Hayvanlar için kullanılan bir parazit ilacı nasıl 'Covid-19'a iyi gelir' oldu?

Medya kuruluşlarının hangi reklamları kabul edip hangilerini edemeyeceği yasal olarak çizilen sınırlarla dünyanın her ülkesinde bellidir. Örneğin Türkiye’de bir gazeteye kumarhanelerle ilgili bir ilan veremezsiniz çünkü Türkiye’de kumar oynatmak uzun yıllardır yasal değil.

İnternette ise bu kural hiç yok denecek kadar az. Google, Facebook ve Twitter gibi dijital reklam kanalları kendi ülkelerinde ceza almaktan çok çekindikleri için kurallara harfiyen uyarken deniz aşırı operasyonlarında çok da dikkat etmiyorlar. Örneğin kart bilgilerinizi çalmak isteyen bir dolandırıcı Twitter üzerinden ‘sponsorlu’ reklam çıkabiliyor.

Veya kart aidatlarının iade edileceğine ilişkin ilan vermek isteyen biri bir kamu bankası görseli hazırlayıp bunun reklamını yine Twitter üzerinden verebiliyor.

Türkiye'de sürekli yaşanan benzer bir durum ABD’de de yaşandı ve yankısı büyük oldu. Atlar, sığırlar ve köpekler için kullanılan bir parazit ilacı Covid-19’a iyi geliyormuş gibi yansıtılarak bu ilaç hakkında bir ilan hazırlandı ve Facebook’a verildi. Facebook ilanı kabul ederken ilacın bazı durumlarda insanlar için kullanıldığını fakat kesinlikle bunun Covid-19 olmadığı belirlendi.

Bu ilacın (ismini vermiyoruz) Covid-19’a iyi geldiği üzerine açılan Facebook grupları da tespit edilirken ilacın ayrıca Facebook üzerinden satıldığı da ortaya çıktı.

BİR ECZANE: BİZDE BOL BOL VAR

İlaç hakkında Facebook hakkında öyle şehir efsaneleri türemeye başlamış ki... Örneğin Louisiana eyaletinde bir eczacı ilaçtan bol bol sipariş verdiğini müşterilerine duyururken Arkansas’ta başka bir klinik de “Covid-19 tedavisinde bu ilacı kullanıyoruz” şeklinde mesaj paylaşıyor.

Facebook’ta başka bir gönderide ise bir fenomen ilacı yaban mersini ile birlikte tükettiğini ve bu sayede hastalığa karşı bağışıklığının arttığını söylüyor. Avrupa İlaç Ajansı (EMA) ve ABD Gıda ve İlaç Dairesi’nin yanı sıra Dünya Sağlık Örgütü de bu ilacın klinik testler amacıyla kullanılabileceğini söylüyor.

Facebook’un ilan politikası şöyle diyor: İlan ürünün kendisi veya etkisi ile ilgili yanıltıcı, yanlış bir bilgi içermemelidir.

Tabi bu muğlak ifadeyi yıllar içerisinde delmeyen firma kalmadı gibi. Facebook söz konusu ‘sözde çok etkili’ Covid-19 ilacı hakkında yaptığı açıklamada, “Bu ilacın Covid-19 tedavisinde kullanıldığı türünden ilanlara yer vermiyoruz. Ayrıca Facebook’ta tıbbi ilaçların satılması da izin vermiyoruz, politikamızı ihlal eden gönderileri sileceğiz” ifadelerini kullandı.

'İLANI KOYUYOR AMA KENDİNİ SAĞLAMA ALIYOR'

Bazı uyanık satıcılar ise ilacın aslında atlar için kullanıldığını bilerek başlarına bir şey gelmemesi için ilacı Facebook’a koyuyor fakat ilan sayfasına Covid-19’a ‘iyi geldiğine’ ilişkin bir not düşmeyerek kendini sağlama alıyor.

İngiltere’de ilaçların kullanımını onaylayan MHRA isimli kurum klinik testleri yapılmadan hiçbir ilacın Covid-19 tedavisinde kullanılamayacağını söyledi. İlacın ismine açılmış 25 bin üyeli bir Facebook grubu var. Bu gruplara üye olan pek çok kişi ilacın yan etkileri ve dozuyla ilgili ‘olmayan tıbbi bilgileri’ ile yorumlarda bulunuyorlar. Gruplardaki gönderilerde yer alan ilaç kutularının üzerinde ise ‘sadece hayvan kullanımı için’ gibi bir ifade yazması enteresan bir görüntü oluşturuyor.

Bazı vatandaşlar hayvanlar için kullanılan bu ilacı aldıktan sonra görme bozukluğu yaşadıklarını bazıları ise ciddi baş dönmesi yaşadıklarını bildiriyor. İlacın üreticisi olan firma geçen şubat ayında yaptığı açıklamada ilaçlarının Covid-19 tedavisinde kullanımını araştırdıklarını ama bilimsel olarak henüz bu konuda hiçbir şey söyleyemeyeceklerini belirttiler.

İlaç hakkında açıklan Facebook gruplarına üye olan kişilerin çoğunun aşı karşıtı gruplara da üye olması dikkat çekiyor.

Facebook uzun süredir Covid-19 hakkında yanlış bilgiler yayılmasına aracılık ettiği için baskı altında. ABD Başkanı Joe Biden sosyal medya şirketlerini eleştirerek, ‘insanları öldürüyorsunuz’ çıkışında bulunmuştu.

-Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin önemli bir bölümü Euronews'da Tom Bateman imzasıyla yer alan 'Facebook ads are promoting horse drug Ivermectin as a COVID cure. Expert advice says it isn’t one' isimli makaleden alınmıştır.