Artemis projesi neden ertelendi? Musk: 'Sıvı metan kullanacağız'

ABD'nin Ay'a geri dönüşünün ilk adımı olan Artemis 1 görevi roketinin geçtiğimiz pazartesi günü fırlatılması planlanıyordu. Ancak uçuş önce pazartesiden cumartesiye ertelenirken tarihi fırlatma cumartesi bir kez daha ertelendi. Ertelemenin hidrojen tankında oluşan bir sızıntı nedeniyle yaşandığı ifade ediliyor.

ABD Havacılık ve Uzay Dairesi NASA mühendisleri roketin yakıt tanklardan birini doldurmak için kullanılan bir hidrojen hattındaki sızıntıyı kontrol altına almak için üç saatten fazla uğraştılar ancak fırlatmaya iki saat kala görevi erteleme kararı aldılar.

Geçtiğimiz hafta pazartesi yapılan ilk deneme de yakıt sızıntısının zamanında giderilmesine karşın tankın fırlatmadan önce zamanında soğutulamaması nedeniyle iptal edilmişti.

İnsansız Orion kapsülünü Ay yörüngesine bırakıp geri dönecek SLS roketi için NASA, ekimden önce yeni bir fırlatma planlamıyor. Açıklama yapan bir NASA denetçisi, roketin tek bir testinin 2.2 milyar dolara mal olacağını ve Orion kapsülü, yer sistemleri ve diğer operasyonlar için 1.9 milyar dolar harcanacağını tahmin ediyor.

NASA HİDROJEN YAKITINDA DİRETİYOR 

NASA, hidrojenin hafif olması ve aşırı derecede sıcak yanması nedeniyle bu yakıtı roketlerinde tercih ediyor. NASA hidrojen yakıtının, uçuşun farklı aşamalarında kullanmak için verimli bir itici gaz olduğunu ve hafifliği nedeniyle daha az yakıt sarfiyatı gerektirdiğini söylüyor.

Ancak mühendisler, hidrojen moleküllerinin inanılmaz küçük olduğunun da altını çizmekte. Küçük hidrojen molekülerinin kaçma eğiliminde olduğunu ve bu durumun depolanmasının zorlaştırdığını da ekliyorlar.

NASA'nın Ay keşif çabası Artemis'in görev yöneticisi Mike Sarafin, cumartesi günü bir noktada sıvı hidrojen için bir transfer hattında “yanlışlıkla basınçlandırma” olduğunu söyledi. Basınç, NASA'nın planladığı seviyenin yaklaşık üç katıydı. Bu yüksek basıncın, transfer hattındaki bir mührü etkileyerek kaçağa neden olduğu ihtimali üzerinde duruluyor. Ancak Sarafin "Hidrojen sızıntısının nedeninin tam olarak bu olup olmadığını söylemek için henüz çok erken" dedi.

Bazı uzay şirketleri geliştirdikleri motorlara güç sağlamak için sıvı oksijen ile birlikte sıvı hidrojen kullanmaktan kaçınıyorlar.

MUSK: 'METAN KULLANACAĞIZ'

SpaceX'in CEO'su Elon Musk, cumartesi gecesi Twitter'da yaptığı açıklamada şirketinin Raptor motorlarını tasarlarken itici yakıt olarak sıvı metan kullanacaklarını söyledi. SpaceX, geliştirdiği ancak henüz yörüngeye fırlatmayı denemediği iki parçalı roket sistemi Starship'te düzinelerce Raptor motoru kullanmayı planlıyor.

Metanın yüksek verimlilik ve kullanım kolaylığının en iyi kombinasyonunu sunduğu söyleyen bir tweet de atan Musk, metan tanklarının daha küçük olduğunu ve yalıtım gerektirmediğini de sözlerine ekledi.

Sınırsız bir doğalgaz kaynağı: TitanTeknoloji

SpaceX, Starship'i derin uzay operasyonları için kullanmayı hedefliyor. NASA, gelecekteki bir NASA Artemis görevinde astronotları Ay'ın yüzeyine taşımak için bir Starship kullanmak üzere SpaceX ile anlaştı. 

Jeff Bezos'un uzay şirketi Blue Origin LLC, yörünge altı uzay uçuşları yapan New Shepard roketindeki motorlarda ise sıvı hidrojen kullanıyor ancak şirket, New Glenn roketine güç verecek motorlar için metan kullanacak.

NASA AY'A GERİ DÖNÜYOR

NASA, daha önce Apollo programı kapsamında 1969 - 1972 arasında Ay'a tam 6 kez insanlı uçuş gerçekleştirdi. Saturn V roketleri ile yapılan bu uçuşlar, maliyet gerekçesiyle sonlandırıldı. Şimdi NASA, Artemis görevi ile Ay'a kalıcı olarak geri dönmek istiyor. 

Artemis projesi kapsamında insansız Orion kapsülü önümüzdeki aylarda Ay'ın karanlık yüzüne gönderilecek. 2024 veya 2025 yılında ise Ay'ın yörüngesine insanlı uçuş yapılacak. Bu uçuşta Ay yüzeyine iniş yapılmayacak. Ay yörüngesine yapılacak seyahatten birkaç yıl sonrasında da Ay'a insanlı uçuş gerçekleştirilecek. Bu görev ile NASA, Ay'a ilk kez kadın astronot gönderecek. 

NASA, Ay yüzeyinde bir üs kurup burada madencilik faaliyetleri yürütmeyi planlıyor. Ay'da bol miktarda berilyum, lityum, zirkonyum gibi elektronik aletlerin yapımında ve ilaç sanayinde kullanılan nadir elementlerden bulunuyor. Ayrıca enerji üretiminde kullanılabilecek bol miktarda Helyum 3 elementi de Ay toprağında mevcut. Öte yandan NASA, Ay'daki üssünü ileri tarihlerde yapmayı planladığı Mars görevi için bir transfer noktası olarak da kullanmayı planlıyor. 

Kaynaklar: Wall Street Journal, Financial Times, NASA 

Kaynak: Web Özel