7 yıldır tartışılan güvenli bölge için şimdiye kadar kim ne dedi?

Recep Tayyip Erdoğan'ın liderliğinde "güvenli bölge" söylemleri ilk olarak "tampon bölge" olarak ortaya çıktı.

TÜRKİYE "GÜVENLİ BÖLGE" DERKEN NE İSTİYOR?

Türkiye, Barış Koridoru'nun 32 kilometre derinlikte olmasını, kontrolün Türk askerleri tarafından sağlanmasını istiyor.

Bölgeden YPG/PKK unsurlarının tamamen çekilmesi ve ABD'nin YPG'ye verdiği silahların toplanması da Ankara'nın talepleri arasında.

Ankara, oluşturulacak güvenli bölgeye Türkiye'de yaşayan Suriyeliler'den 1-2 milyonunu yerleştirmeyi planlıyor.

GÜVENLİ BÖLGE TARTIŞMALARININ ORTAYA ÇIKIŞI

2012 yılında Dönemin Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay, "Suriye'de geçişler daha da artabilir. Gelişmelere göre tampon bölge konusu da değerlendirilebilir" ifadelerini kullanarak 7 yıldır devam eden bir süreci başlattı. Dönemin Başbakanı Erdoğan, Atalay'ın açıklamasından hemen bir gün sonra şu ifadeleri kullandı: 

"Şu anda bütün durumun değerlendirmesini yapıyoruz. Yapılan çalışmalar içerisinde Suriye sınırında tampon bölge ya da güvenli bölge oluşturulup oluşturulmama konusu da bulunuyor."

Erdoğan, Türkiye'nin güvenli bölge talebini 2013 yılındaki ABD gezisinde de dile getirildi.

2015 yılında ABD Başkanlığı görevini yürüten Barack Obama, güvenli bölge için "Gerçek bir güvenli bölge, sahada askerler bulundurmamızı gerektirecek. Bu güvenli bölge konusunda çok fazla sayıda soru ortaya çıkarıyor." ifadelerini kullandı.

2016 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuşan Erdoğan "Suriye'nin topraklarında gözümüz yoktur. Suriye muhalefetine verdiğimiz destekle başlayan Fırat Kalkanı Harekatı, umutsuzluğun hakim olduğu bölgede dengenin yeniden tesisi bakımından kritik yerde bulunuyor. " diyerek "güvenli bölge" oluşturulması çağrısını tekrarladı.

TRUMP'IN "ÇEKİLİYORUZ" AÇIKLAMASI

ABD Başkanı Donald Trump, 19 Aralık 2018'de, DEAŞ'ın Suriye'de yenildiğini ve artık ABD askerlerinin ülkeden çekileceğini duyurdu. Bu döneme kadar güvenli bölge talebine kulak kapatan ABD, bu dönemden sonra resmi bir muhatap haline geldi. O dönem de Cumhurbaşkanı Erdoğan, yine Fırat'ın doğusuna yönelik bir operasyon hazırlığında olduklarını, kısa bir süre içinde terör örgütü YPG'ye yönelik harekatın başlayacağını dile getiriyordu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Trump açıklamasından 3 gün sonra yaptığı konuşmada "Sayın Trump'la yaptığımız telefon görüşmesi, gerek diplomasi ve güvenlik birimlerimizin temasları, gerekse Amerikan tarafından yapılan açıklamalar, bizi bir müddet daha beklemeye yöneltti, tabi bu ucu açık bir bekleme süreci değildir. Önümüzdeki aylarda Suriye sahasında hem PKK, YPG unsurlarını hem de DEAŞ kalıntılarını temizlemeye yönelik harekât tarzı izleyeceğiz, bu böyle bilinsin " ifadelerini kullandı.

TÜRKİYE'Yİ TEHDİT ETTİ

YPG'ye ABD olarak verdikleri desteği gizlemeyen Trump, Türkiye'yi 2019'un başında şu sözlerle tehdit etti:

"Türkiye'nin Suriye'de Kürtleri vurması durumunda, Türkiye'yi ekonomik yıkıma uğratacağız ve bölgede 32 kilometrelik bir güvenli bölge oluşturacağız."

Cumhurbaşkanı Erdoğan da Trump'a cevap niteliğinde bir kararlılık açıklaması yaparak "Fırat'ın doğusunu da çok yakında huzura, emniyete ve istikrara kavuşturacağız" dedi.

GÜVENLİ BÖLGE GÖRÜŞMELER

Suriye'nin kuzeyinde tesisi planlanan güvenli bölgeye yönelik ABD askeri yetkilileri ile görüşmeler 5 Ağustos 2019'da başladı. 7 Ağustos'ta biten görüşmelere ilişkin açıklama yapan Milli Savunma Bakanlığı şu ifadeleri kullandı:

"Suriye kuzeyinde ABD ile koordineli bir şekilde tesis edilmesi planlanan Güvenli Bölgeye yönelik olarak ABD askeri yetkilileriyle Milli Savunma Bakanlığında 05-07 Ağustos 2019 tarihlerinde yapılan görüşmeler tamamlanmıştır. Görüşmelerde; Türkiye'nin güvenlik endişelerini giderecek ilk aşamada alınacak tedbirlerin bir an önce uygulanması, bu çerçevede, Güvenli Bölge tesisinin ABD ile birlikte koordine ve yönetimi için Türkiye'de Müşterek Harekât Merkezinin en kısa zamanda kurulması, müteakiben, Güvenli Bölgenin bir barış koridoru olması ve yerinden edilmiş Suriyeli kardeşlerimizin ülkelerine dönmeleri için her türlü ilave tedbirin alınması konularında mutabık kalınmıştır."

ERDOĞAN ABD'YE 2 HAFTA SÜRE VERDİ

Rusya Devlet Başkanı Putin ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ile 17 Eylül'de bir araya gelen Erdoğan güvenli bölgeye ilişkin "Nihai hedefimiz, Suriye'nin kuzeyinde bir barış koridoru tesis etmektir" dedi Erdoğan, "Bunun için şayet ABD ile 2 hafta içinde arzu ettiğimiz sonuca ulaşamazsak, kendi harekât planımızı uygulamaya başlayacağımızı her iki dostumuza da anlattım" ifadelerini kullandı.

BM'DE DE KONUŞULDU

New York'ta BM Genel Kurulu'na katılan Erdoğan, ziyaretinin son gününde gazetecilere şu açıklamayı yaptı:

Çalışmalarına bir an önce başlamalıdır. Hem ulusal güvenliğimiz hem de mülteciler için Güvenli Bölge'nin bir an önce kurulması gerekiyor. Bu konuda yaptığımız ön çalışmayı muhataplarımla paylaştım. Eğer bu Güvenli Bölge kurulabilirse, 1 ila 2 milyon mülteciyi buralara yerleştirebiliriz.

Tabi 480 kilometre uzunluğundaki bu Güvenli Bölge planlamamız aslında Trump'ın da ifade ettiği 20 mil anlayışını kapsayan bir derinliktir. Burada 150 ila 400 metrekare arasındaki alanlarda yerel mimari ile yapılmış ve ekip biçilebilecek bahçenin, icabında hayvancılık yapılabilecek ahırların olduğu binalarla birlikte bu insanları çadırlardan ve konteyner kentlerden kurtaralım istiyoruz ki bizdeki Suriyelileri de buraya sevk edebiliriz.

SON AÇIKLAMALAR

Donald Trump Twitter hesabından yaptığı açıklamada ülkesinin Suriye'de DEAŞ ile savaşmak için gerekenden daha uzun süre kaldığını söyledi. Trump, bundan sonra Suriye'deki durumla Türkiye, Avrupa, Suriye, İran, Irak, Rusya ve Kürtlerin ilgilenmeleri gerektiğini belirtti.

Trum, ABD'nin "DEAŞ'ı yüzde 100 yenilgiye uğrattığını" ancak özellikle Avrupa'dan gelen DEAŞ militanlarını kıta ülkelerinin geri almak istemediğini kaydetti ve ülkesinin artık, ödediği yüksek bedele rağmen DEAŞ militanlarını hapiste tutamayacağını vurguladı.

ABD Başkanı, "Kürtler bizimle savaştı ama bunun için para ve ekipman desteği aldılar. Türkiye ile on yıllardır savaşıyorlar. Ben bu savaşı 3 yıl boyunca geciktirmeye çalıştım ama artık bizim için, çoğu aşiret mücadeleleri olan sonu gelmeyen saçma savaşlardan geri çekilme ve askerlerimizi eve getirmenin vakti geldi" dedi.

Trump Twitter hesabından daha sonra yaptığı paylaşımda şu ifadeleri kullandı:

 "Türkiye, benim büyük ve emsalsiz bilgeliğimle sınırları aşmak olarak değerlendirdiğim bir şey yaparsa, Türk ekonomisini yıkıp ve yok edeceğim (daha önce yaptım)" 

Türkiye Dışişleri Bakanlığı ise olası Suriye operasyonuyla ilgili yaptığı açıklamada "Her türlü terör tehdidine karşı milli güvenliğimizin gerektirdiği tedbirleri almak, uluslararası hukuka dayanan en temel hakkımızdır" ifadelerini kullandı.

Bakanlık açıklamasına "Türkiye'nin, Fırat'ın doğusunu teröristlerden temizleyerek kendi bekasını ve güvenliğini korumak ayrıca Suriye’nin huzur, barış ve istikrarını sağlamak amacıyla güvenli bölgeyi hayata geçirmekte kararlı olduğunu" ifadelerini de ekledi.

Dışişleri Bakanlığının ardından Milli Savunma Bakanlığı ise "TSK operasyona hazır" mesajı yayımladı.