Afrika'da yapay zeka ile darbeyi destekleyen video yaptılar ama nasıl?

Batı Afrika ülkesi Burkina Faso, son yıllarda sık sık darbe girişimleri ve askeri müdahalelerle dünya gündeminde yer buluyor. Nüfusu yaklaşık 22 milyon olan ülke, Eylül 2022'nin son günlerinde yeni bir darbeyle karşı karşıya kaldı. Bu, ülkede son bir yılda yaşanan ikinci darbeydi. Bağımsızlığını kazandığı 1960'tan bu yana 10 darbe gördü. Peki, bu kez sebep neydi?

Şöyle ki 24 Ocak 2022'de Yarbay Paul-Henri Sandaogo Damiba öncülüğündeki bir grup asker ilk kez demokratik seçimle iş başına gelen Roch Christian Kabore'yi devirdi. Damiba güvenlik sorunlarını bahane etmekteydi. Halkın kendisinden önce ülkeyi yöneten Blaise Compaore'yi devirmesi ve askerin kısa süreliğine yönetime el koyması sonrası yapılan seçimlerle iş başına gelen Roch Christian Kabore, mektupla istifasını duyurdu.

BİR YIL İÇİNDE İKİ DARBE...

Terör saldırıları ve güvenlik sorunu ülkede devam ediyordu ve 30 Eylül 2022'de bu kez ocak ayındaki darbeyi destekleyen isimlerden Yüzbaşı İbrahim Traore, Damiba yönetimine el koydu. Gerekçe olarak Damiba'nın ülke sorunlarına çözüm getirememesi öne sürülmekteydi. Cuntacılar, yönetimi 2015-2021 yıllarında binlerce kişinin ölümüne ve 2 milyon kişinin yerinden olmasına yol açan saldırıları bitirememekle suçluyordu.

Komşu ülke Mali'deki El Kaide ve DEAŞ bağlantılı terörist grupların, 2015'ten bu yana ülkenin kuzeyinde ve doğusunda yaptığı saldırılar, Burkina Faso'yu darbeye götüren sürecin omurgasını oluşturmaktaydı. Tüm kınamalara rağmen darbeciler geri adım atmıyor. Hatta geri adım atmadıkları gibi anlaşılan sıra dışı propaganda yollarına da başvuruyor.

Lol, apparently someone is curculating these deepfake videos of supposed American "Pan-Africanists" expressing support for the junta in Burkina Faso.

Maybe the AI would have been less obvious if they'd just done them in Russian. pic.twitter.com/rvYqMq6tW4

— Lauren Blanchard (@LaurenBinDC) January 26, 2023

Yapay zeka tarafından üretilen garip videolarda söz konusu teknolojiyle üretilmiş yüzler ordu yanlısı propaganda yapıyor ve cuntaya destek mesajları veriyor. WhatsApp üzerinden yayılan videoların, kimin tarafından üretildiği bilinmiyor.

ABD Kongre Araştırma Servisi Afrika İlişkileri Uzmanı Lauren Blanchard'ın paylaşmasıyla geniş bir şekilde gündemde yer bulan videodaki “kişi” şunları söylüyor:

“Afrika halkına ve özellikle Burkinabe halkına merhaba. Adım Alisha ve ben bir Pan-Afrikanistim. Geçiş dönemi makamlarını etkili bir şekilde desteklemek için Burkinabe halkını ve Burkina Faso halkını dayanışmaya çağırıyorum. Hepimiz bu mücadelede Burkinabe halkıyla seferber olmaya devam edelim. Vatan ya da ölüm. Üstesinden geleceğiz.”

Bununla birlikte Vice, videoların yapay zeka video oluşturucu 'Synthesia' adlı program vasıtasıyla oluşturulduğunu ortaya çıkardı. Synthesia bu bilgiyi onaylarken videoları oluşturan kullanıcıyı yasakladıklarını ancak kullanıcının kimliğini açıklamayacaklarını dile getirdi. Videoyu üreten kişi farklı avatarlara da başvurmuş. Farklı avatarlar aşağı yukarı aynı metni okuyor ve cuntaya destek istiyor.

Somewhere, someone presumably actually paid money for this. pic.twitter.com/DPEWqawCjt

— Lauren Blanchard (@LaurenBinDC) January 26, 2023

Videoyu paylaşanlar arasında Burkina Fasolu bir siyaset bilimci olan Ibrahima Maiga da yer alıyor. Maiga, 23 Ocak'ta kişisel Facebook hesabında videoyu paylaşmış. Ülkenin yeni rejimini destekleyen Maiga, söz konusu videonun kendisine WhatsApp'tan gönderildiğini ve karşısındakinin yapay zeka ile oluşturulmuş bir görüntü olduğundan bir haberi olmadığını dile getiriyor. Maiga, bu bilgiyi öğrenir öğrenmez paylaşımını silmiş.

Dünyanın konuştuğu grup: Wagner! Geçmişte perde arkasındaydı...Dünya

WAGNER İDDİASI

Videodaki avatarların kendilerini ABD vatandaşı Pan-Afrikanistler olarak tanıtması üzerine bir kesim, gündemi sarsan videonun Wagner tarafından hazırlandığı iddiası gündeme getirdi. Burkina Faso'nun askeri yetkilileri Orta ve Batı Afrika'da varlığı bilinen Rus paramiliter grup Wagner'le daha önce DEAŞ ve El Kaide bağlantılı gruplara karşı mücadelede işbirliği yaptıklarını dile getirmekteydi. Ancak bu videoların Wagner tarafından hazırlandığına dair net bir bilgi bulunmamakta.

Birleşik Krallık'taki De Montfort Üniversitesi'nde dijital kültür alanında çalışmalarını sürdüren Prof. Tracy Harwood, bu videoların ülke içinde bir etki yaratmasını beklemediğini dile getiriyor. “Siyasi meselelerin etkilediği insanlar sanal gerçeğe değil, temel gerçeğe ihtiyaç duyar” diyen Prof. Harwood daha çok ülke dışında bir etki yaratması umuduyla böyle bir şeye kalkışılmış olabileceğini ifade etmekte.

Kaynaklar: Vice, AA, France24, Washington Post

Kaynak: Web Özel