4 soru 4 cevap | Neden bu kadar çok mide ameliyatı kaynaklı ölüm oluyor?
Mide küçültme ameliyatları sonrası ölümler son yıllarda sıkça gündeme geliyor. Bu ameliyatı olmak isteyen hastaya nasıl bir işlem uygulanıyor? Ameliyatın ekonomik getirisi iyi olduğu için mi kolayca hasta kabul ediliyor? Bu ameliyatı olabilmenin koşulları neler?
Son dönemde tüp mide ve yağ aldırma gibi bazı işlemlerden sonra hastaların ölüm haberlerini duyar hale geldik. İstanbul'da Şişli'de özel bir hastanede Prof. Dr. A. Ç tarafından mide küçültme ameliyatı olmak için bıçak altına yatan 50 yaşındaki S.S'nin ölümü gibi.
Sabah Gazetesi'nden Dilek Yamandemir'in haberine göre; 2017 yılında tüp mide ameliyatı olan S.S.'nin ailesi ölümle ilgili şikayetçi oldu. Adli Tıp Kurumu raporunda, hastada komplikasyonlar gelişmesine ve doktora da bildirilmesine rağmen ölen şahsın hatalı olarak taburcu edildiği ve durumunun aciliyeti bildirilmeksizin bir tıbbi kuruluşa yönlendirilmediği, rapor edildi. Prof. Dr. A. Ç.'nin 2019'da da mide küçültme ameliyatı yaptığı 42 yaşındaki hastası B. Z.'nin öldüğü öğrenilmişti.
Bu ölümler akıllar bazı sorular düşürüyor. Son yıllarda mide ameliyatlarından sonra sağlık sorunu yaşayan veya hayatını kaybeden insanların sayısında artış var. Türk Obezite Cerrahisi Vakfı Eğitim Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Halil Coşkun ve Beslenme, Metabolizma uzmanı Prof. Dr. Osman Erk sorularımızı yanıtladı.
1) Türkiye'de dünyaya göre daha mı fazla mide küçültme ameliyatı yapılıyor?
Coşkun: Türkiye tüp mide ameliyatı veya obezite kaynaklı operasyonlarda dünyada en fazla ameliyatın yapıldığı yerlerden değil. Belli oranlarda bizde de yapılıyor, Fransa bizden katbekat daha fazla operasyon yapıyor. Asya'da Hindistan ve diğer ülkelerde de ciddi miktarda ameliyatlar yapılıyor.
2) Bir kişinin sağlığı mide ameliyatı olmaya müsait değilse bu operasyonu gerçekleştiren kişi doğacak sağlık sorunlarından sorumlu olur mu?
Coşkun: Bu ameliyat tek başına hekimin inisiyatifinde olan bir şey değil. Bir takım endikasyon (bir operasyonun gerekli olma koşulları) kuralları var. Sorumluluk her şeyden önce denetleme organında. Sağlık Bakanlığı hangi hastanede, hangi ameliyat yapılıyor, bu ameliyatlar endikasyona uygun mu bilme yetisine sahip.
İkinci sırada hekime düşen etik bir takım değerler var. Hastane yönetimine ve hastaya da düşen sorumluluklar var. Bir hasta düşük kiloda ameliyat talep etmemesi gerektiğini biliyor. Sorumluluk tek kişiye bırakılamaz.
Erk: Ameliyata karar vermesi gereken kişi bir endokrinolog ya da endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları heyetidir. Onun mutlaka onayının alınması gereklidir. O onay alınmadan böyle bir işlem yapılamaz. Hastanın ameliyatı çok istemesi önemli değildir burada.
3) Ameliyat sonrası ne yapılmalı? Ne eksik kalıyor?
Coşkun: Ameliyat sonrası ölüm komplikasyonlarla olur. Kanama, kaçak, gibi. Neyin eksik kaldığına gelecek olursak, ameliyat sonrası takip edilmeyen hastalar genelde problem yaşarlar. Komplikasyon dediğimizde, doktorun yeterli tecrübesi olmayabilir, kullanılan malzemeler kalitesiz olabilir ki bunların onayları çok basit. Yetersiz bir hastane olabilir, ameliyathane şartları kötü olabilir.
Erk: Bir kişinin vücut kitle endeksi ya da diyabetinin durumu ne olursa olsun bu ameliyatları önermem. Daha başka, çok hızlı sonuç alınamayacak ama daha etkili yöntemler var. Diyet, yaşam tarzı, aralıklı oruç da dahil. Bu tür cerrahi uygulamalarda insan midesine müdahale ya da bağırsaklarının bir kısmı çıkarılıyor. Bunun da uzun vadede olumsuz etkileri zaman içerisinde ortaya çıkıyor. Ameliyat sonrası besin-vitamin -mineral emilimlerinde ciddi sorunlar yaşanıyor.
4) Dolgun ücreti sebebiyle mide ameliyatları hastanın durumuna bakılmadan yapılıyor olabilir mi?
Coşkun: Türkiye'deki obezite ameliyatlarındaki artışın en büyük sebeplerinden biri de sağlık turizmi. Sağlık turizmi adı altında ülkemizde aracılar, yurt içi ve yurt dışından hasta toplayıp getiriyor. Burada kim olduğu bilinmeyen hekimlere ameliyat yaptırıyorlar.
Bunlar biliniyor ama sonuç itibarıyla ülkeye döviz giriyor diye çoğu kurum görmezden geliyor. Kontrolsüzlük asıl burada. Ameliyat için gelenlere komik rakamlara obezite ameliyatları yapılıyor. İşi tamamen ticarete dökmüşse kurum, hekim buna da uyum sağlayan hasta grubu varsa, yurt dışından gelen hastalarla bu ameliyatları yapıyorlar.
Erk: Tanık olduğum yok. Ama teorik olarak olabilir. Endikasyon olmadan bunlar yapılabilir. Her meslek grubunda yanlış işler yapmaya yeltenen insanlar olabilir.
Kaynak: Web Özel