Restoranlar saat 19:00'dan sonra müşteri alıyor! Esnaf HES kodu denetimini nasıl yapacak?

Kademeli normalleşme kapsamında 1 Mart'tan bu yana saat 07:00 ile 19:00 arasında hizmet vermeye başlayan lokanta ve restoranlara talep yoğun. Öyle ki, Turizm Restoran Yatırımcıları ve İşletmecileri Derneği (TURYİD) Başkanı Kaya Demirer, "Öğün yemeği veren restoranların tüm gün çalışır hale geldiğini" söylüyor.

Bu durum hem tüketicinin sosyalleşme ihtiyacını karşılayıp hem esnafın aylardır istediği hareketliliği yakalamasında etkili olsa da, bazı işletmelerde gerek tüketici gerek işletmelerin yasakları deldiği gözlemleniyor. Buna göre bazı restoranların, saat 19:00'dan sonra müşteri almadığı ancak halihazırdaki müşterilerin oturmaya devam ettiği belirtiliyor. Demirer, bu işletmeleri "çürük elma" olarak niteleyip, ağır yaptırımlar getirilmesini talep etti.

Öte yandan, 15 Mart'tan itibaren İstanbul'da kuaför, kahvehane, kıraathane, spor salonu gibi işletmelere HES Kodu ile girilmesi zorunlu hale getirildi. Bu kapsamda HES Kodu olmayan, mahalledeki esnafa gidemeyecek; HES Kodu denetimini esnaf yapacak. Bu durumun tüketicide güven duygusunu pekiştirmesi, böylelikle talebi artırması bekleniyor.

İstiklal Caddesi bu cumartesi de iğne atılsa yere düşmeyecek bir kalabalığa ev sahipliği yaptı. Fotoğraf: Anadolu Ajansı

Peki, 1 Mart'tan bu yana kademeli normalleşmeye geçen Türkiye'de sosyal hayat nasıl değişti? Kademeli normalleşme kurallarına uyuluyor mu? Restoranlara olan talep nasıl? Küçük esnafın müşterisine getirilen HES Kodu zorunluluğu çarşı pazardaki hareketliliği nasıl etkileyecek?

Haberglobal.com.tr okurları için Turizm Restoran Yatırımcıları ve İşletmecileri Derneği (TURYİD) Başkanı Kaya Demirer ve Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken ile konuştuk.

1- 15 Mart'tan sonra kuaför, berber, kahvehane gibi yerlere de HES koduyla girilecek olmasını nasıl değerlendiriyorsunuz, esnafın bu taramayı her müşterisi için yapması mümkün olur mu? 

Bendevi Palandöken: Pandemi devam ettiği sürece esnafın da bu kurallara uyması gerekecek. Çünkü iş yerleri kapandığı zaman daha kötü sonuçlar doğuruyor. Kademeli normalleşmenin kurallarına da uyum sağlamak lazım. Burada iki sorun var yalnızca: Biri, çoğu esnafın nasıl HES Kodu alınacağını bilememesi, diğeri de bazı müşterilerin buna itiraz etmesi. Ama bazı müşteriler ise daha çok memnun oluyor. Vatandaş güveni açısından olumlu bu adımlar.

2- Restoranların 19.00'da kapanma şartına gerek işletme gerek müşteri tarafında uyuluyor mu?

Kaya Demirer: Çürük yumurtalar var. Bunlara büyük yaptırımların olmasını istiyoruz. O kadar büyük parasal cezalar verilmeli ki haksız kazanç elde edemesinler. Çünkü saat 19:00 şartını çok erken bulan, zararı karşılayamayacağını düşünen birçok işletme kapısını açmadı. Hal böyleyken, bazılarının haksız kazanç peşinde olması kabul edilemez.

Ancak, vatandaşın da işletmelere yardımcı olup, kurallara uymalarını talep ediyoruz. Kapasite sorunu olduğu için işi zorlamamalarını, yasakları delmeye çalışmamalarını istiyoruz. Bu yüzden "Mesafeni Koru, Sorumluluk Hepimizin" adlı bir kampanya başlatıyoruz. Amacımız, kimsenin canını tehlikeye atmamak.

Bilinçli tüketici talep ediyoruz. Bu sorumluluğu almayan müşteriyi de istemiyoruz!

3- İlk 10 günde lokantalara talep ne oldu? 10 günlük ciro ne oldu, önceki günlere göre ne kadar arttı?

Bendevi Palandöken: Müşteride çekingenlik olsa da hareketlilik yoğun. Son 10 günde, önceki döneme göre yüzde 30-40 arttı işler. İş yerleri biraz da olsa rahatladı.

Ancak kahvehaneler perişan. Özellikle oralara çay içmek için giden yok. HES Kodu ile girilecek olması buralara da talebin artacağı yönünde bir beklenti oluşturdu. TESK olarak günübirlik masa örtüsü olması, her masaya verilecek oyun kağıtlarının sıfır kağıt olmasını, oyun taşlarının ise kuaförlerde olduğu gibi, bulaşıcılığı gidermesi için hijyen dolaplarında saklanmasını öneriyoruz. Çünkü binlerce çalışan var ve durumları gerçekten kötü. Buna güzellik salonları, spor merkezleri de dahil.

Kaya Demirer: Erken iş çıkışları, yani 16:00'da, 17:00'da işten çıkıp restorana gelip, 19:00'a kadar yemek yiyen insanlar var. Saat 19:00'da kapanan restoranların ekonomik anlamda kayıpları hala çok büyük. Bu işin ekonomisinin 3'te 2'si, gün batımından sonra oluyor. Ancak şöyle bir durum oluştu: "19:00'da kapanacaksınız" dendiği için, normal şartlarda öğle yemeğiyle akşam yemeği arasında iş yapmayacak olan, kafe değil de restoran kimliği olanlar, yani öğün yemeği verenler tüm gün çalışır hale geldi enteresan bir şekilde. Bu, vatandaşın ne kadar özlem içinde olduğunun göstergesi. Bu yüzden kapasiteler azaltılmasına rağmen işin 3'te 1'ini yakalamaya yakınız. 

4-Restoranlar saat 19'dan sonra müşteri alıp almıyor mu diye denetleniyor mu?

Bendevi Palandöken: Çok iyi denetleniyor. Vatandaş da bu konuda duyarlı.

Kaya Demirer: İçişleri Bakanlığı valiliklere Covid-19 tedbirlerine yönelik 'Dinamik Denetim Süreci' ile ilgili bir genelge göndermişti. Ancak ben bunun yeterli olup olmadığını bilemem. Ancak dediğim gibi talebimiz, devletin yürütme organının bu işi çözmesi gerektiği... Kaçak olarak açık olan yerler bulunsun ve en ağır şekilde cezalandırılsın.

'SEN BİZE BİR GÜZELLİK YAPARSIN'

İstanbul Bağdat Caddesi'nde bir restoranda garson olarak çalışan Kubilay Çakmak yasağın insanlar tarafından tam olarak kavranamdığı görüşünde. Saat 19:00'da mekana gelen kişilere sipariş veremeyeceklerini aktardıklarını belirten Çakmak, "İnsanların yasağı tam olarak bilmediğini anladık. 19.00'dan sonra artık sipariş veremeyeceğini ancak 20.00'ye kadar oturabileceğini sanıyordu pek çok insan. 'Sen bize güzellik yaparsın' falan diyenler çok oldu" ifadelerini kullanıyor. Çakmak vatandaşın restoranda oturacağı saati tam olarak bilmediğini söylüyor. 

Kaynak: Web Özel