Seçim barajı düştü akıllara aynı soru geldi: Emanet oylar ne olacak?

GÖKHAN KAM - METİN AKTAŞOĞLU

Seçim tartışmaları zaman zaman gündeme geliyor. İttifaklar, muhtemel adaylar, seçimin tarihi gibi konular kulislerde, basında, sokakta ve halk arasında tartışılmakta. İktidara göre şu anki ajanda, Haziran 2023'ü işaret ediyor. Bu sıcak tartışmanın yanında etkilerini ve sonucunu seçimden sonra göreceğimiz bir değişiklik de dikkat çekiyor.

Cumhur İttifakı müzakereler sonucunda seçim barajının yüzde 10'dan yüzde 7'ye çekilmesinde uzlaşmaya vardı. 2 Eylül'de AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik “Yüzde 7 seçim barajı netleşmiştir, Cumhur İttifakı'nın yaklaşımı budur” ifadelerini kullandı.

'EMANET OYLAR' MESELESİ

Seçim barajının düşmesi akıllara 'emanet oylar' tartışmasını da getiriyor. “Desteklediğim partinin barajı geçeceğini düşünmediğim için ikinci bir partiye oy veriyorum” ya da “Desteklediğim parti zaten barajı geçiyor. Barajı geçmeye yakın, başka bir partiye oy veriyorum” fikirleriyle 'emanet oylar' kavramını tanımlayabiliriz.

Görüş almak için iletişime geçtiğimiz bazı siyaset bilimciler ise emanet oy ve yüzde 7 barajı ilişkisinin ilk sonucunu görmeden görüş veremeyeceklerini belirtti. Öte yandan tartışmalar sürecinde gündeme gelen “daraltılmış bölge” ve “ittifak içi baraj” konuları ise rafa kalktı.

Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğr. Üyesi ve siyaset bilimci Prof. Dr. Barış Doster, HDP'nin barajı geçmesi için CHP'den HDP'ye giden oylar dışında dikkat çeken bir emanet oy bulunmadığının altını çiziyor.

Prof. Dr. Doster, "CHP, İYİ Parti'ye grup kurması için parlamento içerisinde milletvekili verdi ancak CHP'den İYİ Parti'ye çok fazla ödünç oy gittiğini düşünmüyorum. İYİ Parti'nin kendi oyu zaten baraj atlatıyordu" ifadelerini kullanmakta.

'PARTİ SİSTEMİNİ PARÇALIYOR...'

Bununla birlikte küçük partiler düşen barajdan ziyade ittifaklar seçeneği üstünde duruyor. Sabah gazetesi yazarı Burhanettin Duran, AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik'in açıklamalarının ertesi günü, 3 Eylül'de yazdığı yazıda bu duruma şöyle değinmişti:

“Yüzde 1 hatta 0,5 alabileceğini düşünen siyasetçiler parti kurarak yüzde 50 artı 1'e ulaşmada pazarlık yapma imkanlarının olduğunu görüyor. Bu da parti sisteminin parçalanmasını getiriyor.”

Prof. Dr. Doster ise bu meseleye "Pek çok küçük parti büyük partilerle ittifak yaptı. Bir şekilde genel başkanlarını parlamentoya sokmaya çalıştılar" diyerek dikkat çekerken "İlkesel olarak barajın düşürülmesi olumlu ama yüzde 7 oy küçük partiler için yüksek. Eğer yüzde 5'e inseydi küçük partiler bir araya gelip daha ümitli olabilirlerdi" ifadelerini kullanıyor.

Duran yazısında "2018 seçimlerinde 8 parti seçime girmişti, halen 13 parti Meclis'te temsil ediliyor. Onlarca partinin meclise girmesi demokrasinin kalitesini artırmıyor. Aksine kişi odaklı bölünmeler ve sıkı koltuk pazarlıkları gibi yozlaştırıcı etkide bulunuyor. Siyasal sistemimizin uzun vadeli istikrarı açısından ittifak içi barajı tartışmakta fayda var" ifadesini kullanmıştı.

HÜLLEYİ ÖNLEMEZ!

AK Parti ise hülleleri önlemeyeceği, barajı aşamayacağını gören partinin, büyük parti listesinden seçime girebileceği gerekçesiyle ittifak içi baraj sorusuna soğuk bakıyordu. Sonuç olarak bu seçenek olmadı.

Peki emanet oylar nereye gidecek? Prof. Dr. Doster CHP'den HDP'ye giden oyların geri döneceğini düşünüyor ve düşüncesini şöyle destekliyor:

"Bu oyların geri döneceğini, yüzde 7 barajında HDP'nin emanet oya ihtiyaç duymayacağını düşünüyorum. Ahmet Davutoğlu (Gelecek Partisi) ve Ali Babacan (DEVA Partisi) yüzde 7'nin yakınından bile geçemez. Bunlar baraja yakın olmadıkları için emanet oy veren de olmayacaktır."

Bununla birlikte Prof. Dr. Doster, "Küçük partilerdeki emanet oylar da geri dönmez" ifadelerini kullanıyor.

*Sabah, Sputnik, BBC, AA

Kaynak: Web Özel