İki Avrupa ülkesinin Nikola Tesla tartışması! Ünlü mucit neden bu kadar önemli?

Avrupa Birliği üyesi Hırvatistan, 1 Ocak 2023 itibarıyla euro bölgesine dahil olacak. Para birimi olarak 'kuna' kullanan Hırvatistan, bu tarihten itibaren euro kullanmaya başlayacak. Ülkenin para biriminin euro olması ile 10, 20 ve 50 sentlerin üzerine ünlü mucit Nikola Tesla'nın resminin basılacağı açıklandı. Hırvatistan bu şekilde ünlü mucite daha çok dikkat çekileceğini düşünüyor.

Ancak bu adım Sırbistan ve Hırvatistan arasında bir krize neden oldu. Dünyaca ünlü bilim insanının etnik geçmişi, her iki taraf arasında süregelen tartışmanın temelinde yer alıyor. Hırvatistan ile Sırplar'ın arasındaki gerilimin temelinde 2. Dünya Savaşı ve 90'lardaki Yugoslavya iç savaşı yatıyor. 1990 yılında patlak veren Yugoslavya'daki savaşın bir parçası olarak Hırvatistan ve Sırbistan arasındaki çatışmalar 1992 yılına kadar sürmüştü.

SIRBİSTAN CUMHURBAŞKANI VUCIC: 'HIRVATİSTAN İSTEDİĞİNİ DİYEBİLİR AMA...'

Hırvatlar, Tesla'nın bugünkü Hırvatistan'da küçük bir köy olan Smiljan'da doğduğu için Hırvat olarak görülmesi gerektiğine inanırken, Sırplar, Sırp kökleri ve Ortodoks inancı nedeniyle Sırp olarak tanıtılması gerektiğini düşünüyorlar.

Sırbistan Devlet Başkanı Alexander Vucic, Hırvatistan'ı bu önemli değişiklik için Nikola Tesla'yı kullanmak ile suçluyor. Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić, Tesla'nın Amerikalı ve Sırp olduğunu söylerken "Hırvatistan onun hakkında istediğini diyebilir ama Nikola Tesla, Sırp bir baba ve Sırp bir anneden doğma bir Sırptır. Ailesi tam olarak Sırp kökenli oldukları için acı çekti" diyor.

Vucic, Tesla'nın aile fertlerinin 2. Dünya Savaşı sırasında Nazi destekli Hırvat güçler tarafından öldürülmesine atıfta bulunuyor. Ayrıca Sırp tarihçiler, Tesla doğduğu zaman Hırvatistan diye bir ülke olmadığını, Tesla'nın doğduğu kasabanın Avusturya Macaristan İmparatorluğu'na bağlı olduğunu savunuyor.

HIRVATİSTAN BAŞBAKANI PLENKOVIC: 'NEDEN SORUN OLACAĞINI ANLAMIYORUM'

Hırvatistan Başbakanı Andrej Plenkovic ise Tesla'nın euro üzerine resminin basılması kararını kutladığını söylüyor. Plenkovic, Tesla'nın etnik olarak bir Sırp olduğunu açıkladı ve onun euro para biriminde olmasının olumlu bir şey olarak görülmesi gerektiğini savundu. Plankovic “Sırp olmasına rağmen bunu sadece bir artı olarak görüyorum. Onun durumu tartışılmaz ve bunun neden bir sorun olacağını anlamıyorum" demekte.

Plenkovic bu kararın Avrupa Birliği kararı olduğunu, kendi kararları olmadığını açıklıyor. Plenkovic, Tesla'nın Hırvatistan toprakları içerisinde Smiljan'da doğup liseyi Karlovac'ta okumuş olmasının ünlü mucitin Hırvatistan ile bağları olduğunu vurguluyor. Hırvatistan'dan yazarlar ve tarihçiler ise Tesla'nın Sırbistan topraklarında bir gün bile geçirmediğini iddia ediyor.

Hırvatistan Cumhurbaşkanı Zoran Milanovic, Facebook'ta yaptığı bir paylaşımda çözüm olarak Sırbistan'ın bir gün Avrupa Birliği'ne girip euro kullanmaya başlamasıyla Sırbistan'ın da Tesla'nın resmini euro üzerine basması gerektiğini söylüyor. Halihazırda Sırbistan'ın 100 dinar banknotunun üzerinde Nikola Tesla resmi bulunuyor.

ALTERNATİF AKIMI DÜNYAYA TANITTI 

1856'yılında Hırvatistan'da doğan Nikola Tesla, üniversiteyi günümüzde Avusturya'da bulunan Graz ve Çekya'nın başkenti Prag'da okudu. Bir süre Macaristan'ın başkenti Budapeşte ve Fransa'nın başkenti Paris'te çalışmalarını sürdüren Tesla, 1884 yılında ölümüne kadar yaşayacağı ABD'nin New York kentine yerleşti.

Ünlü mucit Edison'un doğrudan akım ile çalışan ürünlerine karşı Tesla alternatif elektrik akımını destekledi ve alternatif akım ile çalışan ürünler üzerine çalışmalar yaptı. Mucit ve sanayici George Westinghouse, Tesla'nın icat ettiği alternatif akım ile çalışan aletlerin patentlerini satın alarak Tesla'nın bir çıkış yapmasını sağladı. Tesla bobini adında icat ettiği aletle radyo, Tv setlerinin ve X-Ray ışını cihazlarının yapılmasının önünü açtı. Kablosuz bir şekilde akımı iletme üzerine de çalışmalar yapan Tesla'nın, günümüzdeki çoğu kablosuz alet ile insansız aracın icat edilmesine ön ayak olduğu kabul ediliyor. 

Tesla ise 1936'da Yugoslavya Krallığı hükümetinin başkan yardımcısı Vlatko Maček'e gönderdiği bir telgrafta kendi etnik kimliğine şöyle bir atıfta bulunuyordu:

"Sırp kökenlerim ve Hırvat anavatanımla gurur duyuyorum. Yaşasın Yugoslavlar."

Tesla'nın hem Sırbistan'da hem de Hırvatistan'da heykelleri bulunurken Sırbistan'ın başkenti Belgrad, Nikola Tesla Havalimanı'na ve müzesine ev sahipliği yapıyor. Ayrıca Elon Musk'ın sahibi olduğu otomobil firması Tesla da ismini mucitten alıyor. 

Kaynaklar: Euronews, Newsendip, Serbianmonitor

Kaynak: Web Özel