Pandemi birikiminiz eriyor mu? Endişe etmeyin...

Türkiye’de hayat pahalılığı bir yandan gündemin en önemli maddelerinden biri olarak yerini korurken, beyaz yakalılar için para biriktirme alışkanlıkları son iki yılda değişti. Pandemi ile birlikte bahar aylarında ve bir tam kış eve kapandık, ardından yaz aylarıyla birlikte sokaklara çıktık. Kendi işini yapmayan veya ücretsiz izne çıkarılmayan beyaz yakalılar ve devlet memurları bu süreçte iş yerlerine giderek veya evden çalışmaya devam ettiler.

Çalışmaya devam ettikleri için tabiatı ile hak ettikleri maaşlarını da aldılar. Maaşlarını aldılar almasına ama restoranların kapalı olduğu akşam 21:00’da sokağa çıkma yasaklarının başladığı bir dönemde bu paraları harcayacak bir yer bulunamadı.

Peki bu noktada banka hesaplarına ne oldu? Biraz rakamlara bakalım. Merkez Bankası istatistiklerine göre Türkiye’de ilk vaka açıklandıktan dokuz gün sonra yani 20 Mart 2020 tarihinde bankalardaki TL mevduatı 1 trilyon 298 milyar lira idi. 15 Mayıs 2020 tarihine gelindiğinde ise bu miktar 1 trilyon 476 milyar liraya ulaştı. Miktarın bu noktaya gelmesinde uygun faizle kamu bankalarından verilen krediler ve çoğu maaşlı çalışanın maaşlarını harcayacakları bir yer bulamamaları etkili oldu.

10 Eylül 2021 tarihi ile biten haftada bankalardaki toplam TL mevduatı 1 trilyon 772 milyar lira. Tabi bu miktarda yüksek banka faizlerinin de etkili olduğunu belirtmekte fayda var.

Özetle toplumun bir kesimi ciddi ekonomik zorluklar yaşarken bir kesimi ise kapanmalarda para biriktirebildi. Yazın açılmalarla birlikte ise bu durum tersine dönmeye başladı ve pandemi birikimlerinin erimesinden endişe edenler var.

İNTERNETTEN HER ALDIĞINIZ GEREKLİ Mİ?

ABD’li yazar J.J. McCorvey kapanma günlerinde insanlar yaşamak için zor para bulurken para biriktirdiği için kendini suçlu hissettiğini söylüyor. Hiçbir yere çıkamadığı için para biriktirdiğini anlatan yazar evine ‘gereksiz’ harcamalar yaparak stresini atmış. Pandemide biriktirdiği para ile New York, Harlem’deki apartman dairesinden taşınıp Brooklyn’e geçmiş. Bir ev arkadaşı yok. Pandemide biriktirdiği ile kirayı ödeyebileceğini düşünmüş.

Ve aşılama ile birlikte açılma geldiğinde o da herkes gibi buluşmalara ve restoranlara koşmuş. Şimdi ise pandemi birikiminin erdiğini görüyor ve bu endişe ile bir kişisel finans uzmanına danışmış. Danışmanına gidince fark etmiş ki internetten yaptığı alışverişler birikiminin büyük bir kısmının erimesine sebep oluyor.

BİRİKİM ORANINDA PATLAMA

Büyük kriz dönemlerinin ardından toplumlar para biriktirmeye daha meyilli olduğu gözleniyor. Örneğin 2007-2009 yılları arasında ABD ekonomik krizi sonrası ABD’liler kazandıklarının yüzde 7 ila 9’unu kenara koymaya başlamış. Bu oran salgının küresel çapta patladığı Mart 2020’nin sonunda yüzde 13.1’e yükselmiş. Nisan 2020’de ise yüzde 33’e çıkmış. Başka bir araştırmaya göre; Amerikan vatandaşları 2021 yazında 2020 yazına göre ortalama 765 dolar daha fazla harcamışlar. Yani pandemi birikimleri inişe doğru geçmiş. 30’lu yaşların başlarındakiler ve Z kuşağının harcamaları bu yaz geçen yaza göre 1.016 dolar daha fazla olmuş.

'İNTİKAM HARCAMASI'

Yazar Erin Lowry pandemi sonrası evde kalınan sürenin hıncını almak için ‘intikam harcaması’ (revenge spending) kavramını ortaya atıyor ve şöyle diyor: “İnsan olarak sizin için neyin önemli olduğunu düşünün, harcama yaparken ailenizi veya arkadaşlarınızı düşünmeyin veya iki yıldır yapamadıklarınızı yapmak zorunda hissetmeyin.”

Uzmanlar pandeminin kontrol altına alınmasıyla birlikte yapmak istedikleriniz için bir bütçe oluşturmanız gerektiğini ve bu bütçenin o ana kadar biriktirdiğiniz paranın tamamıyla değil yeni eklenecek geliriniz (maaş) ile birlikte düşünmeniz gerektiğini söylüyor. Yani örneğin " 'Pandemine 10 bin TL kenara koyabildim' diyerek değil, bu ay kenardaki paramdan biraz, biraz da maaşımdan ekleyerek ne yapabilirim?’ diye düşünün tavsiyesinde bulunuyor.

Kaynaklar: Haberglobal.com.tr, Bloomberg, Wall Street Journal

Kaynak: Web Özel