Fransa yeniden sandıkta! Macron 20 yıl sonra bir ilk olsun istemiyor...
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından Fransa bir kez daha sandığa gidiyor. Milletvekili seçiminde ittifakı anketlerde az farkla önde gözükse de seçim sonunda Macron meclis üstünlüğünü yitirebilir. Sonuç Macron aleyhine çıkarsa Fransa'da 20 yıl sonra bir ilk yaşanacak...
Fransa anakarasındaki seçmenler, bir hafta sonra yapılacak ikinci turdan önce, ülkedeki parlamento seçimlerinin ilk turu için 12 Haziran Pazar günü sandık başına gidiyor. Fransa, nisan ayında Emmanuel Macron'un zaferle ayrılarak cumhurbaşkanlığı makamındaki ikinci dönemine başladığı bir seçimi geride bırakırken önemli bir karar daha verecek.
Merkez sağda yer alan Avrupa Birliği ve NATO destekçisi Emmanuel Macron'un politikalarını rahatlıkla hayata geçirebilmesi için parlamentoda çoğunluğu da kazanması gerekiyor. Ancak tablo oldukça dengeli. Peki Fransa'da nasıl bir sistem var? Rekabette kim önde?
Anketlerde iki blok öne çıkıyor. Merkezci Ensemble koalisyonu, sol ittifakı NUPES adlı bloğun çok az farkla önünde görünüyor. Cumhurbaşkanı Macron'u destekleyen koalisyonun Fransa parlamentosunda 275-315 arasında sandalye kazanması bekleniyor. Mutlak çoğunluk için gereken sandalye sayısı ise 289.
2002'den beri Fransa'da cumhurbaşkanı ve başbakan farklı taraflarda yer almıyor. İkilinin aynı siyasi tarafta yer almadığı durum için Türkçeye de geçmiş olan “cohabitation” (kohabitasyon) kavramı kullanılıyor. Aslında bu kavram resmi olarak evlenmeden birlikte yaşamak anlamına gelmekte.
Macron 20 yıl sonra yeniden bu noktaya dönülmesini ve bu noktaya dönenin de kendisinin olmasını haliyle istemiyor.
Fransa'da ilk kohabitasyon dönemi 1986-1988 arasında sosyalist cumhurbaşkanı François Mitterand ile merkez sağcı başbakan Jacques Chirac ile yaşanmış, ikinci koalisyonda Mitterand bu kez 1993-1995 yılları arasında merkez sağcı başbakan Edouard Balladur ile çalışmak durumunda kalmıştı. Son kohabitasyonda ise roller değişmiş ve bu kez merkez sağcı bir cumhurbaşkanı olan Jacques Chirac, 1997-2002 arasında sosyalist başbakan Lionel Jospin ile çalışmıştı. Ayrıca bu dönem, kohabitasyonun en uzun sürdüğü dönem olarak da tarihe geçmişti.
PEKİ SEÇİMDE NE OLACAK?
Seçime dönmek gerekirse; halk, beş yıllık bir dönem için Assemblee Nationale'e 577 vekil gönderecek. 12 Haziran Pazar günü yapılacak ilk tur oylamada herhangi bir bölgeden bir adayın seçilebilmesi için bölgesinde oyların %50'sinden fazlasını alması gerekiyor.
Aday, bu baraja ulaşılamadığı takdirde ikinci tur oylama ise 19 Haziran günü gerçekleşecek. İkinci tura yüzde 12.5'ten fazla oy alan her aday kalacak. En çok oyu alan seçilecek. Fransa'da toplam 577 seçim bölgesi bulunuyor. Toplam milletvekili adayı sayısı ise 6 bin 293. Yani her bölge için yaklaşık 11 aday bulunuyor.
KİM ÖNDE GİDİYOR?
En çok oyu alanın sandalyeyi kaptığı seçimlerde girişte bahsettiğimiz gibi ilk sırada Ensemble ittifakı yer alıyor. Bu ittifakta La République En Marche!, Mouvement Démocrate, Horizons ve dört küçük parti daha yer almakta.
Macron ilk döneminde ittifakıyla çoğunluğun sahibiydi ancak bu seçimde işler değişebilir. İkinci sırada ise NUPES yer alıyor.
NUPES ittifakı ise cumhurbaşkanlığı seçiminde ilk turda üçüncü sırada yer alan Jean-Luc Melenchon'un partisi La France Insoumise ile bir araya gelen yeşiller, sosyalist hareketler ve komünist hareketlerden oluşuyor. Ancak NUPES; NATO ve AB ile hakkında farklı görüşleri bulunan oluşumları bir araya getirmesiyle hassas bir birliktelik.
Üstünlük sağlanamadığı durumda oldukça kıymetli bir pozisyonda olacak olan Cumhuriyetçiler üçüncü sırada, Marine Le Pen'in Rassemblement National partisinin ise parlamentoda sandalye sayısında dördüncü sırada yer alması bekleniyor.
PARLAMENTO NASIL ÇALIŞIR?
Milletvekilleri yasa yapma ve hükümeti kontrol etme yetkisini üst meclis olan Senato ile birlikte elinde tutar. Şu anda sağın hakim olduğu Senato ile kanun metni üzerinde yaşanan anlaşmazlıklarda son söz ise meclisin.
Parlamento, yasaları ve kanun değişikliklerini masaya yatırabilir, bütçeyi inceleyebilir. Milletvekillerinin elindeki en büyük silah ise gensoru silahı. En az 289 sandalye ile hükümet gensoruya zorlanıp düşürülebiliyor. 2018'de Sarı Yelekler protestoları sırasında muhalefet gensoru önergesi getirmiş ancak 246 oyda kalmıştı.
*Euronews (France holds a parliamentary election this weekend. How does it work?), Le Monde (Législatives 2022 : Les Républicains jouent leur survie sur un scrutin), WSJ (Macron Handily Survives No-Confidence Vote in France)
Kaynak: Web Özel