Trump yönetimi, Ay'daki kaynakların çıkarılması için harekete geçti

Geçen ay uzaydaki su ve maden kaynaklarının özel şirketler ve şahıslarca kullanımına izin veren kararnameyi imzalayan ABD Başkanı Donald Trump yömetiminin Ay'daki kaynakların çıkarılması için harekete geçtiği öne sürüldü.

Reuters'in hazırlık aşamasındaki anlaşma hakkında bilgi sahibi olan kaynaklara dayandırdığı haberine göre, 'Artemis Accords' olarak anılacak anlaşma, ABD'nin müttefiklerini NASA'nın önümüzdeki on yıl içinde insanların ve uzay istasyonlarının Ay'a götürülmesini öngören planı etrafında birleştirmeye yönelik son çabası olarak değerlendiriliyor.

TRUMP GEÇTİĞİMİZ AY İMZAYI ATTI

"Uzay Kaynaklarını Çıkarılması ve Kullanılmasına Yönelik Uluslararası Desteği Teşvik" başlığını taşıyan 6 Nisan tarihli Başkanlık Kararnamesi, Ay ve diğer gök cisimlerinde bulunan su ve madenlerden özel uzay girişim ve araştırmalarını desteklemek üzere faydalanılabilmesini öngörüyor.

Kararnameyle böylece uzay kaynaklarının özel şirketler ve şahıslarca tasarruf edilebilmesinin önü açılıyor.

Anlaşmada, şirketlerin çıkardıkları kaynaklara sahip olmalarını sağlayacak bir yasal çerçeve oluşturulması da hedefleniyor. Kaynaklar, ABD'li yetkililerin gelecek hafta anlaşmayı Kanada, Japonya ve Avrupa ülkelerinin yanı sıra Birleşik Arap Emirlikleri gibi partnerlerle resmen müzakere etmeye başlayacağını belirtti. 

Kararnamede, bu türden tasarrufların, "Dış Uzay Sözleşmesi" adı verilen, 1967 tarihli "Ay ve Diğer Gök Cisimleri Dahil, Uzayın Keşif ve Kullanılmasında Devletlerin Faaliyetlerini Yöneten İlkeler Hakkında Antlaşma"ya uygun olduğu belirtildi. 

ABD Ulusal Uzay Konseyi Sekreteri Scott Pace, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, "ABD, Ay'a geri dönüşe ve Mars yolculuğuna hazırlanırken bu kararname su ve bazı madenler gibi uzay kaynaklarının, uzayın ticari kullanımını geliştirmek üzere çıkarılması ve kullanılmasına ilişkin Amerikan politikasını ortaya koymaktadır." ifadesini kullanmış, ABD'nin Artemis misyonu kapsamında Ay ve ardından Mars'a düzenlemeyi planladığı insanlı seferler için uluslararası muhatapları ve özel sektör ortaklarıyla yaptığı pazarlıklarda konumu netleştirmeyi amaçladığını belirtmişti.

ABD, "AY SÖZLEŞMESİ"NE TARAF DEĞİL 

ABD, Dış Uzay Sözleşmesinin öncülerinden biri olmasına karşın, uzaya giden diğer ülkeler gibi 1979 tarihli "Ay Sözleşmesi" olarak anılan, "Devletlerin Ay'da ve Diğer Gök Cisimlerindeki Faaliyetlerini Düzenleyen Antlaşma"ya taraf olmamıştı. Antlaşma, uzay kaynaklarının bilim dışı kullanımının uluslararası düzenlemelere bağlı olması gerektiğini öngörüyordu.

ABD Kongresi 2015 yılında çıkardığı yasayla Amerikan şirketlerinin ve vatandaşlarının Ay'ı ve asteroid kaynaklarını kullanmasına izin vermişti. 

NASA, Artemis görevi kapsamında 2024 yılına kadar Ay'a insanlı seferler düzenlemeyi amaçlıyor. 2028 yılına kadar sürmesi planlanan seferlerin ardından Ay yörüngesinde bir uzay istasyonu kurulması ve burayı basamak olarak kullanarak Mars'a insanlı seferler düzenlenmesi hedefleniyor.

RUSYA SAFDIŞI 

Uluslararası Uzay İstasyonu'nda NASA'nın ana partneri konumundaki Rusya, bu anlaşmada önde gelen partnerler arasında yer almıyor.

Kaynaklar, "Pentagon, Rusya'yı ABD'nin Dünya yörüngesindeki casus uydularına doğru 'tehlikeli' uydu manevraları yapan bir rakip olarak görüyor" derken, Ay'da güvenli bölgelerin inşa edileceği araziler üzerinde hak iddiası talep edilmeyeceğini ifade ettiler. 

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, kararnamenin imzalanmasının ardından "Uzayın özelleştirilmesine yönelik hiçbir girişim kabul edilemez." açıklamasında bulunmuştu.