Deprem Suçları Soruşturma Büroları nasıl çalışacak? '25 yıla kadar hapis...'

Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğünde iki deprem sonucu can kaybı 31 bini aştı. Arama - kurtarma çalışmaları ise sürerken 10 ilde 6 binden fazla bina yıkıldı. Adalet Bakanlığı, yıkılan binalarla ilgili sorumluların bulunması amacıyla depremden etkilenen illerdeki Cumhuriyet Başsavcılıkları'na birer yazı göndererek 'Deprem Suçları Soruşturma Büroları' kurulmasını istedi.

DEPREM SUÇLARI SORUŞTURMA BÜROLARI'NDA SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK? 

İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Volkan Dülger bölgeye orada görevli olmayan, dışarıdan gönüllü olan Cumhuriyet savcılarının gönderildiğini ifade etti. Dışarıdan görevlendirilen Cumhuriyet savcılarının daha sağlıklı düşünebileceğini ifade eden Prof. Dr. Dülger sözlerini şöyle sürdürüyor:

Bu hususta Cumhuriyet savcılarının öncelikli yaptığı şey sorumluları tespit etmek ve en önemli husus delil toplamak ve bu yıkılan binalardan ileride bilirkişi incelemesine konu olabilecek nitelikte numuneler almak.

Türk Alman Üniversitesi Ceza Hukuku Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatih Selami Mahmutoğlu, başlatılan ceza soruşturmaları ve kurulan Deprem Suçları Soruşturma Büroları bakımından delil olabilecek şeylerin hızla toplanarak muhafaza edilmesi ve varsa o binaların yapımı sırasındaki tanıkların tespitlerinin önem taşıdığını söylüyor. Mahmutoğlu "Devamında, teknik bir konu olduğu için uzmanlardan alınacak bilirkişi raporları soruşturmanın selameti bakımından son derece kıymetlidir" diyor.

Mahmutoğlu bu tespitlerin yapılmasının ardından çok büyük bir olasılıkla Türk Ceza Kanunu madde 85’te yer alan “taksirle öldürme” suçundan dava açılacağını, bir ihtimal, davaların “kasten insan öldürme” suçu bakımından açılması olasılığının da bulunduğunu ifade ediyor. Mahmutoğlu sözlerini şöyle sürdürüyor:

Olası şüpheliler binaların yapımını üstlenen müteahhitler, Yapı Denetim Kanunu sonrası yapılan binalarda yapı denetim sorumluları, Yapı Denetim Kanunu öncesi yapılan binalarda fenni mesul, denetim görevini gereği gibi yerine getirmeyen ve binalara ilişkin projeleri inceleyen, bu projelere onay veren kamu görevlileri olarak görünmektedir.

PEKİ SORUMLULAR NE KADAR CEZA ALACAK?

Prof. Dr. Fatih Selami Mahmutoğlu, Türk Ceza Kanunu'nun 85'inci maddesinin 2'nci fıkrasında düzenlenen “taksirle öldürme” suçu bakımından yapılması halinde verilecek cezanın alt sınırı 2 yıl olduğunu ve bu cezanın 15 yıla kadar çıkabildiğini vurguluyor. Mahmutoğlu "Bilinçli taksir halinde ise bu ceza üçte birden yarısına kadar artırılabilecektir. Olası kast ile hareket edilmiş olması halinde ise 25 yıla kadar ceza verilebilmektedir" diyor. Mahmutoğlu sözlerini "99 Depremi'nde de süreç aynı bu şekilde gerçekleşti" diyerek tamamlıyor. 

Sorumluların 22 buçukar yıl ceza almasını beklediğini belirten Prof. Dr. Murat Volkan Dülger ise ceza alacak kişinin sorumlu olduğu yıkılan her bina başına ceza aldığını söylerken, sorumlu olduğu 2 bina yıkıldıysa cezasının 2, 5 bina yıkıldıysa ise cezasının 5 kat artabileceğini belirtiyor. Soruşturmalar yapıldıktan sonra davaların açılacağını söyleyen Dülger, "Bilinçli taksirle öldürmeden ya da olası kast ile öldürme veya yaralamadan ceza alacaklar" diyor. Dülger, müteahhitlerin yanında belediye başkanları, fen işleri müdürleri imar müdürleri, yapı denetim şirketleri, mühendislerin de sorumlu olduğunu ifade ediyor.

DEPREM SUÇLARI SORUŞTURMA BÜROLARI 

Adalet Bakanlığı'nın yolladığı yazıya göre; Deprem Suçları Soruşturma Büroları'nda görevlendirilen savcılar sadece bu büro için çalışacak. Yıkılan binaların müteahhit, mimar veya mühendis gibi fenni mesul ile vekilleri ve diğer sorumluların tespitine çalışılacak. Sorumlu olduğu tespit edilenler yönünden derhal gerekli soruşturma işlemler yapılacak. Şüphelilerin kaçma ve delil karatma ihtimaline karşı gerekli koruma tedbirleri tereddütsüz alınacak.

Öte yandan Adalet Bakanlığının gönderdiği yazıda deprem bölgesindeki yıkılan binalardan gerekli delillerin eksiksiz toplanması ve konuya dair bir rapor yayınlanması amacıyla uzman kişilerden oluşacak bir bilirkişi heyetinin oluşturulacağı kaydedildi. Bilirkişi heyeti, mimar, jeoloji ve inşaat mühendisleri ile ilgisine göre diğer uzmanlardan oluşturulacak. Bilirkişi heyetleri tarafından binalarda delil tespiti işlemleri yapılırken numune alma ve analiz işlemleri, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı lisanslı laboratuvarlara yaptırılacak.