Tam 'para kazanıyoruz' derken... | Dünyada 30'lu yaşların serveti azalıyor

Pandemi sonrası talep artışı ile yükselen enflasyon, Rusya-Ukrayna savaşı ile bütün dünyada etkisini daha fazla göstermeye başladı. Türkiye'de ekim ayı yıllık enflasyonu yüzde 85,51. Vatandaş geçim sıkıntısını aşmak için kemerleri sıkıyor.

Dünyanın dört bir yanındaki genç yetişkinler bu vakitlerde ilk yatırımlarını yapmakta sorun yaşıyor. 30'lu yaşların başlarında pek çok kişi bir araba almak, hatta mümkünse ev sahibi olmak istiyor. Fakat bugün 30'larını özellikle büyük kentlerde yaşayanların, bu ideallere ulaşması bir hayli zor. Bu birikimlerini halihazırda yapabilmiş Y kuşağında ve büyüklerinde enflasyon daha değişik hissediliyor.

ABD'de Montana, Idaho, Wyoming, Colorado, Utah ve New Mexico gibi eyaletler aylardır ülkenin en yüksek enflasyonuna sahip. Söz konusu eyaletlerde tüketici fiyatları yıllık yüzde 9.6 ile ülkenin ortalamasının çok üzerinde. İngiltere'de enflasyon son 40 yılın en yüksek seviyesine çıktı. Fransa'da ise 1985 Temmuz'undan bu yana en yüksek seviyeyi gördü.

Bilgi Üniversitesi Ekonomi Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Cem Başlevent, “Türkiye'de artık çalışarak para biriktirip konut ve otomobil gibi bazı varlıkları edinmek hiç kolay değil” diye konuşuyor.

Bunun sebeplerinin ardında özellikle gayrimenkulün çok pahalanmış olmasının yattığına işaret eden Başlevent, “Bu durumda da 'bir taraftan çalışır, bir taraftan ev kredisi öderim' diyen gençlerin bu hayalleri zora girdi” diyor.

“Faiz politikasının ön görülemeyen sonuçlarından biri de başta gayrimenkulde olmak üzere varlık balonları oluşması” değerlendirmesini yapan Başlevent, bu nedenle halihazırda serveti olmayanların bunu edinme şansının çok zorlaştığını dile getiriyor. Başlevent, “Orta ve ileri yaşlar zamanında birikimler oluşturdukları için bu durumdan gençlerle aynı etkilenmediler” demekte.

GENÇ YETİŞKİNLER NE ALABİLİYOR?

İstanbul'da yaşayan, lisans mezunu ve farklı meslek gruplarında çalışan kişilere 30'larına dair ekonomik öngörülerini ve şu an bu öngörülerinin neresinde olduklarını sorduk.

Özge Karaca, 30 yaşında, klinik araştırma uzmanı ve ev arkadaşıyla yaşıyor. 7 yıldır iş hayatında olduğunu belirten Karaca, sahip olduklarını şöyle anlatıyor: “Şu an bütün ev eşyalarım var, arabam yok. Pahalı eşyalarım olsun diye bir çabam yok, sadece refah içinde yaşayabileyim istiyorum.”

31 yaşındaki M.A. ise yaklaşık 10 yıldır prodüksiyon sektöründe çalışıyor ve ailesiyle yaşıyor. M.A., sahip olduklarını saymaya şakayla karışık “Borçlarım” diye başlıyor. Kenarda biraz birikimi de olduğunu söyleyen M.A., “Şu an zorlasam bir araba alabilirim ama borçlanmam gerekir, yaşam standardım düşer” demekte.

33 yaşındaki Arif Özdemir ise, ithalatla uğraşıyor. Evli ve eşiyle yakın zamanda bir bebek bekliyorlar. Özdemir, iki evlerinin ve iki arabalarının olduğunu söylüyor. Fakat bütün bunları riske girerek aldıklarının ve kredi borçları olduğunun da altını çiziyor.

“Evi alabilmem için babam emeklilik ikramiyesinden biraz verdi, bir de arabam vardı; onu sattım” diyen Özdemir, evi aileleri olmadan alamayacaklarını vurguluyor. “Mart'ta da düğünde takılanlarla ve borçla bir ev daha aldık” diyen Özdemir, bu süreci ise şu şekilde anlatıyor:

“Şu an Türkiye'de fiyatı artan, insanların normal gelirleriyle erişemeyeceği şeyleri risk alarak edindik. Covid-19'dan sonra dolar ve altından ziyade, ticari malın ve gayrimenkulün fiyatının arttığını gördük ve çok büyük riske girdik. 50 bin dolar borç aldık. Bir de 10 yıllık kredi var. Kısacası, şu an olanı hiçbir işin getiremeyeceğini düşündüğümüz için bunu işe yatırımdan ziyade ev alarak yapmaya çalışıyoruz. İşle ilgili hiçbir idealim yok. İşi sadece kartlar ve kredilerle çeviriyorum.”

NEYİN OLSUN İSTERDİN?

30 yaşındaki klinik araştırma uzmanı Özge Karaca, “Bir beyaz yakalı olarak ev alabileceğimi sanmıyorum” demekte.

M.A. ise beklentilerini şu ifadelerle açıklıyor:

“Bir 'Ev kredisine girsem mi acaba?' fikrini daha rahat düşünebilmek isterdim.”

Arif Özdemir ise, “Bu kadar borcum olmasın isterdim” diyor.

Ek kaynaklar: Bloomberg, CNBC

Kaynak: Web Özel