İkonik oyuncak Barbie, 'cinsiyetini' geride bıraktı!

1959 yılında ilk kez raflarda yerini aldığı andan beri, Barbie bebekler, giysileri, saçları ve vücut hatlarıyla dikkat çekmiş, dünyanın pek çok yerinde figür haline gelen oyuncak bebeğe benzemek için estetik ameliyat olanların sayısında artış yaşanmıştı. Kimi zaman bir astronot, kimi zaman prenses, mühendis, doktor, astronot, sporcu olarak karşımıza çıkan Barbie'nin, uzun sarı saçları ve makyajlı haliyle çocukluğun ilk çağlarında bir rol model kabul edilmesi de mümkün görünüyor. 

Barbie'nin üreticisi Mattel de bu görüşü savunarak, çocukların 'uyanış çağında' Barbie'nin bir rol model olarak kabul edilmemesi gerektiği fikrini ortaya koydu. Mattel, ürettiği yeni 'Creatable World' (Yaratılabilir dünya) serisinde, çocukları sınıfsal etiketlerden uzak tutmak için çocukların oyuncakların nasıl görüneceğine kendilerinin karar vermesini istedi. Bu yeni oyuncak bebeklerin gardroplarında cinsiyetleri daha belirsiz etekler ve pantolonlar, 6 farklı renk ve çeşitte kadınsı ve erkeksi saç modelleri yer alıyor. 

Mattel'in basın sözcüsü, çocukların cinsiyetçi kalıpların dikte edildiği oyuncakları istemediğini söyledi. Oyuncak üretimi sırasında bir pediatrist ile çalışan firma, bebeklerin vücutlarının mümkün olduğunda her iki cinsiyete de uygun görünmesini ve yine mümkün olduğunda hem kadın hem erkek gibi yer tutmasını hedefledi. 

Mattel'in bu seri ile özellikle hedef kitlesi, çocuklar ve oyuncakları toplumsal cinsiyet kalıplarının dışında tutmak isteyen aileler... Yeni oyuncakların tanıtım reklamlarında, yan yana dizilmiş, aynı kıyafetleri giymiş birkaç oyuncak bebek görülürken, slogan için 'bebeklerle oynamak öncekinden çok daha kampamlı' ifadesi kullanıldı. 

İkonik Barbie'yi dönemsel ve zamana uygun şekilde güncelleyen Mattel firması, şişman Barbie'den zenci Barbie'ye üretimlerde bulunmuştu. 

“YENİ TASARIM BARBİE BEBEKLER, CİNSİYET KAVRAMINDA KARIŞIKLIKLARA NEDEN OLABİLİR”

'Barbie' bebeklerin üreticisi Mattel'ın ürettiği Creatable World' (Yaratılabilir dünya) serisini değerlendiren Uzman Psikolog Levent Kurt, çocukların üç yaşına kadar cinsiyet kavramını geliştiremediğine, bu yaştan sonra cinsler arasındaki değişikliği anlamaya başladıklarına dikkat çekti. Kurt, "Bebekler ve çocuklar, Barbie gibi oyuncak bebekler aracılığı ile kendi bedensel varlıklarını tanırlar. Genelde bu tür oyuncaklar, çocuğun bir insanın neye benzediği ile ilgili zihinsel hafıza geliştirmelerini etkiler çünkü insan yaşamında ilk yıllar ve ilk öğrenmeler geleceğe kalıcı izler bıralabilir" dedi.

1959 yılından bu yana üretilen Barbie bebeklerin çocuğun gerçeklik algısına zarar verdiğini dile getiren Kurt, "Eski Barbie oyuncaklarında uzun bacaklı, makyajlı, çekiciliği ön planda olan tasarım, bebeğin ve çocuğun doğal vücut algısına zarar veren, insan vücuduna dair görsel medyanın dayattığı ideal vücut görünümünü doğalmış gibi algılamasına neden oluyor. Böylece çocuk, oyuncağıyla doğal hayat arasındaki bağın kaydığını görüp hissedebiliyor. Bu da çocuğun gerçeklik algısını olumsuz etkiliyor" dedi.

Yeni tasarım Barbie bebeklerin cinsiyeti daha belirsiz etekler ve pantolonlar giymesinin çocuğunun cinsiyet kavramında karışıklıklara neden olabileceğini ifade eden Kurt, "Oyuncak şirketleri, çocukların gelişimini olumlu etkilemek için çocukların ve bebeklerin gerçeklik algısına uygun, kendileriyle ve aileleriyle özdeşim kurabilecekleri bebekler ve oyuncaklar üretmesi gerekiyor" dedi.

"1959'DAN ÖNCE OYUNCAKLAR CİNSİYETSİZDİ" 

Çocuk Gelişimi Uzmanı Esin Selimoğlu ise oyunun ve oyuncağın, çocuğun hem öğrenme sürecini hem de iç dünyasını ortaya koymasında etkin rol oynadığını ve oyuncakların cinsiyetlerinin olmadığını belirtti.

Yeni seriyi değerlendiren Selimoğlu, "Barbie için yeni olabilir ancak 1959 yılına kadar zaten çocukların oyuncak bebekleri cinsiyetsizdi, yani dünya için yeni bir durum değil" ifadesinde bulundu.  

Selimoğlu, çocukların gelişimine, ebeveynlerinin kolayca hazırlayabileceği oyuncakların olumlu etki edeceğini söyledi.

İŞTE EV YAPIMI OYUNCAKLARIN PEDAGOJİK FAYDALARI

Çocuk Gelişimi Uzmanı Esin Selimoğlu, evde kolayca hazırlanan oyuncakların çocuk psikolojisi üzerindeki etkilerini anlattı.

1 - Çocuğunuz ile bir ürün oluşturup, onun estetik algısını geliştirmiş olursunuz.

2 - Kendi tasarım erkek ve kız bebeğinizi oluşturarak, çocuğunuzla yaratıcılığın her alanına el atarsınız. Kız bebeğiniz bir gün etek giyip, ertesi gün pantolon giyebilir. Erkek bebeğiniz ise pembe gömlekten sonra fıstık yeşili bir kazak giyebilir. Böylelikle, çocuğun sürdürülebilir cinsiyet algısına da zarar vermemiş olursunuz.

"OYUNCAĞI SATIN ALMADAN ÖNCE CİNSİYETİNE KARAR VERİN"

Satın alınan ürünlerin çocuğun hayal gücünü geliştirmesi gerektiğini vurgulayan Selimoğlu, ürünlerin çeşitliliğinin önemli olmadığını, çocuğun oyuncaklarını hayal edip kendi yapması gerektiğini belirtti. Ayrıca Selimoğlu, "Cinsiyet algısı 3 yaş sonrası geliştiğine göre, bu yaştan büyük bir çocuğa oyuncak satın almadan önce oyuncağın cinsiyetine karar vermeniz büyük önem taşıyor" tavsiyesinde bulundu.