Azil sürecine 'darbe' diyen Trump görevden alınır mı?

ABD Başkanı Donald Trump ile Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy arasında 2019 yılının temmuz ayında yapılan tartışmalı telefon görüşmesi, ABD Kongresindeki Demokratların Trump'a yönelik azil soruşturması açmasına neden olmuştu.

Trump'ın, Zelenskiy ile yaptığı telefon görüşmesinde bu ülkeden, Joe Biden'ın oğlunu soruşturmalarını istediği öne sürülmüştü. Trump ise Zelenskiy ile yaptığı görüşmenin tamamen usullere uygun olduğunu savunmuştu. 

Trump'ın Ukrayna liderine ancak Biden ve ailesini soruşturması durumunda yardım edeceğini söylediği iddia edilmiş, Demokratlar da bu iddia üzerine azil soruşturması başlatmıştı. 

ABD Başkanı Trump ise telefon görüşmesinden önce Ukrayna'ya 400 milyon dolarlık yardımların askıya alındığını bildirmişti. 

Beyaz Saray, görüşmenin dökümünü yayımlamış ve yardımlarla görüşme arasında ilişki olmadığını savunmuş ve ayrıca Demokratlar'ın azil sürecine katılmayacaklarını, "Giriştiğiniz öngörülemez eylemler Başkan'a başka seçenek bırakmadı. Amerikan halkına, anayasasına, yürütme organına ve bu ülkenin gelecek başkanlarına karşı görevini yerine getirmek için Başkan Trump ve yönetimi, şu şartlar altında sizin partizan ve anayasaya aykırı azil soruşturmanıza katılmayacaktır." sözleriyle ifade etmişti.

TRUMP'IN ESKİ UKRAYNA ÖZEL TEMSİLCİSİNİN İFADESİ GÜNDEMİ SARSTI

Demokratların kontrolündeki Temsilciler Meclisinde ifade veren Trump'ın eski Ukrayna Özel Temsilcisi Kurt Volker'ın vekillere sunduğu bazı cep telefonu yazışmaları gündemi sarsmıştı. Yazışmaların Volker ile Trump'ın avukatı Rudy Giuliani, ABD'nin Ukrayna Büyükelçiliği görevlisi William Taylor, ABD Avrupa Birliği nezdindeki Büyükelçisi Gordon Sondland ve Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy'in danışmanı Andrey Yermak arasında olduğu görülmüş, Trump'ın Giuliani aracılığıyla Ukrayna yönetimine, Joe Biden'ın oğlu Hunter Biden'ların bu ülkedeki iş bağlantılarının araştırılması için baskı kurmaya çalıştığı belirtilmişti. 

ABD Başkanı Donald Trump'ın Ukrayna Özel Temsilcisi Kurt Volker'ın, Trump'ın azil soruşturmasına neden olan Ukrayna krizi nedeniyle görevini bıraktığı ifade edilmişti. 

ZELENSKIY DE İDDİALARI REDDEDİYOR

Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, ABD'de Demokratların başkan aday adayı Joe Biden ve oğlu Hunter Biden ile ilgili resmi talep gelmesi halinde gerekli adımların atılabileceğini söyleyerek, Trump'ın kendisini telefon görüşmesinde Biden ile ilgili soruşturmaya zorladığı yönündeki iddialara "Bana asla kimse baskı kurmadı ve şart koymadı." şeklinde yanıt vermişti.  

TRUMP DA İKİ İSİM VE YARDIM EDENLERİN AZLEDİLMESİ ÇAĞRISINDA BULUNDU 

ABD Başkanı Donald Trump, Demokratların kontrolündeki Temsilciler Meclisi'nin Başkanı Nancy Pelosi ve İstihbarat Komitesi Başkanı Adam Schiff'in "vatana ihanet" ettiğini savunarak, bu kişilerin ve ikiliye yardım eden herkesin görevinden azledilmesi çağrısı yapmıştı. 

TRUMP: SANDIKTA BEDEL ÖDEYECEKLER

Trump, azil oylamasının yapılıp yapılmayacağının tartışıldığı dönemde, "Eğer Mecliste bu oylamayı yaparlarsa yeteri kadar adamları var, hepsi aynı çizgide, oy kullanmak istemeseler bile başka seçenekleri yok, kendi parti liderliğini takip edecekler. Ondan sonra sıra Senatoya gelecek ve biz orada kazanacağız." derken, "Demokratların sandıkta büyük bir bedel ödeyeceklerine inanıyorum." ifadelerini kullanmıştı. 

AZİL SÜRECİNDE PUAN KAZANDI

ABD'de yapılan bir anket, devam eden azil soruşturmasının Başkan Donald Trump'a puan kazandırdığını gösterdi. Küresel araştırma şirketi Gallup'ın, bin 15 yetişkin Amerikalı üzerinde yaptığı anket sonucunda, Trump'ın onay oranının yüzde 2 arttığı ortaya çıktı. 

Aynı şirketin ekimde yaptığı ankette ise Trump'ın onay oranının yüzde 41 olduğuna dikkati çekilen anket raporunda, bu rakamın 1-14 Kasım'da yüzde 43'e çıktığı vurgulandı. 

Ayrıca, ankete katılanlardan yüzde 48'i Trump'ın azlini desteklediğini vurgularken, yüzde 50'si Başkanın azline karşı çıktığı yönünde fikir bildirdi. Trump'ın, Cumhuriyetçi Parti destekçileri arasındaki onay rakamının, azil sürecinde değişmediği ve yüzde 90'da kaldığı vurgulandı.

Demokratlar aksini savunsalar da Cumhuriyetçilere göre azil soruşturması dönüp bir bumerang gibi Demokrat başkan adayını vuracak ve Trump'ın 2020 seçimlerini kazanmasına yardım edecek.

TEMSİLCİLER MECLİSİ AZİL SORUŞTURMASI RAPORUNU ONAYLADI

ABD Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi, Aralık ayı başlarında Donald Trump'a yönelik azil soruşturmasında komitede hazırlanan ve bugün kamuoyuna açıklanan raporu oylamaya sundu. Rapor, komitedeki Cumhuriyetçi 9 vekilin "hayır" oyuna karşılık Demokrat 13 vekilin "evet" oyu ile onaylandı. Söz konusu raporun onaylanması ile azil soruşturması resmi olarak Temsilciler Meclisi Adalet Komitesine sunulmuş oldu.

SENATO'YA GİDİNCE YARGILANMASINA BAŞLANACAK

Aralık ayı sonunda Temsilciler Meclisi Genel Kurulunda Trump'ın azli istemiyle kabul edilen iki azil maddesi yaklaşık 1 aydır Senatoya gönderilmeyi bekliyordu.

Pelosi'nin ayrıca Senatodaki yargılama sürecinde Temsilciler Meclisi adına "savcılık" görevi görecek Demokrat hukuk ekibinin isimlerini de en kısa süre içinde açıklayacağı kaydedildi. 

Söz konusu iki azil maddesinin Senatoya gönderilmesinin ardından Senatonun bu hafta içinde Trump'ın yargılanması sürecine başlayabileceği belirtiliyor.

RUS AJANLAR AZİL SÜRECİNİN BAŞLAMASINA NEDEN OLAN UKRAYNA ŞİRKETİNİ HACKLEDİ

ABD Başkanı Donald Trump'ın, eski Başkan Yardımcısı Joe Biden'ın oğlu Hunter Biden'ı istihdam ettiği nedeniyle soruşturulmasını istediği ancak kendisinin azledilme sürecinin başlamasına neden olan Ukraynalı doğal gaz şirketi, Rus ajanlarca hacklendi. İddia, ABD'li siber güvenlik şirketi Area 1 Security tarafından ortaya atıldı. 

Güvenlik uzmanları, Rus askeri istihbarat teşkilatı GRU casuslarının Ukraynalı doğal gaz firması Burisma Holding'e yönelik 'yemleme' olarak da adlandırılan kimlik avı ya da oltalama yöntemiyle saldırılarını kasım ayında başlattığını belirtti. 

Burisma Holding'e yapılan saldırıyı değerlendiren Area 1'in kurucu başkanı ve eski ABD Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA) ile ABD Siber Komutanlığı çalışanı Oren Falkowitz, "Ruslar şirketin kullanıcı isimlerini çalmaya çalışıyorlardı. Başarılı da oldular." ifadesini kullandı. 

Rus korsanların şirketi hacklemekle neyi amaçladıklarını bilmediklerini belirten Falkowitz, ancak sekiz sayfalık raporlarının doğruluğundan emin olduklarını kaydetti. 

Burisma, Mayıs 2014'te ABD Başkan Yardımcısının oğlu Hunter Biden'i yönetim kurulu üyesi olarak işe başlattı. Oğul Biden, 2019'da şirketle yollarını ayırdı.

AZİL GEREKTİREN SUÇ TANIMLARI MÜPHEM

ABD başkanları vatana ihanet, rüşvet ve diğer ağır suç ve kabahatler işlemeleri halinde görevden azledilebiliyor. Buna karşılık, ABD başkanlarının görevden alınabilmesi için Temsilciler Meclisi Kararı yeterli olmuyor. Birleşik Krallık'taki Lordlar Kamarası gibi Senato da hakim görevinde olduğundan başkanın görevden alınması konusunda nihai kararı verebiliyor. Bu konudaki Senato oturumlarına ABD Yüksek Mahkemesi başkanı riyaset ediyor. Şayet bu gerçekleşirse, Trump'ın yemin törenini gerçekleştiren yargıç John Roberts, Senato'daki azil oturumlarına başkanlık edecek. Senato'nun ABD başkanını görevden alma kararı verebilmesi için senatörlerin üçte ikisinin bu yönde oy kullanması gerekiyor. 100 üyeli ABD Senato'sunda 53 Cumhuriyetçi, 45 Demokrat ve 2 Bağımsız üye mevcut. Bu durumda, en az 22 Cumhuriyetçi Senatör'ün Trump'ın aleyhine oy kullanması gerekiyor. Mitt Romney gibi muhalif birkaç Cumhuriyetçi bir tarafa bırakıldığında, 22 Cumhuriyetçinin Trump aleyhine oy kullanması pek ihtimal dahilinde görülmüyor. ABD başkanı hakkında gerekli çoğunluğun oluşması halinde Başkan azlediliyor ve yerine başkan yardımcısı başkanlık görevini üstleniyor. 

ABD TARİHİNDE AZLEDİLEN BAŞKAN YOK 

ABD tarihine bakıldığında, azil usulünün uzun bir süre sonra ilk defa Bill Clinton'la birlikte gündeme geldiği görülüyor. Zira, Clinton'dan önce bu usul en son 1868 senesinde Başkan Andrew Johnson'a karşı, savunma bakanını kanuna aykırı olarak kovduğu gerekçesiyle işletilmiş. Johnson, bir üye hasta yatağından getirilmek suretiyle, o bir üyenin oyu sayesinde beraat edebilmiş.  

AZİL SÜRECİNDE İSTİFA ETTİ 

Ülke tarihindeki bir başka azil olayı ise 1970'lerde gündeme gelmişti. Watergate skandalının ortaya çıkmasıyla dönemin Cumhuriyetçi Başkanı Richard Nixon hakkında "Demokratları sabote ettiği, yargıyı yanılttığı, delil kararttığı" iddialarıyla yargı süreci başladı. Nixon, azledilmesi ihtimali artında yargı süreci devam ederken istifa etti. 

MODERN ABD SİYASETİNDEKİ AZİL SÜRECİNİ YAŞAYAN İKİNCİ BAŞKAN CLINTON 

Modern ABD siyasetindeki en önemli azil süreci ise hiç şüphesiz Bill Clinton'ınki. 1998 Aralık ayında Temsilciler Meclisi, Bill Clinton'ın, yalan yere yemin (perjury) ve adil yargılanmayı etkileme (obstruction of justice) suçlamalarıyla azledilmesini öngören iddianameyi kabul etti. Daha basit bir ifadeyle, Clinton Beyaz Saray stajyeri Monica Lewinsky ile olan ilişkisi nedeniyle değil, ABD halkına yalan söylediği gerekçesiyle görevden alınmak istendi. Senato'da yapılan yargılamada Clinton yalan yere yemin suçundan 55'e 45 oy, adil yargılanmayı etkileme suçundan 50'ye 50 oy ile azil için gerekli olan 67 oya ulaşılamadığından beraat etmişti. 

PARTİLER ARASI REKABET UNSURU OLMASININ ÖNÜNE GEÇİLİYOR 

ABD'nin kurucu babalarından Alexander Hamilton'ın azil usulüyle ilgili görüşlerine bakıldığında iki temel düşüncenin bu usulün dizaynında etkili olduğu görülüyor. Bunlardan birincisi, federal sisteme vaziyet etmek üzere tesis edilen oldukça güçlü yetkilerle donatılmış ABD başkanının ağır suçlar işlemesi halinde görevden alınabilmesinin önünün açılarak yürütmenin faaliyet alanının hudutlarının tayin edilmesi. Azil süreciyle ilgili ikinci ve oldukça hassas mesele, halkın oyuyla seçilmiş olan başkanın görevden alınmasının seçmen kitlesi üzerinde oluşturacağı etki... 

ABD tarihinde bugüne kadar hiçbir başkanın azil usulüyle görevden alınamamış olması da bu yargıyı destekliyor. Kuvvetler ayrılığı ilkesine dayanan ABD anayasal sisteminde başkan üzerinde bir denge ve denetim mekanizması olarak azil usulüne yer verildiği görülüyor.