Mısır, ekmeği kurtarmanın peşinde...

Dünyanın en çok buğday ithal eden ülkesi Mısır'da ekmek sıkıntısı baş gösterdi. Halk fırınlarda ekmek bulmakta zorlanıyor. Hatta tezgahların önünde yer yer ekmek kavgaları çıktığı rapor ediliyor. Bir satıcı "İnsanlar sanki açlıktan birbirlerine saldırıyor gibiydiler" derken durumun kötü olduğunu ifade ediyor.

Mısır'da ekmek, hayatın en önemli parçası. Ülkede kişi başına yılda 150 kg ekmek tüketiliyor. Bu rakam dünya ortalamasının neredeyse 3 katı. Ülkede pide benzeri 'baladi' ekmekleri çok tüketiliyor. Uzun baget benzeri 'fino' da çok satan bir başka ekmek türü. Bu ekmeklerin çoğu devlet tarafından sübvanse ediliyor. 103 milyon nüfuslu ülkenin 72 milyonu devletin sağladığı ucuz ekmeklerden tüketiyor.

SAVAŞ MISIR'I VURDU! BM'DEN KITLIK UYARISI...

Ancak Ukrayna savaşı Mısır'a adeta darbe vurdu. Ülke ithal ettiği buğdayın yüzde 80'ini Rusya ve Ukrayna'dan alıyor. Hala Ukrayna limanlarında Mısır'a ait 300 bin ton buğday mahsur kalmış durumda. Her ne kadar hükümet Güney Amerika'dan Hindistan'a yeni ticaret ağları bulsa da ülkede buğday sıkıntısı en büyük sorun. Sorun o kadar büyük ki Birleşmiş Milletler Mısır için kıtlık uyarısı yaptı. 

Buğday yetersizliği fiyatların artmasına neden oldu. Rusya'nın Ukrayna'yı işgali öncesi Mısır'da yüzde 5 olan enflasyon da bir anda yüzde 14.5'e yükseldi. Bu durum ekmek maliyetlerine yansırken çoğu satıcı ekmek üretemiyor. Ancak halkı tedirgin eden başka bir sorun daha var. Artan fiyatlar sonucu devlet de ekmek sübvansiyonunu kaldırmak için nabız yokluyor.

Mısır'da halkın yüzde 30'unun günde 2 doların (32 TL) altında maaş aldığı düşünülürse devlet destekli ucuz ekmek halk için hayati önem taşıyor. Sübvansiyonlu olmayan baladi somunlarının her biri yaklaşık 7 sente (112 kuruş) mal olurken, sübvansiyonlu somunların fiyatı 1 sentten (16 kuruş) az.

1950'lerde, zamanın Cumhurbaşkanı Cemal Abdülnasır, ekmek fiyatını sabitlemek için kanunlar geçirdi. Halefi Enver Sedat 1977'de ekmeğe devlet desteğini kesmeye kalkınca halk ayaklanması gerçekleşti ve yüzlerce kişi hayatını kaybetti. 2011'de gerçekleşen ve Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek'in devrilmesine yol açan protestoların nedenlerinden biri de ekmek fiyatlarıydı.

SİSİ EKMEK DESTEĞİNİ ÇEKMEK İSTİYOR

Şimdi 2013'den beri iktidarda olan Abdelfettah El Sisi yönetimi de ekmek sübvansiyonlarını kaldırma niyetinde. Geçtiğimiz yıllarda ekonomiyi düzeltmek için Suudi Arabistan'dan 5 milyar dolar yardım alan Sisi, IMF ile de bir para anlaşması yapma niyetinde.

IMF'nin şartlarından biri de Kahire'nin ekmekten desteğini çekmesi. Birçok sübvansiyonu IMF isteği ile kaldıran Sisi, henüz ekmek yardımına dokunmadı. Ancak Sisi geçtiğimiz yıl yaptığı "Bir paket sigara parasına 20 somun ekmek satamayız" açıklaması tartışmanın fitilini ateşledi.

Devlet Başkanı El Sisi'ye karşı 2013'deki askeri darbeden bu yana ekmek meselesi yüzünden ilk kez sesler yükselmeye başladı. Ekmek sorunu Mısır için o kadar önemli ki, El Sisi destekçileri bile sosyal medyada Sisi'nin planına karşı çıktılar.

Parlamentonun bir üyesi olan Freddy Al-Bayadi, Bay Sisi'ye yeniden düşünmesini isteyen bir açık mektup yayınladı. Al-Bayadi, "Somun sadece yiyecek değil, aynı zamanda bir ulusal güvenlik meselesidir" diye yazdı. 

TÜKETTİĞİ BUĞDAYIN YÜZDE 62'SİNİ İTHAL EDİYOR

Ülkenin yüzde 98'inin çöl olması da buğday üretiminde sıkıntıların başlıca sebebi. Buna karşın hükümet üretim için yeni teşvikler sunarken geçen seneye oranla yüzde 57 daha fazla buğday üretimi hedefliyor. Üretimi artırarak buğday ithalatını düşürmek hükümetin üzerinde çalıştığı başlıca konulardan. Mısır şu anda tükettiği buğdayın yüzde 62'sini ithal ediyor. Bu oranı hükümet üretim teşvikleri ile yüzde 25'e düşürmek istiyor. Ancak bunun önündeki en büyük engel su sıkıntısı.

Her ne kadar Mısır Nil nehri gibi bir su kaynağına sahip olsa da 1957'de Sudan ile imzaladığı su kullanım anlaşması ile su kullanım hakları kısıtlı. Üstelik son yıllarda Etiopya'nın baraj inşası ile bölgede su ile ilgili tansiyon da yükseldi.

Kaynaklar: Wall Street Journal, Financial Times, BBC

Kaynak: Web Özel