İsveç'te sürpriz sonuç! Kuzeyde esen sağ rüzgar nasıl istifa getirdi?

İsveç'te genel seçimler tarihi bir çekişmeye sahne olurken ortaya çıkan sonuç, Başbakan Magdalena Andersson'u istifaya götürdü. Sandık anketlerine bakıldığında, hükümet kurmak için gereken çoğunluğu kıl payı elde edeceği düşünülen Andersson, oyların yüzde 99'unun sayılmasının ardından kendisi için oldukça tatsız bir senaryoyla karşı karşıya kaldı.

Başbakan Andersson'un kurmayı hedeflediği merkez sol koalisyonu, sağ partilerden oluşan bloğa karşı 176'ya karşı 173 sandalye ile seçimleri çok az farkla kaybetmiş görünüyor. Sağ bloğa Ilımlı Parti lideri Ulf Kristersson'un liderlik etmesi beklenirken nihai sonuç, İsveç'te standart bir uygulama olan ikinci sayımın ardından teyit edilecek.

Peki 2014'ten beri İsveç'i yöneten ve ülke siyasetine 1930'lardan bu yana hükmeden hatta bu seçimde de birinci parti olmayı başaran Sosyal Demokratlar bu seçimde neden kaybetti?

Bununla birlikte akıllarda oluşan bir başka soru da 13 Eylül günü hazırladığımız haberde de dile getirdiğimiz “sağın yükselişi” sorusu. Kastamonu Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Evren Küçük, ülkenin son dönem dinamiklerinin etkisine vurgu yaparak oylarını ciddi biçimde artıran İsveçli Demokratlar'a da dikkat çekiyor.

İskandinavya, Baltık ülkeleri ve Türk dış politikası üzerine çalışmalar yapan ve ayrıca Türkiye-Finlandiya İlişkileri (1917-1980) ve Türkiye-İsveç İlişkileri (1914-1938) adlı kitapları bulunan Doç. Dr. Küçük, “İsveçli Demokratlar, 12 yıl önce yaklaşık yüzde 6 civarında oy almışlardı. Bu süreçte ciddi bir ivme kazandılar ve şimdi yüzde 20.6 oranında bir oy aldılar. Bu muazzam bir artış” diyor ve şöyle devam ediyor:

“Yıllardır Sosyal Demokratlar tarafından yönetilen İsveç gibi bir ülkede ırkçı bir partinin bu kadar oy alabilmiş olması çok ciddi bir durum. Bununla birlikte ırkçılığın İsveç'teki yükselişini sadece İsveç'e bağlamak da doğru olmaz. Bu Avrupa'nın yansıması. İtalya'da da Fransa'da da hatta Norveç'te de benzer bir ivmeyi görüyoruz.”

'ENDİŞE VERİCİ'

Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Emre Gönen de İsveç'teki sağ eğilimin genel olarak Avrupa'daki ivmeye paralel gittiğine vurgu yapmış ve şunları söylemişti:

“Dünyada gelişmiş ülkelerdeki sağ trende paralel olarak bu bölgede de aşırı sağ yükseliyor. Aşırı sağ partilerin rahatlıkla kullandıkları geniş bir alan var. Bu partilerin ortaya attığı söylemlerin kabul görmesi endişe verici.”

Bu duruma ek olarak Doç. Dr. Küçük, “İsveç'in kendine özgü bir durumu var. Büyük sorunlardan biri de çete savaşları. Gençler arasında ciddi derecede uyuşturucu kullanımı söz konusu. Son 8 yılda 600'ün üzerinde silahlı saldırı olmuş ve 250'yi aşkın insan ölmüş” diyor. “Yaşamını yitirenlerin yaş aralığı 18-25 iken öldürenlerin 15-25...” ifadelerini kullanan Doç. Dr. Küçük, “İsveç gibi 'en güvenli' ülkeler arasında gösterilen bir ülkede sokaklarda insanların birbirini öldürmesi ciddi tedirginliğe sebep oldu” diyor.

Doç. Dr. Küçük, İsveçli Demokratlar'ın çete olaylarının bir kısmında mülteci ve göçmenlerin adının geçmesini kendi lehine kullandığını aktarıyor ve hükümetin “Olay polis tarafından araştırılıyor” gibi klasik ifadelerine karşın İsveçli Demokratlar'ın sosyal medyada ve YouTube'da bu olayları derinlemesine irdelemesinin de etkili olduğunu aktarıyor.

'İSVEÇ'İ AŞAN SORUNLAR...'

İsveçli Demokratlar'ın neo-Nazi geleneğine sahip bir yapı olduğunun da altını çizen Doç. Dr. Küçük, parti bünyesinde neo-Nazi bağlantılı kişilerin de yer aldığını aktarıyor. Seçimlere bu kaotik ortamda “yasa ve düzen” mottosuyla giren söz konusu partiyle yaşanabilecek değişimlere de vurgu yapan Doç. Dr. Küçük, şöyle konuşuyor:

“Sağ hükümetin daha sert cezalar getirmesi ve polisin hem yetkisini hem de bütçesini genişletmesi bekleniyor. İsveç'teyken seçim öncesinde afişler dikkatimi çekmişti. 'Hapset ve sınır dışı et. Çete suçlarına çözüm' gibi sloganlar vardı. Özetle NATO, enerji, enflasyon, çeteler ve göçmenler acil çözüm bekleyen sorunlar. Bunların bazıları İsveç'i aşıyor elbette.”

Son olarak Türkiye'nin NATO meselesindeki isteklerinin İsveç'te sert yasalar çıkmasına ve polisin yetkisinin artmasına neden olabileceği yorumunda bulunan Doç. Dr. Küçük, sağ bloğun Türkiye'nin isteklerini yerine getirmesinin daha muhtemel olduğunu da dile getiriyor.

metin.aktasoglu@haberglobal.com.tr 

Kaynak: Web Özel