz’in içine doğru taşınarak kıyı boyunca şehirden şehre, ülkeden ülkeye transfer oluyor. Türkiye’den Rusya’ya, Rusya’dan Ukrayna, Romanya ve Bulgaristan’a, Tuna’dan gelen atıklar, Romanya ve Bulgaristan kıyılarından geçerek İstanbul Boğazı’ndan Marmara Denizi’ne ve Batı Karadeniz kıyılarına kadar gelebiliyor. Yaylada piknik yaptıktan sonra ’çöpü atarsak gider’ diyemezsiniz” dedi.

Kaynak: DHA