Wikipedia yasağı kalkıyor mu? Anayasa Mahkemesi engeli görüşecek

Anayasa Mahkemesi (AYM), yaklaşık 2.5 yıldır yasaklı olan internet ansiklopedisi Wikipedia sitesinin tamamına erişimin engellenmesi kararını görüşecek. 11 Eylül'deki toplantıda, engellemenin ifade özgürlüğünü aykırı olup olmadığı ve yasağın kaldırılıp kaldırılmayacağı ele alınacak.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), internetin en büyük ansiklopedisi konumunda olan Wikipedia'ya 29 Nisan 2017'de erişimin engellenmesine karar verdi. Gerekçe olarak Wikipedia'da yer alan ve Türkiye'yi terör örgütleriyle işbirliği içinde göstermeye çalışan içeriklerin kaldırılmaması gösterildi. Karar, 5651 Sayılı Kanun'un 8/A maddesine göre alındı. Erişim engeli tedbiri daha sonra Ankara 1. Sulh Ceza Hâkimliği'nin kararıyla onandı. BTK, o dönem konuya ilişkin yaptığı açıklamada, şu değerlendirmeyi yaptı: "Erişim engelleme tedbiri uygulanmadan önce Wikipedia, Türkiye'nin terör örgütlerine destek verdiği şeklindeki iftiralara yer veren makalelerde yer alan içerikleri kaldırması konusunda yasaya ve uluslararası uygulamalara uygun bir şekilde uyar-kaldır yöntemi uygulanarak resmi iletişim kanalları üzerinden uyarılmış ancak bu konuda bir cevap alınamaması nedeniyle erişim engelleme tedbiri uygulanmak zorunda kalınmıştır."

11 EYLÜL KRİTİK TARİH
Wikipedia'nın avukatları, karara karşı itirazda bulundu ancak yasak kararı kaldırılmadı. Hukuki yolların tüketilmesinin ardından Wikipedia'nın hukukçuları, 2017'de Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu.
Cumhuriyet gazetesinin haberine göre AYM Birinci Bölüm, adli tatilin bitmesinin ardından yapacağı ilk toplantıda Wikipedia yasağını gündemine aldı. 11 Eylül tarihli toplantıda, Wikipedia'nın tamamına erişimin engellenmesi kararı verilmesinin ifade özgürlüğünü ihlal edip etmediği değerlendirilecek. Eğer ihlal kararı verilirse siteye erişim engeli kaldırılmak zorunda. Birinci Bölüm'ün, başvuruyu genel kurula sevk etme seçeneği de var.

Bu yılın nisan ayında aralarında Uluslararası Pen Kulübü ve Uluslararası Basın Enstitüsü'nün (IPI) bulunduğu kurum ve kuruluşlar ikinci yılını dolduran bu yasağa ortak bir bildiriyle tepki göstermişti.

Yapılan açıklamada, "Türkiye'nin bağımsız medya ve internette ifade özgürlüğünü kısıtlamak konusundaki eylemlerini kınıyor, Türkiye hükümetini çevirimiçi de dahil olmak üzere ifade özgürlüğünü engellemek adına yapılan bütün girişimlerini sonlandırmaya çağırıyoruz" denildi. 

Bildiride ayrıca "bağımsız medyaya yönelik engeller ve haberciliği yasa dışı ilan etmek insan haklarına aykırıdır" ifadelerine yer verildi. 

Türkiye'de yasağın kaldırılması için mahkemelere yapılan çok sayıda başvuru ve çağrının yanı sıra, Wikimedia Vakfı Mart 2018'de "Sizi özlüyoruz Türkiye" kampanyası başlatmıştı. 

Ayrıca Wikimedia Vakfı, bu yılın başında da Türkiye'deki erişim engelini Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) taşıdığını açıklamıştı.

Wikimedia Yönetim Kurulu Başkanı Katherine Maher, Türkiye'deki yüksek mahkemelere yaptığı başvuruların sonuçsuz kalması üzerine bu kararı verdiklerini söylemişti. Maher, sitedeki içeriklerin ifade özgürlüğü kapsamında olmasını da başvurusuna gerekçe gösterdi. 

WIKIPEDIA NE ZAMAN VE NEDEN YASAKLANDI?

29 Nisan 2017 sabah saatlerinde Türkiye'de Wikipedia'nın tüm dillerdeki versiyonlarına erişim yasağı getirildi.İlerleyen saatlerde yasağın nedenine ilişkin resmi bir açıklama yapılmazken, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'nun (BTK) sayfasında Wikipedia'nın site bilgilerini sorgulayanlar ise, siteye "idari tedbir" uygulandığı bilgisine ulaştı. Yetkililer daha sonra, "Türkiye'yi çeşitli terör gruplarıyla aynı düzlemde ve iş birliği halinde göstermeye çalışan içerikleri" yasağa gerekçe gösterdi.

Yasağın getirilmesinden günler sonra sitenin bağlı bulunduğu Wikimedia Vakfı ilk resmi hamleyi yaparak Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi'nin verdiği karara ifade özgürlüğüne aykırı olduğu gerekçesiyle itiraz etti.
Wikimedia'nın itiraz dilekçesinde daha önce Google ve YouTube için verilen erişim engeli kararları hatırlatılırken, sitenin tamamına erişimin engellenmesinin ölçüsüz olduğu belirtildi.

Mahkeme ise 5 Mayıs 2017'de bu itirazı reddetti. 

Vakıf, bu defa erişim yasağının kalkması için Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) başvurdu. 

Başvuru dilekçesinde, AİHM ve AYM'nin ifade özgürlüğüne ilişkin kararları hatırlatılarak "ifade özgürlüğünün temel hak ve hürriyet olarak özünü ortadan kaldıracağı" belirtildi.

Daha sonra yaptığı açıklamada "Wikimedia adlı vakıf, Wikipedia'nın erişim engeline ilişkin hukuk kuralları çerçevesinde tüm haklarını kullanabilecek" diyen Bakan Arslan ise, yargının vereceği kararlara uyacaklarını söyledi.
2019 yılının ilk aylarında Wikimedia Vakfı, Türkiye'deki erişim engelini Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) taşıdığını açıkladı.

Her ne kadar Wikipedia 2.5 senedir Türkiye'de erişime kapalı ise de alternatif yöntemlerle Wikipedia içeriklerine erişim sağlanabiliyor. Daha önce Wikizero ile gerçekleşen bu erişim, bu yılın ilk çeyreğinde "hukuki sorunlar" gerekçe gösterilerek Wikipedia tarafından kapatılmış ve alternatif yönetmler kullanıcılara bildirilmişti.