Ankara son noktayı koydu! Nedir bu 'Somaliland' meselesi?
Türkiye; Suriye'de yaşanan gelişmelere odaklanmışken; Ankara'da tarihi bir zirve gerçekleşti. Neredeyse Savaşın eşiğine gelen Somali ve Etiyopya Ankara'da uzlaştı. “İki Afrika ülkesi arasındaki bu gelişme Türkiye'yi neden bu kadar ilgilendiriyor?” diyebilirsiniz. Ancak İsrail'i safdışı bırakan bu yeni hamleyle Türkiye bölgede önemli bir kazanım daha elde etti.. Gelin detaylarına bakalım...
BU KRİZ NEDEN ÇIKTI?
Her şey, geçen yıl Etiyopya ile, kendisini Somali'den bağımsız bir devlet olarak dünyaya tanıtmak isteyen Somaliland arasında imzalanan bir mutabakat zaptıyla başladı. Bu anlaşma, Etiyopya’ya Kızıldeniz üzerinden denize erişim sağlarken, 'Somaliland’ın bağımsızlık talebini dolaylı olarak destekliyordu. Ancak Somali hükümeti bu durumu egemenliğine tehdit olarak gördü ve bölgesel bir kriz patlak verdi.
ETİYOPYA DENİZE AÇILMAK İSTİYOR
Etiyopya, denize kıyısı olmayan ve 120 milyonun üzerinde bir nüfusa sahip bir ülke. Küresel ticarette rekabet edebilmek için denize erişim hayati bir önem taşıyor. Somaliland ile yapılan mutabakat, Etiyopya’ya bu imkanı sağlarken Somali’nin egemenlik kaygılarını artırtırdı. Somali hükümeti ise Etiyopya’nın askeri amaçlarla denize erişim sağlamasına karşı çıkıyor.
NEDİR BU SOMALİLAND MESELESİ?
Somaliland ise, uzun yıllardır uluslararası tanınma arayışında olan bir bölge. Kızıldeniz’e yakın olan Somaliland, bölgede etkin olmak isteyen diğer güçlerin de radarında... Bu ülkelerden biri olan İsrail için Somaliland'daki belirsizlik İran’ın etkisini dengeleme ve Yemen’deki Husi tehdidine karşı bir üs kurma fırsatı sunuyor. Bu yüzden İsrail, Somaliland’de bir askeri üs kurma karşılığında bölgeyi bağımsız bir devlet olarak tanımayı değerlendiriyor.
ABD VE BAE DE İŞİN İÇİNDE
Birleşik Arap Emirlikleri de İsrail’in planlarına finansal destek sağlıyor. İsrail ve BAE'nin olduğu noktada ABD'nin de Somaliland'ı kendi çıkarları için kullanmak isteyeceği bilinen bir gerçek... Keza ABD'nin yeni Başkanı Trump; koltuğa oturunca Somaliland'ı ülke olarak tanıyabileceği sinyallerini vermeye başladı...
TÜRKİYE İKİ KOMŞUYU MASAYA OTURTTU
İşte güç savaşının yaşandığı bu noktada, hem etiyopya hem de Somali Türkiye'ye önemli bir çağrıda bulundu; krizi çözmesi için devreye girmesini istedi. Yıllardır yumuşak gücünü bölgede net bir biçimde gösteren Türkiye, hem Somali’nin toprak bütünlüğünü hem de Etiyopya’nın ticari ihtiyaçlarını dengeleyecek bir çözüm üzerinde çalıştı ve iki ülkeyi uzlaştırdı. Anlaşmaya göre Etiyopya Somali'nin toprak bütünlüğünü tanıyacak; karşılığında da Somali üzerinden kıyıya ticari erişim sağlacak. İki ülkenin kazandığı bu formülde kaybedense İsrail oldu...
'İNSANİ DİPLOMASİYLE' MÜDAHALE
Türkiye, bölgedeki gücünü ise bir günde kazanmadı. Bu kazanımlar; yıllar süren ve ilmek ilmek işlenen bir politikanın ürünü.. Son yıllarda Somali'nin yakın bir müttefiki hâline gelen Türkiye; ülkede okullar, hastaneler ve altyapı inşa etti ve Somalililerin Türkiye'de eğitim görmeleri için burslar sağladı. Somali ordusu ve polisi; Türkiye tarafından eğitildi. Son olarak da Somali'nin denizlerini donanmasıyla korumaya başlayan Türkiye; aynı zamanda doğalgaz ve petrol yataklarını da kendi sondaj gemileriyle açmak için de Somali'yle tarihi bir anlaşma yapmıştı. Etiyopya'ya da Türkiye ile masaya oturmak zorunda olduğu gerçeğini gördü.
Ankara'nın "insani diplomasi" adını verdiği bu hamleler; Türkiye'nin her geçen gün elini güçlendiriyor. Kuzey Afrika'dan, orta doğu'ya, Balkanlardan, Orta asyaya kendi coğrafyasında etkisin artıran Türkiye; bölgesel güçten öte bir küresel güç haline geliyor.