Organ ve kan bağışında son durum ne? Pandemi öncesine döndük mü?

Koronavirüs salgını döneminde organ nakillerinde gözle görülür bir düşüş yaşandı. Nitekim nakil bekleyen hastaların bağışıklık sistemleri zaten yeterince güçlü değilken, koronavirüsün bağışıklık sistemini etkilemesi de iki katı korku yaratmıştı.

Pandeminin başladığı ve zirveleri gördüğü, günde 300'den fazla insanın hayatını kaybettiği o süreçte hastanelere ziyaretler azalmıştı. Bu nedenle erken teşhisi olabilecek hastalıkların artışı bekleniyordu. Hastaneye gidememe korkusu organ bağış rakamlarını da düşürdü.

2020'de Türkiye'de organ bağışı 2019'a göre 50'nin altına düştü. Ancak geldiğimiz noktada salgında vaka sayılarının 1000'lere kadar inmesi, maske kullanımının hastane dışında kalkması vatandaşları tekrar hastanelerle buluşturacak gibi görünüyor.

📌Peki pandeminin başladığı 2020 yılından bu yana düşen organ nakillerinde son durum ne?

📌Covid-19 öncesi durum ile günümüz arasındaki fark ne?

📌Organ bağışlarında yükseliş söz konusu mu? Yeterli kan bağışı yapılıyor mu?

'PSİKOLOJİLERİ DÜZELİYOR'

Türk Böbrek Vakfı Başkanı Timur Erk, hastanelere girişlerin çoğaldığını belirterek, "Pandemi öncesi 2019 yılındaki rakamları (böbrek için 3 bin 800) bulmak üzereyiz. Yaklaşık yüzde 20-22 civarında kadavradan böbrek nakli, yüzde 78 böbrek nakli tekrar canlıdan olabilecek" dedi.

Erk, pandeminin hala tam olarak bitmediğine dikkat çekerek, "O dönem çok büyük sıkıntı, ümitsizlik söz konusuydu. Ancak şu an pandemi rakamları ve koşullarına ulaşmaktayız. İnsanlar daha az tedirgin. Gerekli tetkik vermek isteyenler hastanelere geri geliyor" şeklinde konuştu.

Organ bağışı için hastaneye gelenlerin 'Hem organ vereceğim, hem de kovid kapacağım' korkusunun geride kaldığını dile getiren Erk, "Hem diyaliz hastaları hem de organ nakilli hastalar, pandemi koşullarında en riski durumdaydılar. Bağışıklık sistemleri zaten sıkıntılıydı. O riskten kurtulma psikolojilerini düzeltiyor. Hala ülkemizde 26 bin vatandaş organ bekliyor. Bunun 22 bini böbrek için" ifadelerini kullandı.

Türkiye Organ Vakfı Başkanı Dr. Eyüp Kahveci, Sağlık Bakanlığı'ndan yapılacak olan organ bağışında son duruma ilişkin rakamların beklenmesi gerektiğini söylüyor. Ancak, pandemi döneminde organ bağışının yarı yarıya düştüğünü belirten Kahveci, "Mayıs ayı sonu itibarıyla Avrupa ülkelerine ve ABD'nin verilerine baktığımızda pandemi öncesi rakamları yakaladıklarını görüyoruz. Türkiye'de sonuçlar daha açıklanmadı. Ancak Türkiye'de de pandemi dönemlerine oranla bir artış olacağını bekliyoruz" şeklinde konuştu.

KAN STOKLARI TEKRAR NORMALE DÖNDÜ MÜ?

Pandemi sürecinde organ nakillerinin yanında kan bağışında da düşüş oldu. Hem sokağa çıkma yasakları hem de Covid-19 kapma korkusu o süreci de yavaşlattı.

Türk Kızılayı Kan Hizmetleri Genel Müdürlüğü Medikal Direktör Dr. Levent Sağdur, "Pandemi yılı içerisinde çok dramatik şekilde kan bağışları düşmüştü. Hatta pandemi öncesinde günde 13-15 bin adet ünite kan bağışı toparlıyorduk. Pandemi ile birlikte bu ciddi manada azaldı. 3 bin ünitenin bile altına kadar düştü. İlk birkaç ay ürkütücüydü. Pandemi zamanında en çok trombosit kan ihtiyacı hisseden vatandaşlarımız sıkıntı çekmişti" şeklinde konuştu.

Sağdur, pandemide bağışların azalmasıyla stokların Mayıs 2020'ye gelindiğinde 13 binlere kadar düştüğüne dikkat çekerek, "2021'de her ne kadar pandeminin etkisi geçmeye başlasa da alışkanlıklar terk edilmiyor. İnsanların hastaneye gidememe korkusu devam etti. 2020-2021 yılları arasında son 15 yıl içerisinde alınan en düşük kan bağışı rakamları oldu" dedi.

Sağdur, Mart-Mayıs 2022 döneminde pandemi öncesi hedeflerin tekrar koyulduğunu belirtti. Sağdur, "Tekrar normale döndük gibi görünüyor. Mart-mayıs itibarıyla pandemi öncesi döneme günlük 9 ila 10 bin ünite günlük kan bağışı toplanıyor. Normalleşmeyle tekrar eski rakamlarına geleceğini düşünüyoruz" ifadelerini kullandı.

Salgın dönemine stoklu girilmesi, hastanelerin pandemi hastanesine çevrilmesi, ameliyatların durması sayesinde pandemi süresince kan tedarik zincirinin büyük ölçüde sürdürüldüğünü dile getiren Sağdur, şöyle devam etti: "Bu yılın ilk 5 ayında tüketim göreceli olarak arttı. Pandemi öncesine dönmeye başlıyoruz. Kan bağış sayıları da hızla dönüyor. Ancak hala alışkanlıklar bırakılamadığı için pandemi öncesi için biraz zamana ihtiyaç var."

cihat.aslan@haberglobal.com.tr

Kaynak: Web Özel