Çanakkale'nin kahramanları mayınlarla ne zaman tanıştık?

Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinde bir aydan fazla bir süre geride kaldı. Türkiye coğrafi olarak da iki ülkeye çok yakın olduğu için konuyla yakından ilgileniyor. Taraflar İstanbul'da da bir araya geldi. Geçtiğimiz hafta Rusya gizli servisi FSB, Türkiye'yi deniz mayınlarına karşı uyardı. İddiaya göre Ukrayna'nın Karadeniz kıyılarına döşediği deniz mayınlarını tutan zincirlerde kopmalar olmuş ve mayınlar Türkiye'ye doğru sürüklenmeye başlamıştı. Ukrayna Savunma Bakanlığı bu iddiayı yalanladı ve mayınların yerinde olduğunu söyledi.

Geçen Cumartesi günü Sarıyer açıklarında deniz üzerinde yüzen yabancı bir cisim tespit edildi. Mayın olduğu ortaya çıkan cisim boğaz trafiğinin 5 saat boyunca durmasına neden oldu. Mayın, SAS komandolarının operasyonu ile etkisiz hale getirildi. İkinci mayın ise Pazartesi sabahı İğneada açıklarında balıkçılar tarafından fark edildi ve operasyon sonucu imha edildi.

1866'DA İLK ENVANTERE GİRİŞ

Türkiye'nin deniz mayınları ile tanışması yeni değil. Vakavinüs - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi'nde Prof. Dr. Murat Karataş ve Hüseyin Arabacı  imzasıyla yayımlanan "Deniz Mayınlarının Osmanlı Devletindeki Gelişimi ve 1915 Çanakkale Boğaz Savunmasındaki Rolü" isimli makaleye göre, Türkiye'nin çevresindeki denizlerde deniz mayınını ilk kez Çarlık Rusya'sı kullandı. 1853- 1856 arasında patlak veren Kırım Savaşı'nda Rusların Karadeniz'e mayınlar döşediği biliniyor. Deniz mayınları ilk defa Osmanlı envanterine ise 1866 yılında girdi. Türk denizlerinde en çok mayının Çanakkale Boğazı'na döküldüğü biliniyor. 1897'deki Osmanlı - Yunan savaşında ve 1911'deki Trablusgarp Savaşı olarak da bilinen Osmanlı - İtalya savaşında düşman donanmasına karşı korunması amacıyla boğaza mayınlar yerleştirildi.

ÇANAKKALE SAVAŞI'NIN ANA SİLAHI: MAYINLAR 

Antalya Bilim Üniversitesi Askeri Tarih Uzmanı Prof. Dr. Mesut Uyar, Trablusgarp Savaşı sırasında İtalyan donanmasının Çanakkale önlerine gelmesi ile boğazlar savunmasının hayati önem kazandığını belirtiyor. I. Dünya Savaşı öncesi Osmanlı'nın elindeki mayınların, kablo vasıtasıyla karadan kumanda edilerek patlatılan mayınlar olduğunu söyleyen Uyar, bu mayınların etkisiz kaldığını ifade ediyor.

Arabacı ve Karataş'ın çalışmasında yer alan bilgilere göre; I. Dünya Savaşı öncesi Osmanlı, teknolojinin gelişmesi ile, temas ile patlayan mayınlar tedarik etmeye başladı. Zincire tutturulmuş, denizin dibine yerleştirilen ya da "Serseri" olarak adlandırılan serbest dolaşan mayın türleri mayın savunma hattını oluşturuyor. Uyar, Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı'na girmesine neden olan saldırıyı gerçekleştiren Midilli zırhlısının da Ege denizinde Limni Adası açıklarında 1918 yılında serseri bir mayına çarpması sonucu battığını da ekliyor.

Peki mayınlar Çanakkale zaferi sırasında nasıl kullanıldı? Uyar açıklıyor: "Boğazların savunma sistemi için mayınlar ve toplar arasında tercih yapılıyor ve ana silah olarak mayınlar seçiliyor". Uyar topların da tabyalar ile mayınlara destek olacak şekilde yerleştirildiğini söylüyor. Uyar "Savaşın çıkmasıyla mayın hatları yerleştirilmesi ile Boğaz kapatılıyor. Ancak Almanya'dan yeterli mayının gelememesi nedeniyle tedarik sıkıntısı yaşıyoruz". diyor. Vakavinüs'de yayımlanan makalede Nusret Mayın Gemisi ile döşenen 18 sıra mayın hattı oluşturulduğu belirtiliyor.

RUSLAR, İSTANBUL BOĞAZINA MAYIN DÖŞEDİ 

Prof. Uyar, boğazlara sadece Osmanlı'nın mayın döşemediğini, 1'inci Dünya Savaşı ile Rusların da İstanbul Boğazı girişine denizaltı ve mayın gemileriyle Osmanlı'ya karşı mayın döşediğini söylüyor. Hatta Yavuz zırhlısının Karadeniz'e açılırken bu mayınlardan birine çarparak ağır hasar aldığını ifade ediyor. Uyar, Osmanlı'nın Rus mayınlarını toplayarak Çanakkale Boğazı'na döşediğini de sözlerine ekliyor.

ÇANAKKALE SAVAŞINDAN KALMA MAYINLAR HALA VAR

Çanakkale Boğazı'nda geçtiğimiz yıllarda savaştan kalma mayınlar bulunmaya devam ediliyor. Bazı mayınların hala patlayıcı özelliğini korumaya devam ettiği görülüyor. Uyar, Çanakkale'de bulunan bu mayınların yakın zamanda kazalara ve facialara da neden olduğunu söylüyor. Uyar, yaygın bilinenin aksine Karadeniz'de de mayınlar bulunduğunu belirtiyor. Prof. Uyar, "Karadeniz'deki bu mayınların 1 ve 2'inci Dünya Savaşları'nda Ruslar'ın ve Almanlar'ın döşediği mayınlar" derken bulunan bazı denizaltı parçalarının da mayın zannedildiğini belirterek sözlerini sonlandırıyor.

Kaynak: Web Özel