Moldova'da neler oluyor? 'Rusya gazı kesmedi ama...'

Rusya-Ukrayna savaşının etkileri Ukrayna'nın komşusu Moldova da hissediliyor. Binlerce Ukraynalı mülteciye de ev sahipliği yapan ülke, bir yandan Rusya'nın baskısı ile enerji sorunu yaşarken, diğer yandan sürgündeki Rus yanlısı bir muhalifin düzenlediği protestolar ile uğraşıyor.

İsrail'de sürgünde olan Rusya yanlısı muhalif Ilan Shor'un Moldova Cumhurbaşkanlığı Sarayı önünde topladığı kalabalık, AB yanlısı hükümetin istifa etmesi için sloganlar attı. Shor, Rusya'yı iyi bir ortak olarak nitelendirerek, her fırsatta kendisinin iktidara gelmesi durumunda Rusya'nın ülkelerine ucuz doğal gaz sağlayacağını söylüyor.

Doğal gazı Moldova'da AB yanlısı hükümeti yıkmak için bir silah olarak kullanan Moskova yönetimi de Shor'a güveniyor. ABD yönetimi ise Shor'un arkasında Rus gizli servisi FSB'nin olduğunu savunuyor.

1991'de Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan eden Doğu Avrupa ülkesi Moldova'da, BM raporuna göre nüfusun yarısı yoksulluk sınırı altında yaşıyor. Artan enerji fiyatları, ülkede enflasyonu geçtiğimiz yıldan bu yana tam 4 kat artırarak enflasyonun yüzde 34'e yükselmesine neden oldu.

ENERJİ KRİZİ AB YANLISI HÜKÜMETİN GELMESİYLE BAŞLADI 

Rusya'ya bağımlılığını azaltmak istediğinden dem vuran ve Ukrayna ile birlikte AB'ye aday üye statüsü kazanan Moldova, enerji konusunda hala Rusya'ya bağımlı. Kullandığı doğal gazın tamamını Rusya'dan alan Moldova, kullandığı enerjinin sadece yüzde 3'ünü yenilenebilir kaynaklardan üretiyor.

Moldova'nın enerji krizi aslında Ukrayna Savaşı'ndan da önce başladı. AB yanlısı Maia Sandu Cumhurbaşkanı seçilince Rus enerji şirketi Gazprom, Moldova'ya verdiği doğal gaza zam yaptı. Üstelik Gazprom, Moldova'nın 700 milyon dolarlık borcunu da talep etti.

Sadece gaz konusunda değil, Moldova, elektrik üretimi konusunda da Rusya'ya dolaylı yoldan bağımlı. Ülke elektriğinin yüzde 30'u Transdinyester bölgesindeki bir elektrik santralinden geliyordu. Fakat Transdinyester bölgesi 1992'den bu yana ayrılıkçı Rus yanlısı yönetimin kontrolü altında. Kendi ordusu, polis teşkilatı, meclisi olan bölge, Birleşmiş Milletler'e üye hiçbir ülke tarafından tanınmıyor. Bölgede barış gücü adı altında Rus kuvvetleri de bulunmakta.

Moldova, geçtiğimiz yazdan bu yana Ukrayna'dan elektrik satın alarak, Transdinyester bölgesinden gelen elektriğe bağımlılığını azaltmayı amaçlıyor. Sandu hükümeti Azerbaycan ve Kazakistan gibi ülkeler ile gaz anlaşmaları yaparak Rusya'ya olan bağımlılığı azaltmayı planlıyor.

Moldova Enerji Bakanı Constantin Borosan, "Putin'in Moldova'yı yok etmek için silah kullanmasına gerek yok. Hayat standartlarını mahvedip insanlara ucuz gaz vaatleri sunması Moldova'yı mahvetmesi için yeterli" diyor.

İŞLETMELER ELEKTRİKLİ FIRINA GEÇİYOR 

Rus gazının zamlanması Moldova'da halkı oldukça zor durumda bırakıyor. Halk ile beraber işletme sahipleri de az gaz kullanmak için çabalıyor. Bisküvi fabrikası sahibi Nadejda Cornetel, Ukrayna'da savaşın başlamasından bu yana zarar ettiğini söylüyor. Cornetel artan gaz fiyatları nedeniyle bisküvi fabrikasındaki iki gazlı fırından birinin yerine elektrikli fırın satın aldığını, ayrıca güneş panelleri kurmayı planladığını ifade ediyor.

Cornetel, "Yedi yıl önce başladığımda doğal gaz kullanmak normal bir olaydı. Ancak şimdi kimsenin böyle bir işletme kuracağını zannetmiyorum" diyor.

5 SORU 5 CEVAP | Transdinyester'de neler oluyor? Neden bu kadar önemli?Gündem

Kremlin yönetimi, gaz silahını daha etkin kullanmak için havaların iyice soğumasını bekliyor. AB adayı Moldova, bu durum karşısında Brüksel yönetiminden kışı atlatmak için daha fazla fon talep etti. Hükümetin dış politika danışmanı Dorin Frasineanu, "Şu anda ihtiyacımız olan şey kısa vadeli bütçe desteği" diyor. Bunun yanında Moldova, Ukrayna'dan daha fazla elektrik de talep ediyor. Savaş devam ettiği halde Moldova'ya elektrik satmayı kabul eden Ukrayna, Rusya'nın enerji hatlarına saldırması nedeniyle Moldova'ya elektrik vermeyi durdurmayı düşünüyor.

En kritik endişe ise, Gazprom'un bu kış Moldova'ya doğal gaz sağlamaya devam edip etmeyeceği... Kendi topraklarında doğal gaz deposu bulunmayan Moldova'nın komşusu Romanya'da yalnızca iki haftalık gaz rezervi mevcut.

Kaynaklar: Financial Times, Washington Post

Kaynak: Web Özel