8 soru 8 cevap | Tek doz aşılar oyuna girdi… Salgının seyri değişir mi?

Derleme: Haberglobal.com.tr

Koronavirüs ile mücadelede aşılar hayati bir öneme sahip olurken aşıların kaç doz vurulması gerektiğine ilişkin genel kanı iki dozun yeterli olduğu görüşünde. Geçen hafta ABD’de onay alan Johnson and Johnson (J&J) aşısının ise tek dozda yüzde 66 etkinlik sağladığı belirtildi.

Peki ya tez doz aşıyla ilgili bilinmesi gerekenler neler? Türkiye’nin de tercih ettiği gibi iki doz vurulan ve 42 gün sonra tam koruma sağlayan aşılardan farkı ne?

1-Tek doz aşının etkinlik oranı ne? 

Amerika Birleşik Devletleri, Pfizer-Biontech ve Moderna aşılarını kullanıyor. Bu aşıların etkinlik oranı yüzde 94’ün üzerinde. J&J aşısının üçüncü faz sonuçlarına göre etkinlik oranı yüzde 66. Uzmanlar bunun sebebini Pfizer-Biontech ve Moderna aşılarının mutasyonlar ortaya çıkmadan önce testlerinin yapılmasına bağlıyor. Bilim insanları yine de bu aşıların da mutasyona karşı etkili olduğu görüşünde.

Aşı araştırmacısı Chigago Üniversitesi’nden Jenna Guthmiller, “Bu aşının da insanların hastaneye gitmesini engelleyeceği kanıtlandı ve bu ölümleri de azaltacaktır. Normalleşmeye geçmek için en önemli unsur bu” diyor. Guthmiller iddialı bir açıklamada bulunarak tek doz aşıların sektörü değiştireceğini anlatıyor.

2-Tek doz aşı nasıl çalışıyor? 

Aşıyla vücuda koronavirüsün zayıflatılmış bir versiyonu olan adenovirüs enjekte ediliyor, bu bir miktar soğuk algınlığı semptomu ortaya çıkmasına neden olabiliyor. Aşı vurulduktan sonra virüs vektörleri hücre içindeki DNA’lara yükleme yapıyor. DNA’nın içine nüfus eden vektörler spike protein üretimine neden oluyor. Üretilen protein türü vücutta bağışıklığa neden oluyor.

İLGİLİ HABER

Koronavirüs aşıları hastaneye yatışı ne kadar düşürdü?

3-Kaç gün sonra koruma sağlıyor?

Klinik testlere bakılırsa aşı vurulduktan iki hafta sonra vücut virüse karşı yeterli antikor oranına ulaşıyor. Türkiye’nin de tercih ettiği inaktif aşılarda bu süre 42 güne kadar çıkabiliyor.

4-Tek doz aşı hakkında bilinmeyenler neler?

Çocuklar ve hamile kadınlar üzerindeki etkisi tam olarak bilinmiyor. Aşının ne kadar süre koruma sağladığına ilişkin net bir bilgi yok. Firma ikinci bir dozun aşının etkisini artırıp artırmayacağını anlamak için çalışmalarına devam ediyor. Aşının asemptomatik vakalarda virüsün yayılmasını engelleyip engelleyemeyeceği bilinmiyor.

5-Yeni varyantlara karşı koruma sağlıyor mu? 

Testlere göre aşı kendine has varyantlara sahip olan Güney Afrika ve Latin Amerika’da çok yüksek etki oranlarına sahip değil. Güney Afrika’da toplam etkinlik oranı yüzde 57, Latin Amerika genelinde ise yüzde 66 çıktı. 

İLGİLİ HABER

Korona aşılarının içeriğinde hangi maddeler yer alıyor?

6-Tek doz aşının testleri nasıl yapıldı?

Güney Afrika, Brezilya ve ABD’de 44 bin kişi aşının klinik çalışmalarına katıldı. Kişilere aşı veya plasebo verildi. Aşı olan kişilerin 14 günün sonunda koronavirüse maruz kalmaları takip edildi. Brezilya ve Güney Afrika'da test yapılması kendilerine has mutasyonlardan dolayı tercih edildi.

7-Tek doz aşının yan etkileri var mı? 

Test sonuçlarına göre aşı az ve orta derecede baş ağrısı ve yorgunluk yapabiliyor.

8-Aşıyı hangi ülkeler kullanıyor?

Şu an aşıyı resmi onayın ardından kullanan tek ülke Amerika Birleşik Devletleri.

Kaynaklar: Wall Street Journal, New York Times, Forbes, Guardian