Gözler Rusya ve NATO'da fakat... | Bir sonraki nükleer güç Asya'dan mı çıkacak?
Uluslararası anlaşmalar özellikle nükleer silah kullanımı konusunda ülkeleri sınırlıyor. Fakat bu anlaşmaların Asya'da az olması ve kıtadaki karmaşık çatışmalar bölge ülkelerine nükleer silah geliştirmek için "gerekçeler" sunabilir.
Nükleer silah tehdidi 2022'nin son aylarında dünyanın en çok konuştuğu konulardan biriydi. Rusya'nın herhangi bir tehdit hissetmesi durumunda nükleer silah kullanabileceği yönündeki mesajları bu konudaki endişeleri arttırmıştı. Nükleer silah belki birkaç ay öncesi kadar gündemde değil ama bazı uluslararası ilişkiler uzmanları II. Soğuk Savaş kavramına işaret etmekte. Bu da Asya'daki nükleer silah varlığına dair değerlendirmelerin artmasına neden olmakta.
Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, ülkelere askeri güç kullanımının daima bir ihtimal olduğunu ve Putin'in nükleer çıkışı da bu silahların daima bir tehdit olabileceğini hatırlattı. Amerikan kimyager ve nükleer araştırmacısı Cheryl Rofer, günümüzün istikrarsız ortamında ülkelerin nükleer silah üretme olasılıklarının az olduğunu ve bu nedenle yeni bir nükleer güç doğması ihtimalinin düşük olduğunu dile getiriyor ancak ekliyor: “Nükleer güçler kulübüne bir ülke katılırsa, bu ülke Asya'dan olacak.”
PEKİ NEDEN ASYA?
Avrupa, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından nükleer silah konusunda NATO'nun kuralları altında birleşmiş durumda. Latin Amerika ve Karayipler de Nükleer Silahların Yasaklanması Antlaşması (Tlatelolco) ile nükleer silahtan arındırıldı. Rarotonga Antlaşması da Avustralya, Yeni Zelanda ve Pasifik adalarıyla Antartik'te nükleer silah kullanımını sınırlıyor. Öte yandan, küresel nükleer silahsızlanma sisteminin dayanağı olan Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması (NPT) anlaşmasını dünya çapında birçok ülke imzaladı ancak bunların büyük çoğunluğu Asya dışında... 2003'te NPT Anlaşması'ndan çekilen 3 Asya ülkesi, Hindistan, Pakistan ve Kuzey Kore halihazırda nükleer silah geliştiren ülkeler arasında yer alıyor.
Cheryl Rofer, bölgedeki çatışma dinamiklerinin Asya'daki bazı ülkelere nükleer silah geliştirmek için “gerekçeler” sunduğuna işaret ediyor. Kuzey Kore nükleer füze denemeleri yapıyor. ABD Savunma Bakanlığı'nın geçen yıl yayımladığı rapora göre Çin, nükleer donanma inşa ediyor. Ayrıca, Hindistan'ın Çin ve Pakistan'la sınır çatışmaları mevcut. 1945'te atom bombasının hedefi olan Japonya ise, nükleere mesafeli fakat bölgedeki gelişmeler Güney Kore'yle Japonya'yı nükleer silaha yönlendirebilir.
İsrail NPT Anlaşması'nda yer almıyor ve İran'la da bölgesel gerginlik yaşıyor. ABD, İran'ın nükleer sorununu çözmek için 2015'te imzalanan Kapsamlı Ortak Eylem Planı'ndan çekileli gelecek ay 5 sene olacak. Özetle, Asya'da nükleer silah sahibi olan ülkelerle olmayan ülkelerin bir arada bulunması ve çatışmaların karmaşıklığı, bölgedeki ülkelerin nükleer silah geliştirme konusundaki tutumlarında etkili olabilir.
'ÇATIŞMALARIN ÇOKLUĞU RİSKİ ARTIRIYOR'
Mevcut durumda Çin'in 350 nükleer başlığı bulunduğu düşünülüyor. Çin'in nükleer silah faaliyetlerinin ABD'yi caydırma ya da ABD ile pazarlık edebilme amaçlı olduğu yorumları da yapılıyor.
Kuzey Kore, Güney Kore'nin ABD ile yakınlığının kendisine bir tehdit yarattığı gerekçesiyle nükleer silah geliştirdiğini belirtiyor, ülkenin nükleer testleri bu yılın başından beri iyice arttı. ABD ve Güney Kore ise, Kim Jong-un'un nükleer faaliyetlerinin kendileri için bir tehdit olduğunu dile getiriyor ve bölgedeki ortak tatbikatlarına devam ediyor. Kuzey Kore, ABD'nin Japonya ve Güney Kore'deki birliklerini de hedef alabilecek kapasiteye sahip. Japonya ve Güney Kore'nin sivil nükleer teknolojisini nükleer silah yönünde değiştirme ihtimali mevcut.
Pakistan'ın da nükleer silah geliştirdiği bir sır değil. "Pakistan'ın atom silahları programının babası" olarak bilinen nükleer fizikçi Abdul Qadeer Khan zamanında oluşturduğu uluslararası endüstri ağı artık yok ancak teknolojinin parçaları hala dünyanın bazı yerlerindeki çatışma bölgelerinde karşımıza çıkıyor.
AVRUPA'DA DURUM NE?
ABD, Batı Avrupa'daki NATO birliklerine nükleer silah konuşlandırmaya Soğuk Savaş gerginliğinin tırmandığı 1950'lerde başlamıştı. Bugün, 5 NATO ülkesinde taktik nükleer silah deposu bulunuyor. NATO üyesi Birleşik Krallık ve Fransa da kendi nükleer güçlerini geliştirmiş durumda. Ayrıca, Putin de ülkesinin, Belasrus'ta 1 Nisan'dan itibaren taktik nükleer silah deposu bulundurma kararı aldığını açıklamıştı.
Kaynaklar: The Diplomat, Council on Foreign Relations, New York Times, Haberglobal.com.tr
Kaynak: Web Özel