Afrika ülkelerinden zorla çalıştırma önlemleri | 'Kölelik değil de ne?'

Hannah, uzun mücadeleler sonucu Lübnan'ı terk edebildiğini söylüyor. Güvenlik endişesinden ötürü gerçek ismini veremeyen 28 yaşındaki Ganalı kadın, “Bu bir mucize. Gerçekleşebileceğine dair hiç ümidim kalmamıştı” diyor. Beyrut'un banliyölerinden birinde 4 ay boyunca saklanan Hannah, ülkesinin başkenti Akra'ya dönmeyi başarmış. Peki Hannah, Lübnan'dan niye kaçtı?

Hannah, Lübnan'a “süper iş teklifi" üzerine ve bir iş acentesi aracılığıyla, 15 Aralık 2019'da çalışmak için gittiğini anlatıyor. Acente yetkililerinin kendisini Beyrut'ta havalimanında karşıladığını ve ülkenin güneyindeki bir kasabaya götürdüğünü aktaran Hannah, "gerçeği" burada fark ettiğini dile getiriyor:

“Bana işi tavsiye eden arkadaşım, beni Ganalı bir simsara satmış."

Evde gün doğumundan gün batımına kadar zorla çalıştırıldığını belirten Hannah, “Beş kişinin yaşadığı büyük bir evdi. Tüm ev ve bahçe işlerini yapıyordum. Aylar geçmişti, bitap bir haldeydim ve artık dayanamadım” diye anlatıyor. Doktora gitmek istediğini söyleyen Hannah, bu talebinin reddedildiğini kaydediyor. Kendisini Gana'ya göndermeleri için yalvardığını ifade eden genç kadın, “Orada ölmek istemiyordum” diyor.

Lübnan ve Basra Körfezi'ndeki ülkelerde insan kaçakçıları tarafından zorla çalıştırılan sayısız kadın olduğu belirtiliyor. Nüfusa göre hesaplandığında dünyada en çok “zorla çalıştırılan işçi” bu bölgede mevcut. Küresel Kölelik Endeksi'nin verilerine göre, bu kişiler genelde gittikleri yerlerde ev işlerini yapmaya zorlanıyor. Veriler, zorla çalıştırılanlar arasında Asya ülkeleri vatandaşlarının ağırlıkta, Sahra Altı Afrika ülkeleri vatandaşlarının oranının ise yükselmekte olduğunu gösteriyor.

 'TAM KONROL SİSTEMİ'

Sistem; çalışma izni, bölgeyi terk etme onayı, sözleşmenin yenilenmesi gibi içeriklerin iş veren tarafından imzalanmasıyla ve çalışanların “işe alındığı” evlerde yaşaması zorunluluğu ile işliyor. Afrika ve Orta Doğu'da cinsiyet temelli şiddet alanında çalışmalar yürüten Ines Zaky, “Öyle bir sistem ki işveren, çalışanın üzerinde tam kontrolü elinde bulunduruyor. Çalışanların tüm sosyal ve idari yaşantıları patronlar tarafından kontrol ediliyor” demekte. Zaky, sözlerine şöyle devam ediyor:

“Böyle bir kontratla çalışanların büyük çoğunluğunun romantik ilişki yaşaması, evlenmesi ya da hamile kalması bile yasak. Bunu da garanti altına alabilmek için telefonlara el koyuluyor."

Uluslararası Af Örgütü'nün verilerine göre, Lübnan'da zorla çalıştırılan 250 bin ev işçisi mevcut. 'This is Lebanon' isimli vakıfta gönüllü olarak çalışan Patricia Pradhan, “Bu gördüğümüz, eskiden kölelik dedikleri şey. Sivil toplum örgütleri bununla mücadele ediyor” demekte. Vakfın 2017'de kurulmasından bu yana 13 bin başvuru aldığına vurgu yapan Pradhan, bu kişilerin ya ülkeyi terk etmek ya da ödenmemiş maaşlarını elde edebilmek için çabaladığının altını çiziyor. Pradhan, vakfın geçtiğimiz yıl 368 çalışana destek sunduğuna ve bu kişilerin yüzde 95'inin Sahra Altı ülkelerin vatandaşları olduğuna dikkat çekiyor.

 ÜLKELERDEN 'VİZE' ADIMLARI

Vatandaşlarına kötü muamele uygulanan Nepal ve Filipinler gibi ülkeler, bu konuda bazı önlemler almaya başladı. Bahse konu ülkeler, Lübnan ve Basra Körfezi ülkelerinde ev hizmetlisi olarak çalışmak için vize başvurusu yapılmasını ya yasaklıyor ya da askıya alıyor. Benzer önlemler, Etiyopya, Madagaskar ve Fildişi Sahili gibi Afrika ülkelerinde de alınıyor.

Sierra Leone de Basra Körfezi ülkelerine gidişleri sınırlandırmak için adım atan ülkelerden biri. Ülkede, 2019-2021 yıllarında yurt dışına ev işçisi götüren acentelerin tamamının başvuru alımları durduruldu. Fakat insan hakları aktivistleri, bu adımın yasadışı şebekeleri kuvvetlendirdiğini ve kadın çalışanların korunmasızlığını arttırdığını iddia ediyor. Öte yandan, Liberya geçtiğimiz ay Ummanlı yetkililerden “kölelik durumundan ötürü” kendi vatandaşlarının acenteler aracılığıyla ülkeye yaptığı vize başvurularını onaylamamasını istedi.

Umman'da Do Bold isimli STK tarafından kısa süre önce yayımlanan bir rapora göre, ülkedeki ev işçiliği sektöründe zorla çalıştırma, insan kaçakçılığı ve cinsel istismar vakaları yaygın şekilde görülüyor. Rapora göre, Umman'da ev hizmetlisi olarak çalışan Sierra Leone vatandaşlarının yüzde 27'si patronları ya da acenteleri tarafından cinsel şiddete maruz kalıyor, yüzde 80'i günde 16 ila 20 saat mesai yapıyor. Yüzde 57'si de fiziksel şiddet ve ırkçı hakarete maruz kalıyor.

*Bu haberdeki bilgilerin büyük çoğunluğu Le Monde'da "Du Liban à Oman, « l’esclavage à l’ancienne » des Africaines employées comme domestiques" başlığı ile yayımlanan makaleden derlenmiştir.

Kaynak: Web Özel