Arjantin pezosu çakıldı

Anketlerin açık ara favorisi olan liberal aday Javier Milei'nin son açıklamaları, 2001'deki büyük krizin travmasını hâlâ yaşayan ülkenin para biriminde değer kaybını hızlandırdı.

Arjantin pezosu yeni bir zayıflık dönemi yaşıyor. Dolar, salı günü, kırılganlığıyla nam salmış ekonomi için hayatî önem taşıyan Başkanlık seçimlerine on iki gün kala döviz kurundaki dalgalanma ve siyasi belirsizlik ortamında paralel piyasada 1.000 pezo/dolar rekorunu kırdı.

Ağustos ortasındaki devalüasyondan bu yana resmi kurda 365,50 pezo olan dolar, salı akşamı kayıt dışı piyasada 1.010 pezodan işlem görüyordu.

Ancak gerçekte, resmî olmayan sokaktaki döviz satıcıları olan "arbolito’lar", Buenos Aires'in turistik merkezini terk etmiş ve işlem yapmadan önce biraz istikrar bekliyordu.

Pezonun anî değer kaybı, Arjantin ekonomisinin dolarize edilmesinden yana olan liberal aday ve anketlerin favorisi Javier Milei'nin pazartesi günü yaptığı açıklamalarla aynı zamana denk geldi.

 Milei, Arjantinlileri, kendisine göre “bir kuruş bile etmeyen” ulusal para biriminde tasarruf etmemeye ya da yatırım yapmamaya çağırdı.

Pezo, Javier Milei için bir “atık ürün”

Milei, "Asla pezo ile değil, asla pezo ile değil (...) Bu atık gübre olarak bile kullanılmıyor" diyerek, riskli bir sosyal maliyeti olan ve ekonomistler arasında tartışmalı bir önlem olan ekonominin dolarizasyonunun pezo karşısında güçlü bir dolar ile daha kolay başarılabileceğini açıkladı.

Paralel dolar piyasası büyük bir hacmi temsil etmiyor, ancak Arjantinlilerin beklentilerinin ya da bu durumda tedirginliklerinin güvenilir bir termometresi niteliğinde.

Kambiyo kontrollerine tabi olan Arjantinliler, en kötüsünü bekleyerek, sokak kurundan dolar satın almak ve depolamak için acele ediyorlar. Dolar, fiilen çift para birimli bir ekonomide güvenli bir liman olarak görülüyor.

Merkez sol hükümet blokunun Başkan adayı olan ve Javier Milei'nin rakibi olan ve ikinci tura kalması beklenen Ekonomi Bakanı Sergio Massa, Milei'yi "sorumsuzlukla" suçladı.

Massa, "Ajitasyon yapmak, insanlara sorumsuz bir biçimde paralarını çekmelerini söylemek... Bir seçimi kazanmak için evi ateşe verebilecek adaylar gördüğümde bu beni endişelendiriyor" dedi ve bunun "milyonlarca Arjantinliye" zarar verdiğini belirterek, Milei’yi "insanların birikimleriyle oynamakla" itham etti.

Arjantin Merkez Bankası tavır aldı

Merkez Bankası, bu aşırı tedirginlik ortamında, kamuoyunu rahatlatmak amacıyla bir basın açıklaması yayınladı ve "Arjantin sisteminin ödeme gücü, sermayelendirme, likidite ve karşılıklar açısından sağlam bir durum arz ettiğini" belirtti. Merkez Bankası, başka bir deyişle, Arjantinlilerin paniğe kapılıp tasarruflarını çekmelerine gerek olmadığı mesajını verdi.

Özel ve Kamu Bankaları Birliği, ertesi gün, isim vermeden Javier Milei'yi eleştirerek "yönetime talip olan adayları kampanyalarında ve açıklamalarında sorumluluk göstermeye ve gereksiz endişeye sebebiyet vermemeye” çağırdı.

Gözlemciler, "Bir ekonomist olarak Javier Milei’nin pezonun hiçbir değeri olmadığını söylemenin ekonomi üzerinde yaratabileceği sonuçların çok iyi farkındadır" dedi.

2001'deki ekonomik krizin travması

Birçok Arjantinlinin aklında hala 2001 yılında yaşanan "Büyük Kriz" vardır. Döviz rezervlerindeki yetersizlik (bugün de olduğu gibi) dış şoklarla birleşince dolar talebi arzdan fazla olmuş, bu da bankaların iflasına ve para çekme işlemlerinin dondurulmasına yol açmıştı.

Aralık 2001'de 39 kişinin ölümüyle sonuçlanan bir panik, yağma ve ayaklanma dalgası bunu takip etti. 

Ancak pek çok ekonomist, bankaların salı günü işaret ettiği gibi, Arjantin'in 2023 yılında çok daha sağlam bir bankacılık sistemi ile çok farklı bir durumda olacağı konusunda hemfikir. Üstelik IMF'nin Ağustos ortasında yaptığı uyarıda belirttiği üzere "tehlikeli derecede düşük döviz rezervlerine" rağmen!

Bakan Fidan'dan İsrail-Filistin görüşmeleriGündem

Kaynak: Ajans Bizim