Asgari ücretli, memur ve emeklinin süreçleri bitti... Özel sektör maaşları hangi kritere göre belirlenecek?

Asgari ücretin, 2023'te net 8 bin 506 lira olarak belirlenmesiyle birlikte gözler özel sektöre çevrildi. Yaklaşık 7 milyondan fazla çalışanı etkileyecek olan asgari ücret, aynı zamanda yasal mevzuattaki birçok düzenlemede ölçü olarak kabul edilmesi bakımından her vatandaşı yakından ilgilendiriyor. Ağırlıklı olarak beyaz yaka olarak tabir edilen özel sektör çalışanları ise maaşları ile asgari ücret arasındaki farkı düşünüyor.

Geçen yılın ekim ayında 13 milyon 861 bin 65 kişi olan sanayi, inşaat ve ticaret-hizmet sektörleri toplamında ücretli çalışan sayısı, bu yılın aynı ayında yüzde 7,4 artışla 14 milyon 883 bin 717 kişiye yükseldi. Bunun 7 milyona yakın kişisi ise asgari ücretli.

'ÇALIŞANIN YETENEĞİ, İŞVERENİN İNİSİYATİFİ'

Sosyal Güvenlik Müşavirleri Derneği Başkanı ve İstanbul Aydın Üniversitesi İnsan Kaynakları Yönetimi Bölümü Öğretim Görevlisi Emin Yılmaz, özel sektör çalışanlarının maaşlarının Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği'ne göre hesaplandığını söylüyor. Yılmaz, “Asgari ücrete kadar olan vergi kısmı, özel sektör ve kamu sektörü için kaldırıldı. Asgari ücret brüt 10 bin 8 lira, net 8 bin 506 lira oldu ve bunun üstü ise gelir vergisi ve damga vergisi kesintilerine girecek. Asgari ücrete bu sene için yüzde 54 zam geldi. Asgari ücret altında personel çalıştırmak yasak ama bunun üzerindeki maaş artışı hem kişinin yeteneklerine hem de işverenin inisiyatifine kalmış” diyerek, sözlerine devam etti.

Fabrikasyon ve otomasyon sistemleri olmayan fabrikalarda küçültmeye gidilmesinin düşük bir ihtimal olduğunu anlatan Yılmaz, “Firmalar ayakta kalabilmek için işçi çalıştırmak zorunda ama hizmet sektöründe bulunan basiretli işveren değilse ve gerektiğinde tedbir almadıysa bu tür sektörlerde çıkartmalar yaşanabilir” dedi.

'BİREBİR YANSIYACAĞINI DÜŞÜNMESİNLER'

Yeminli Mali Müşavir Muhammet Bayram, “Özel sektör çalışanları gösterge olarak asgari ücret artışını kendilerine baz alabilirler ama birebir yansıtılacağını da düşünmesinler” diyor. Bayram, Mart ve Nisan aylarında emekli ve memur maaşlarına bir kez daha zam yapılabileceğini söylüyor ve devam ediyor:

“Bu zam artışı ile herkes asgari ücretli oldu. Asgari ücret, başlangıç ücretidir. Zaman içerisinde kıdeme göre artması gereken bir ücrettir. Özel sektör çalışanları maaşlarını hesaplarken kendilerine yapılan ulaşım ve yemek giderlerine de bakmalı.”

'İŞVEREN, ÇALIŞANLARIN SOSYAL HAYATLARINI DESTEKLEMELİ'

Özel sektör çalışanlarının büyük bir kısmının sessiz istifa sürecinde olduklarını anlatan Bayram, “Yeni maaşlar ne olursa olsun kişi çalıştığı kuruma küsmeden, hakkaniyetli bir şekilde çalışmalı. Artan enflasyon karşısında önlemler hızlıca alınmamış olabilir. Bu durumda işverenler çalışana hibrit model, esnek çalışma saatleri sunarak sosyal hayatlarını destekleme yoluna gidebilir” diyor.

'VERİMLİK DÜŞEBİLİR'

SGK Müşaviri, Emeklilik Danışmanı ve Bilirkişi Ali Duman, yargı kararlarına göre özel sektör maaşlarının enflasyon oranında arttırılması gerektiğini hatırlatıyor. Asgariye yapılan yüzde 54 zammı öne sürerek, çalışanların aynı oranda zam isteyeceklerini dile getiren Duman, “Bu artış söz konusu olmazsa istihdamda kopmalar yaşanabilir. Makasın daralmasında da ara ücretle çalışanların asgari ücret seviyesine düşeceğini gösterir” diyor ve şöyle devam ediyor:

“Eğer işveren sadece enflasyon artışı yaparsa, 7 bin TL ile çalışana gelecek enflasyon farkı maaşını asgari ücretin altında bırakacak. Bu şekilde çalışanlar da önceki kıdemi, vasfı burada durumu maalesef negatif olarak etkileyecek. Bu kişilerin de verimliliği düşebilir bu da işten çıkartmalara sebebiyet verebilir.”

MALİYETLER YÜKSELDİĞİ İÇİN İŞÇİ ÇIKARMALAR BAŞLADI

Sosyal Güvenlik Uzmanı Reha Küçük, özel sektörde de işverenlerin asgari ücrete bağlı olduğunu söylüyor ve istihdamın korunmasına vurgu yapıyor. Küçük, işten çıkarmaların olmasını kimsenin arzu etmediğini belirtiyor.

Kaynak: Web Özel