Pokemon 25 yaşında: Çeyrek asırlık çılgınlık nereye gidiyor?

Tokyo’daki ofisinde oturan Pokemon Şirketi'nin başkanı Tsunekazu Ishihara’nın önünde büyük bir dünya haritası var. Haritada kırmızı ile işaretli yerler, Pokemon çizgi filmleri, kart oyunları ve dijital oyunlarının aktif olduğu ülkeler ve haritada kırmızı olmayan bir yer hemen hemen yok gibi.  

Son 25 yılda Pokemon 8 bit bir Gameboy oyunundan kültürel bir fenomene dönüştü. Bazı tahminlere göre yarattığı ekonomi Star Wars ve Harry Potter’ın toplamından daha büyük bu da onu gelmiş geçmiş en büyük medya ürünü yapıyor.  

Pokemon yolculuğuna oldukça küçük adımlarla başladı. Efsanenin başlangıcı olan oyunu üreten Game Freak şirketi önceleri dijital oyunlarla ilgili tüyoların ve incelemelerin yer aldığı bir dergiydi.  

Ekip 7 yıl süren bir çalışmanın ardından Pokemon oyununu geliştirdi. Orijinal oyun geliştirme ekibinin içinde olan Ishihara, “Japonya’da iyi satacağını düşünüyorduk, birkaç milyonu bulacağını biliyorduk” değerlendirmesinde bulundu.

Dünya çapında düzenlenen Pokemon festivalleri yoğun ilgi görüyor. (Fotoğraf: iStock)

KABLO İLE ALIŞVERİŞ 

Ve haklı çıktı... Tarihler 27 Şubat 1996’yı gösterdiğinde piyasaya çıkan Pokemon Red ve Green inanılmaz bir başarı elde etti. Oyuncuların Gameboy’larına bağladıkları kablolar vasıtası ile Pokemon alışverişinde bulunabilmeleri o güne kadar oyun dünyasında görülmemiş bir yenilik olarak adlandırıldı.  

Japonya’da başlayan bu kültürel fenomenin asıl dünyaya yayılması Kuzey Amerika pazarına girişi ile başladı. Japonya’daki pek çok oyun eleştirmeni oyuna Amerika Birleşik Devletleri pazarında bir şans vermedi çünkü Amerikan çocuklarının uzun metinler içeren ve ‘aksiyonu düşük’ bir oyunu oynayacağı düşünülmedi. Düşünmeyenler felaket yanıldı.

Pokemon, orijinal versiyonuna ve RPG (role playing game) kültürüne sadık kalarak Gameboy teknolojisi geliştikçe evrildi ancak savaş sahnelerinde temel prensipleri değiştirmedi. Bu kullanıcıların oyunlar arasında geçiş yapmasını da kolaylaştıran bir faktör olarak eski oyunların hâlâ talep görmesini, eski oyuncuların da yeni oyunlara kolaylıkla adapte olabilmesini sağlıyor. İşte savaş sahnelerinde yaşanan değişim.

‘JAPONYA DIŞINDA TUTMAZ...’ 

Ishihara da oyunu Japonya dışına satmanın akıllarının ucundan bile geçmediğini anlatıyor. Pokemon oyunları 1998 yılında Avrupa’ya 1999 yılında ise Amerika Birleşik Devletleri’nde piyasaya girdi. Red ve Blue versiyonlarını Gold, Silver ve Cyrstal izledi. Sonuç inanılmazdı. 4 yıl gibi kısa bir süre içerisinde oyunlar dünya genelinde 76 milyon kopya sattı!

90’ların sonuna doğru anime serisinin de Amerika Birleşik Devletleri’nde yayınlanmasıyla birlikte Pokemon’un 2000’lere damga vuracak bir kültürel imparatorluk kurduğu anlaşıldı. Dijital oyunu ve çizgi film ve kart oyunu izledi.

28 Ağustos 1955 doğumlu Satoshi Tajiri, çocukluğunda doğaya ve özellikle böceklere duyduğu ilgiyi dünyanın en çok bilinen ve sevilen oyunlarından birine dönüştürdü. Japon oyun tasarımcısı ve yönetmeni olan Tajiri, Pokemon markasının yaratıcı ve kurucularından biri. 1999 yılında Time'a verdiği röportajda oyunları için 12 saat uyuyup 24 saat çalıştığını anlatan Tajiri, aynı zamanda Game Freak'in de CEO'su.

Yaşanan çılgınlığa ‘Pokemania’ ismi verilirken dünyanın farklı ülkelerinden tepkiler de gecikmedi. Örneğin Suudi Arabistan siyonizmi özendirdiği ve çocukları kumar oynamaya teşvik ettiği gerekçesiyle Pokemon’u yasakladı.  

‘BEN POKEMON’UM’ DEDİ CAMDAN ATLADI 

İngiltere’de bir çocuğun ender bulunan bir Pokemon kartı için bebeklik çağındaki kardeşini takas etmek istemesi olay olurken Türkiye’de de çizgi film yoğun tartışmalara yol açtı. F.A. isimli bir çocuk kendisini Pokemon yerine koyarak camdan atlamış bunun üzerine Türkiye karışmıştı. F.A.'nın çocuk yaştaki bu anormal hareketi üzerine RTÜK devreye girdi ve anime yayından kaldırıldı.

Pokemon bu olaydan birkaç yıl sonra ekranlara geri dönmüş olsa da Türkiye televizyonlarında eski heyecanı uyandırmadı.  

Ayrıca dizinin 16 Aralık 1997 tarihinde yayınlanan "Electric Soldier Polygon" isimli bölümünde kullanılan ışık efektlerinin gençlerde epilepsi hastalığını tetiklediğinin de görülmesi dünya çapında ses getirmişti.  

120 BİN KİŞİ OYNADI 16 GÜNDE BİTTİ 

2000’li yılların sonuna doğru Pokemon inişli çıkışlı seyrine devam etti. 2000’lerin sonunda Wi-Fi teknolojisinin de yaygınlaşmasıyla oyun skalasını artıran Pokemon hakkında açılan Youtube kanalları ile popülaritesini yeni dijital platformlara da taşıdı.  

Twitch de Pokemon’a kayıtsız kalmadı. 2014’te açılan bir kanalda 120 bin kişi aynı anda Pokemon Red’i oynadı. Oyun büyük bir kaos sonucu 16 günde biterken daha genç kuşakların Pokemon’un doğumu olan Gameboy oyunu ile tanışmasına sebep oldu. Twitch yayınını toplamda 16 milyon kişi izledi! 

1 NİSAN ŞAKASI 1 MİLYAR DOLARLIK İŞE DÖNÜŞTÜ 

Dünya Twitch yayınına konsantre olurken Tatsuo Nomura isimli bir mühendis 1 Nisan şakası üzerine çalışıyordu. Çocukluğundan beri bir Pokemon hayranı olan ve Google’ın harita uygulaması (Maps) için mühendis olarak çalışan Nomura gerçek dünya içine iki tane Pokemon haritası saklamaya çalışıyordu.

Pokemon GO ilk çıktığı dönemde dünya çapında bir fenomene dönüşmüştü. (Fotoğraf: iStock)

Bilgisayar programcılığına ilgisi Pokemon oynayarak gelişen Nomura’nın projesi daha sonra Google’ın mobil oyun şirketi olan Niantic aracılığı ile Pokemon Company’ye sunuldu ve Pokemon GO doğmuş oldu.

Oyunun çıkması ile dünyayı sallaması aynı anda gerçekleşti. Augmented Reality (Artırılmış gerçeklik) kavramı ile son kullanıcıyı buluşturan Pokemon GO milyonlarca telefona indirildi. Haziran 2016’dan bu yana oyun sayesinde kullanıcılar 31 bin kilometre yürüdü! 

Kyarorina ismli kullanıcı oyunda 1 milyon barajını geçen ilk isim olurken günde 10 saat sokaklarda dolaşarak Pokemon avladığını söylüyor.  

Pokemon GO 5 yıl içinde 1 milyar doları aşkın ciro yaptı. Bu büyük ölçüde oynamanın bedava olduğu sadece bazı malzemeler için para ödenen bir oyun için oldukça iyi bir rakam olarak değerlendiriliyor.

ESKİ KARTLAR İÇİN 6 MİLYON DOLAR

Pokemon kartları ise gittikçe antika değeri kazanan ürünlere dönüşmüş durumda. YouTube fenomeni Logan Paul’un geçen yıl 6 kutu eski Pokemon kartı için 2 milyon dolar ödemesi gündeme bomba gibi düşmüştü.  

Önümüzdeki 25 yıl Pokemon’a ne getirecek? Ishihara önündeki haritaya bakarak yanıtlıyor: Dünya hakimiyeti...

*Yukarıdaki makalede yer alan bilgilerin önemli bir bölümü BBC’de Tom Bateman imzası ile yayımlanan ‘Monsters, mania and the unstoppable march of Pokémon’ (Canavarlar, çılgınlık ve Pokemon’un durdurulamaz yürüyüşü) isimli makaleden alınmıştır. 

Ek kaynaklar: Pokemon.com, Niantic

İLGİLİ HABER

Dalda kalan meyveleri böyle değerlendirecekler!

Kaynak: Web Özel