Tarafsızlığını bozan İsviçre'de son durum ne? NATO'yu şaşırtan cevap!
Dünyanın sayılı tarafsız ülkelerinden olan İsviçre, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın başında AB'nin yaptırımlarına katılarak dikkat çekmişti. Buna rağmen geçenlerde NATO'nun üye ve partnerlerine ilettiği bir talebe İsviçre olumsuz yanıt verince gözler yine Alpler'e döndü. Peki İsviçre'nin pozisyonu ne?
İsviçre dünyanın sayılı tarafsız ülkelerinden biri. Bu konumunu uzun yıllardır koruyan Alpler ülkesi de pek çok ülke gibi Rusya-Ukrayna Savaşı sürecinde politikalarını gözden geçirir oldu. Savaşın başında Rusların ülkedeki varlıklarını dondurma kararı alan İsviçre, geçen haftalarda NATO'dan gelen bir talebi ise reddetti.
NATO, üyeleri ve partnerlerinden yaralı Ukraynalıları tedavi için ülkelerine kabul etmelerini talep etti ancak İsviçre bunu kabul etmedi. Ülkedeki yetkili makamlar gerekçe olarak tedavi edilen askerlerin savaşmaya dönecek olmasını ve bunun İsviçre'nin tarafsızlık ilkesini ortadan kaldıracağını gösterdi.
BAHANE Mİ GERÇEK Mİ?
İsviçre aynı zamanda “kimin sivil, kimin asker olduğunu ayırt etmenin mümkün olmayacağı” nedeniyle sivil yaralıları da kabul etmeyeceğini açıkladı.
Fakat ülkenin bu tavrı bir bahane olarak görülüyor. Argüman da “madem asker ve sivili ayırt etmek mümkün değil; savaş ve iç savaş gibi bir insani krizde İsviçre'nin kimseyi ülkesine alamıyor olması gerekirdi” şeklinde.
İsviçre'nin bu kararına özellikle AB cephesi tepkili. Bunda Rus oligarkların ve devlet görevlilerinin uzun yıllardır birikimlerini ve yatırımlarını İsviçre'de tutmaları, çocuklarını bu ülkede okutmaları etkili. Örneğin Putin'in sevgilisi olduğu iddia edilen eski cimnastikçi Alina Kabaeva, yıllardır İsviçre'de yaşamaktaydı.
AB'nin tepkisinde İsviçre'nin savaşın başında uyguladığı yaptırımların da etkisi bulunuyor. İsviçre Federal Konseyi 28 Şubat 2022 tarihinde resmi bir açıklama yayınlayarak, AB'nin Rusya'ya karşı uygulayacağı yaptırımlara katılacağını duyurmuştu. Yaptırımlar Devlet Başkanı Vladimir Putin, Başbakan Mihail Mişustin ve Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un da mal varlıklarını dondurmayı kapsamaktaydı.
Bilindiği üzere İsveç de tarafsız pozisyonundan Rusya-Ukrayna savaşıyla çıkmış ve Ukrayna'ya tanksavarlar da dahil olmak üzere askeri yardımda bulunmuştu. İskandinav ülkesi böylesi bir yardımı daha önce İkinci Dünya Savaşı'nda 1939'da SSCB, Finlandiya'yı işgal ettiğinde yapmıştı.
'TARAFSIZLIK İLKESİNİ BİR KENARA BIRAKMADIK'
Fakat yetkili ağızlar İsviçre'nin en azından İsveç gibi bir pozisyonda olmadığını dile getirirken “yaptırımlar uygulayarak tarafsızlık ilkesini bir kenara bıraktığını” da net bir dille reddediyor. 19 Mart 2022'de NPR'a konuşan İsviçre'nin ABD Büyükelçisi Jacques Pitteloud şunları söylüyordu:
“Egemen bir devletin sebepsiz ve gerekçesiz olarak başka bir egemen devlete saldırdığını ve böylece uluslararası düzenin en temel ilkelerini ihlal ettiğini görmek İsviçre için kesinlikle büyük bir şoktu. İsviçre'nin pozisyonunu her zaman açık bir şekilde ifade etmek durumundayız. Şöyle ki; ABD'de ciddi ve büyük gazeteler bile İsviçre'nin tarafsızlığını ezip geçtiğini yazdı ve bu bizi dehşete düşürdü zira böyle bir şey yapmadık.”
Çatışmalara silah ya da asker göndermediklerini ve bir savunma anlaşmasının parçası olmadıklarını aktaran Pitteloud, ülkesinin uluslararası kabul görmüş bir yasal tanım altında hala tarafsız olduğunu söylüyordu. Lakin bunun bir tanımdan ibaret olduğunu öne sürenler de var.
ABD'deki Bowling Green Devlet Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olarak görev yapan ve küçük devletlerin tarafsız konumları alanında çalışmalar yürüten, Prof. Neal Jesse, İsviçre'nin bağımsızlığının hep biraz belirsiz olduğunu söylüyor:
“İsviçre, çatışmaya girmediği sürece bu bağımsız dış politikaları benimsemekte her zaman özgür olduğunu savundu. Ama temelde AB yaptırımlarıyla aynı hizada olmak tarafsız olarak görülemez.”
KISITLAMALAR GEVŞİYOR MU?..
Cenevre Güvenlik Politikaları Merkezi'nden Tobias Vestner ise İsviçre'nin uzun zamandır sert tavırlar almak zorunda kalmadığını ancak savaşla bu durumun değiştiğini söylüyor. Tüm bunlara rağmen ülkenin son pozisyonu bir kenara dursun The Wall Street Journal bu ay yaptığı bir özel haberde, İsviçre'nin Zug adlı kantonunda Ruslara ve Rus şirketlerine yönelik kısıtlamaların gevşediğini ortaya koymuştu.
1 Temmuz'da ise İsviçre Finansal Piyasa Denetleme Kurumu (Finma) Sberbank İsviçre'ye yaptırım uygulanmayan alacaklıların taleplerini çözme izni verdiğini açıklamıştı. Finma gerekçe olarak “bankanın finansal istikrarını iyileştirmesini ve mevcut yaptırımların böyle bir adıma izin vermesini” göstermişti.
*NPR, Finma, The Federal Council, Die Welt, The Wall Street Journal
Kaynak: Web Özel