Bir dilim pizza yiyen ömür boyu bağımlı olur mu?

Endüstriyel mutfak ürünlerinin gelişmesiyle birlikte derin kızartmalar yapılabiliyor, yiyecekler çok daha uzun süre saklanabiliyor. Bir hamburger hava almadığı zaman aylarca bozulmadan durabiliyor. Fast-food 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren modern yaşam tarzına uygun bir beslenme biçimi olarak ortaya çıktı.

Sağlığa ne kadar zararlı olduğunu saymaya gerek yok. Peki fast-food alışkanlığı olan insanlar sadece tadını sevdikleri için mi bu lezzetin peşinden koşuyorlar yoksa bu yiyeceklere bağımlı olmalarının başka sebepleri de var mı?

2016 yılında yapılan bir araştırmaya göre ABD’lilerin günde aldıkları kalorinin yarısını aşırı işlemiş gıdalardan elde ettikleri ortaya çıktı. Aşırı işlenmiş gıdalar endüstriyel fırınlarda veya derin kızartma makinelerinde, şeker, tuz, yağların işlem görmesi sonucu ortaya çıkıyor. Bu yiyecekler tip 2 diyabetin kapısını aralamakta.

Yapılan bir araştırmaya göre (*) belirli bazı tip fast-food ürünleri, yedikten sonra aşırı acıktırma, yemeyi bırakamama, kısa bir süre sonra tekrar tüketme gibi sonuçlara sebebiyet veriyor. Uzmanlar özellikle pizza, çikolata, cips, kurabiye ve dondurmaya karşı uyarıyor.

'BEYİNDE ÖDÜL NOKTASI'

Yrd. Doç. Ashley Gearhardt’a göre; bu yiyecekler tüketildikten sonra, sigara ve uyuşturucunun beyinde bıraktığı hasara benzer bir hasar bırakıyorlar. Bu yiyecekler kana çabuk karışıyor, beyinde ödül ve motivasyon noktalarını uyarıyorlar. Yiyeceklerin dokusu ve kıtırlığı bağımlılık yaratan başka etkenlerden.

Fast-food ürünlerinde rafine karbonhidratlar, yağlı bir şekilde sofraya geliyor. Bunu doğada bulunan meyve, et, fındık veya bal gibi ürünlerde görmeniz mümkün değil. Doğada bulunan yiyecekler karbonhidrat veya protein açısından zengin olur, ikisi aynı anda pek görülmez. Michigan Üniversitesi Yiyecek Bağımlılığı ve Tedavisi Merkezi’nin direktörü Yar. Doç. Ashley Gearhardt, “Çilek yerken başınıza böyle bir şey gelmez” değerlendirmesinde bulunuyor.

Gearhardt, düzenli olarak fast-food tüketen insanların bu gıdaları hayatlarından çıkardıkları zaman mutsuzluk ve yorgunluk hissedebildiklerini ifade ediyor. Uzman isim bu yiyecekleri azaltmak isteyen bağımlıların çoğu sefer başladıkları yere döndüğünü aktarıyor.

'PİZZA YİYORLAR AMA BAĞIMLISI DEĞİLLER'

Almanya’daki Duisburg-Essen Üniversitesi’nde çalışan Doktor Johannes Hebebrand yiyeceklerin bağımlılık yaptığı fikrine katılmıyor. Hebebrand, pizzayı tatmış birinin sıklıkla yemesi, bazılarının da tadını bilmesine rağmen pizzaya mesafe koyabildiği örneğini veriyor. Hebebrand, bir süre sigara içen insanların bağımlı hale dönüştüğünü söylerken, bir süre pizza yiyen insanlarda benzer bir davranış gözlemlemediklerini belirtiyor.

Hebebrdand, “Bu yiyecekler beynimizi etkileyemez” demekte. Doktor Hebebrand, sigarada bağımlılık yapan maddenin nikotin olduğunu, yiyeceklerde ise böyle bir maddeye rastlanmadığını vurguluyor. Uzmana göre obez insanların pek çoğu yemek ayırt etmiyor. Bu da onların tek bir yiyecek türüne bağımlı oldukları tezini çürütüyor. Yrd. Doç. Ashley Gearhardt ise bu noktaya şerh düşüyor ve sigara içenlerin üçte ikisinin bağımlı olduğunu öne sürüyor.

'ŞEKER YİYEN ANINDA DÜĞMEYE BASIYOR'

Şeker kana çok hızlı karışan bir gıda. 1980 yılında ağızlarına aralıklarla şeker bırakılan insanlardan tadını aldıkları an önlerindeki kırmızı düğmeye basmaları istendi. Neredeyse bütün denekler anında düğmeye bastılar. Pulitzer ödüllü gazeteci Michael Moss, yıllardır yiyecek bağımlılığını araştırıyor ve bu konuda kitap yazdı. Moss araştırmalarında fast-food’un en az sigara kadar sağlığa zararlı olduğu sonucuna vardığı anlatıyor. Princeton Üniversitesi’nde psikolog olarak çalışan John Hoebel, farelere uzun süre şeker verildiği zaman, bu şeker kesildiğinde hayvanların da bağımlılık belirtileri verdiğini söylüyor. Peki siz önünüze gelen bir dilim pizzayı her zaman reddedebiliyor musunuz? Veya yağlı bir döneri?

Nörobilimci, Yazar Jonah Lehrer’e göre; beynimiz yüksek kalorili ürünleri tüketme yönünde evrimleşti çünkü insanoğlu yiyeceğin sınırlı olduğu, kıtlık dönemlerini geçmişte fazlaca yaşadı.

Kaynaklar: New York Times, New York Post, Psychology Today, Independent Haberglobal.com.tr 

*Is Fast Food Addictive? (Lustig, Garber, 2011)

Kaynak: Web Özel