Zam üstüne zam: Kasım 2021

Pandemi kaynaklı tedarik zinciri krizi enflasyonu küresel bir sorun haline getirdi. Türkiye de bu enflasyon dalgasından etkilenirken bunun üstüne yaşanan kur krizi ve faiz indirimleri Kasım 2021'i zamların ayı yaptı.

TÜİK, kasım ayı yıllık tüketici enflasyonunun yüzde 21.31 olduğunu açıkladı. Buna göre bir önceki aya göre yüzde 3.51'lik bir artış yaşandı. Bu oranla birlikte enflasyonda son üç yılın zirvesi görüldü. Kasım 2018’de yaşanan kur krizinde yıllık enflasyon yüzde 21.62'e kadar yükselmişti.

Kurdaki böylesi büyük hareketliliklerin fiyatları ve enflasyonu doğrudan etkilediği aşikar. Fiyatı artan ürünler ve hizmetler arasında en çok dikkat çekenlere göz atmakta fayda var.

EKMEK:

Fırıncılar un ve diğer giderlere yapılan zamlardan sonra ekmeğe zam yapma kararı aldı. İstanbul, Ankara ve İzmir'in de dahil olduğu 20 ilde ekmeğe zam gelirken Aydın ve Denizli'de zam yüzde 42 oranındaydı. Bazı fırıncılar fiyat yükseltmemek için gramaj düşürürken ekmeğin fiyatının yeni yılda da artabileceği konuşuluyor. Kasım ayında ekmeğin fiyatı İTO kararıyla 230 gram ekmeğin fiyatı 2 TL'den 2.5 TL'ye yükselmişti.

SİMİT:

İstanbul'da 2.5 TL'den satılan simit, 1 Aralık itibarıyla 3.5 TL'den satılmaya başlandı.Un-İş Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Şaban Özdemir, “Maliyetler böyle giderse, yakın zamanda simit 5 TL’yi de görebilir. Hükümetin acilen fiyatlara el atması gerekiyor” ifadelerini kullanmıştı.

Ankara Pideciler, Simitçiler ve Çörekçiler Esnaf Odası Başkanı Savaş Delibaş ise un, susam, maya ve pekmezin dolar ile mal edildiğinin altını çizerken yeni zamlarla dahi esnafın simitten zarar ettiğini vurguladı. Delibaş ayrıca malzemelerin karaborsaya düşmesi durumuyla karşı karşıya kaldıklarının da altını çizdi.

IPHONE:

Türkiye, 23 Kasım gününü sert bir döviz hareketiyle geçirdi. Dolar/TL günlük yüzde 18 yükselişle 13 seviyesini aşarak rekor tazeledi. Euro/TL de 15 seviyesine çıktı. Bu gelişmenin ardından ortaya çıkan en ilginç durumu ise iPhone almaya çalışanlar yaşadı.

Apple, çalkantılı günde piyasaya ürün vermezken 25 Kasım gecesi yeni fiyatları açıkladı. Buna göre zamdan önce 11 bin 999 TL’ye satılan iPhone 13 128 GB modeli 3 bin TL’lik zamla birlikte 14 bin 999 TL’ye yükseldi.

iPhone 13 Pro fiyatı ise 4 bin TL'lik zamla birlikte 15.999 TL’den 19.999 TL’ye yükseldi.

AKARYAKIT:

Dövizdeki yükseliş nedeniyle artan benzin fiyatları eşel mobil sistemi sayesinde ÖTV'den yapılan kesintilerle pompaya yansımıyordu. Artışlarla eşel mobil devre dışı kaldığından beri sert değişimler zam ya da indirim olarak hayata geçiyor. Benzindeki değişim o kadar hızlı ki takip etmek güçleşiyor...

27 Ekim'de 28 KRŞ/LT artışı, 28 Ekim'deki 25 KRŞ/LT indirim takip etti. 11 Kasım'da bir kez daha, bu kez 32 KRŞ/LT indirim yapıldı ancak 20 Kasım'da bunu 52 KRŞ/LT'lik zam takip etti. Dövizde sert yükselişin görüldüğü birkaç günlük dönemin sonunda 25 Kasım'da ise 1.02 TL/LT'lik zam pompaya yansıdı.

Son olarak ise 2 Aralık'tan itibaren geçerli olacak 58 KRŞ/LT'lik indirimin 24 saatte ancak 14 kuruşu kaldı. 3 Aralık'tan itibaren yapılan zam 44 KRŞ/LT'lik zam en son hamle oldu.

Benzin fiyatlarında kur değişikliklerini takiben değişimler görmek mümkün. Öte yandan ABD Başkanı Joe Biden da kasım ayının son haftasında yükselen benzin fiyatlarına dikkat çekmiş ve petrol üreticisi ülkelere arzı artırmaları gerektiğini söylemişti.

DOĞALGAZ:

BOTAŞ, aralık ayı doğalgaz toptan satış fiyat tarifesiyle ilgili yaptığı açıklamada elektrik üretim santralleri ve sanayide kullanılan doğalgaza yüzde 20 oranında zam yapıldığını duyurdu. Konutta kullanılan doğalgazın fiyatı ise değişmedi. BOTAŞ konutta uygulanmamak kaydıyla ekim ve kasım aylarında da zam yapmıştı.

Resmi internet sitesinde yaptığı açıklamada BOTAŞ “piyasalarda yaşanmakta olan olağandışı ve olağanüstü dalgalanmalara” vurgu yaptı.

ELEKTRİK:

Elektrik üretiminde kullanılan doğalgaza zam yapılması dolaylı yoldan faturaları da etkilemekte. Avrupa Birliği (AB) İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) açıkladığı verilere göre 2019 yılının ilk yarısı ile 2021 yılının ilk yarısı arasındaki 2 yıllık değişime bakıldığında 39 Avrupa ülkesinde en çok artış yüzde 47.4 ile açık ara Türkiye’de. Enflasyonun da etkisiyle bu artışın süreceği düşünülüyor.

DEVLETİN ZAMMI: YENİDEN DEĞERLEME

Devlet her yıl vergi, harç ve cezalara belli oranda zamlar yapıyor. Bu zamların ismine 'yeniden değerleme oranı' deniyor. Bu yıl yeniden değerleme oranı yüzde 36.2 olarak açıklandı. Aksi bir düzeltme gelmediği müddetçe vergi, pasaport harcı ve trafik cezalarına bu oran üzerinden zam yapılacak. Yeniden değerleme oranı yıllık olarak açıklandığı 2009 yılından bu yana en yüksek değerinde. 👇

Trafik cezası, vergi ve pasaportlara yaklaşık ne kadar zam geldi?Ekonomi

Kaynak: Web Özel