3 soru 3 cevap: Kiraya yüzde 25 zam sınırı ve hapis cezası

Artan konut kiraları geçen sene hükümetin kira artışına yüzde 25'lik sınır getirmesiyle kontrol edilmeye çalışılmıştı. Geçen yıl Haziran'da Resmi Gazete'de yayımlanan kararla, konutta kira artışı sınırlanmış ve 11 Haziran 2022-1 Temmuz 2023 tarihleri arasında yenilenen sözleşmelerde, konut kiralarına bir önceki yılın yüzde 25'inin üzerinde artış yapılamayacağı belirtilmişti. Temmuz ayının da yaklaşmasıyla bu uygulamanın devam ettirilip ettirilmeyeceği sorusu hem kiracının hem de ev sahibinin aklını meşgul etmekteydi.

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ konuya ilişkin yaptığı açıklamada, kira artışlarına yüzde 25 sınırı getiren düzenlemenin süresinin uzatılacağını ve fahiş kira artışlarına yönelik yaptırımlardan birinin de hapis cezası olabileceğini belirtti.

Bozdağ, haklı bir neden olmadan, piyasa koşullarına aykırı bir biçimde yapılan kira artışlarının Türk Ceza Kanunu kapsamında bir yaptırıma bağlanabileceğini dile getirdi. Adalet Bakanlığı olarak bu konuda hazırlık yaptıklarını bildiren Bozdağ, Türk Ceza Kanunu'nun 237'nci maddesine 237/A diye bir yeni madde ihdas edilmesinin planlandığını dile getirdi.

Bozdağ, “Biz üç alternatif hazırladık. Hapis cezası olabilir, adli para cezası olabilir, idari para cezası öngörülebilir" diye konuştu.

Fahiş fiyat artışı yakın geçmişte, pandemi döneminde ülke gündemine gelmişti. Başta koruyucu maske olmak üzere dezenfektan, kolonya gibi salgın döneminde elzem hijyenik ürünlerin ve bazı gıda ürünlerinin fiyatlarında fahiş miktarlarda artış yaşanması üzerine Ticaret Bakanlığı birtakım önlemler hayata geçirilmişti. Bozdağ'ın bahse konu açıklaması da konut kiralarının da fahiş fiyat kapsamında değerlendirilebileceğini ortaya koyuyor.

1. EV SAHİPLERİ NASIL HAPİS CEZASI ALABİLİR?

Gayrimenkul hukukçusu Avukat Sinan Keskin yüzde 25 artış oranına uymayanlara yönelik hapis cezası yaptırımının yasal olarak yürürlükte olmadığını aktarıyor ve “Ancak yürürlüğe girmesi halinde bir hayli caydırıcı olacağını söyleyebiliriz” demekte. Keskin sözlerini şöyle sürdürmekte:

“Tabi burada, ceza hukukunun ilkelerini de ihlal etmeden ve ev sahiplerinin durumunu da göz önüne alarak bir yaptırımın belirlenmesi daha isabetli olacaktır. Bu durumda örneğin yüzde 25 sınırına uymayan ev sahipleri bakımından hapis cezasının öngörülmesi aşırılığa kaçabilir. Bunun yerine yüzde 25’ten fazla artış yapanlara, yaptıkları artış oranına göre para cezası uygulanması daha yerinde bir yaptırım olacaktır.”

Ceza Hukukçusu Prof. Dr. Ayşe Nuhoğlu ise, şu anki düzenlemelere göre fahiş fiyat artışı yapmanın suç olmadığına vurgu yapıyor. “Bir de bu bir sözleşme ilişkisidir” diyen Nuhoğlu, sözleşme ilişkilerinin suç haline getirilmesinin ceza hukukunda en son çare olarak kabul edildiğine dikkat çekiyor. Nuhoğlu sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Ben kiramla geçinen birisiysem, geçen yıl 2 bin lirayla geçinirken bu yıl 5 bin lirayla geçinemiyorsam bu malın değerini fazla arttırmak olur mu?” 

2. HANGİ EYLEMLER FAHİŞ FİYAT SUÇUNA GİRİYOR?

Sinan Keskin, fahiş kira meselesinde savcılıkların TCK'nın 237'nci maddesindeki fiyatları etkileme suçuna dayanarak resen ya da kendilerine gelen bir ihbarla soruşturma yürütebildiğini söylüyor. Keskin, ilgili maddede, işçi ücretlerinin yanı sıra besin veya malların değerlerinin artıp eksilmesi sonucunu doğurabilecek bir şekilde hileli yollara başvuranlara bir yıldan üç yıla kadar hapis ve adli para cezası verildiğini kaydediyor.

Ayşe Nuhoğlu da bu duruma verdiği örnekte şunları söylüyor:

Fiyatın piyasada kendiliğinden ve arz-talep dengesine göre oluşmasını engellemek aslında bu suçu oluşturur. Bir bölgenin domatesinin hormonlu olduğu şeklinde bir yalan haber yayarak, o bölgede domates fiyatlarının düşmesine sebep olmak bu suça örnektir. Otomobilleri bireysel kullanıcı gibi bayilerden alıp aslında galericilik yapmak veya kapalı garajlarda bekletmek yoluyla piyasa değerinin çok üstünde satmak halinde de bu suç oluşur.

3. MEVCUT DURUMDA UYGULAMA NASIL?

Sinan Keskin Ticaret Bakanlığı'na birimlerin fahiş fiyat artışı belirlemesi halinde kişiye 33 bin lira ile 331 bin lira arasında ceza uygulanabildiğini ifade ediyor. Müfettişlerin piyasa bozucu eylem tespit etmeleri durumunda da 100 bin liradan 2 milyon liraya kadar ceza uygulanabildiğini aktarıyor.

Prof. Dr. Ayşe Nuhoğlu, şu anki uygulamada kiracının fahiş fiyat iddiasına, ev sahibi de “Evimin değeri bu tutar değil” diyerek dava açabildiğine işaret ediyor. Böyle bir durumda ev sahibinin gerçek daire değerinin tespit edilmesini talep edebildiğini kaydeden Nuhoğlu, “Ev sahibi kiracının tahliyesini de isteyebilir ve böylece davalar uzayıp gidiyor” açıklamasını yapıyor.

sibel.gulersoyler@haberglobal.com.tr 

Konutlar için 1 Temmuz'da bitiyor, peki esnaf... | 'Ara sokağa gitmektense, kapar memlekete dönerim'Ekonomi

Kaynak: Web Özel