Orman yangınlarına ilişkin çarpıcı detay! 80'lerden bu yana...
Manavgat ve Marmaris başta olmak üzere farklı noktalarda devam eden orman yangınları acı sonuçların ortaya çıkmasına neden oldu. "Yangın neden söndürülemiyor?" sorusu sorulurken Avrupa'nın güneydoğusunu etkisi altına alan tarihi bir sıcaklık dalgasının da mücadeleyi zorlaştırdığı ortaya çıktı.
Ciğerlerimizi dağlayan orman yangınlarında ülkenin dört bir yanından acı görüntüler ve haberler gelmeye devam ederken 17 ilde, iki günde 71 orman yangını çıktı bunların 57'si kontrol altına alındı. Dört vatandaşımız ve sayısız can yaşamını yitirdi.
Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı bünyesinde Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde çıkan yangınları araştırmak için ekip kurarken, ekipler terör ve istihbarat birimlerinin de desteğiyle terör ve sabotaj ihtimalini inceliyor.
'80'LERDEN BERİ'
Yangının çıkış sebebi ile ilgili olarak resmi makamlar henüz kesin bir açıklamada bulunmazken yangının hızla yayılmasında ve güçlükle kontrol edilebilmesinde pek çok etken olduğu gibi "iklim" de rol oynamakta.
Avrupa'nın güneydoğusu 1980'lerin ortasından bu yana en sıcak yazı yaşamakta. Yunanistan'da da sıcaklıklar 40 derecenin üzerine çıkarken Türkiye'de ise sıcaklık rekoru 21 Temmuz'da Cizre'de 49.1 derece ile kırılmıştı. Gelecek hafta İstanbul'da sıcaklıkların 40 dereceye ulaşması bekleniyor.
YUNANİSTAN VE İTALYA'DA DA YANGIN VAR
Komşu'da da üç gündür orman yangınları etkili olurken Yunanistan Ulusal Meteoroloji Servisi Direktörü Theodoris Kolydas, “Küçük değişikliklerle gelecek haftanın sonuna kadar devam edecek olmasıyla, bu devam eden sıcaklık dalgası tehlikeli bir hava olayı” ifadelerini kullandı. İtalya'nın ise Sicilya bölgesinde bu hafta başında orman yangınları yaşandı.
Uyarılar Yunanistan'la da sınırlı kalmıyor. Sırbistan, Bosna Hersek ve Bulgaristan'ın da dahil olduğu civar ülkelerde yetkililer, insanlara günün sıcak saatlerinde evlerinde kalmalarını, çalışma saatlerinin sıcak hava dalgasına göre belirlenmesini ve hamileler ile yaşlıların evden çıkmamaları gerektiğini tavsiye ediyor.
Dünya sıcaktan kavruluyor! Rekor üstüne rekor...
SICAKLIĞIN DA ETKİSİYLE
Bu sıcaklık dalgası da aslında orman yangınları için gereken şartların ortaya çıkmasını sağlıyor.
İTÜ Afet Yönetim Merkezi ve Meteoroloji Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu şöyle aktarıyor:
“Kış ayında California'daki orman ve ev yangını kanalize olmuş bir fön rüzgarı olan Santa Ana Rüzgarı'ndan kaynaklanıyor. Benzer bir durum bazen Doğu Karadeniz'de de olur... Şu an Manavgat'taki yangın da buna benzer şekilde fön etkisinde. Rüzgar deniz yönünden esse, bağıl nem hızla yükselir ve sıcaklık da düşer.”
Alınacak önlemler hakkında ise “Meteorolojik durum önemli ölçüde değişmedikçe çok sayıda yangın çıkması beklenebilir. Her ne nedenle olursa olsun; dışarıda ateş yakılması ve ormanlara giriş acilen yasaklanmalı” diyen Prof. Kadıoğlu kurumaya da dikkat çekti:
“Boş komplo teorileri ile bir şeyi çözemeyiz. Karadeniz'den gelip, İç Anadolu'yu geçerek Toroslardan Akdeniz kıyılarına inen rüzgar ile her yer kurudu ve adyabatik olarak ısındı. Yakıt ve oksijen var. Biz sadece ısı kaynaklarını kontrol edebiliriz.”
DÜNYANIN HER YERİNDE
Bilindiği üzere son zamanlarda dünyanın pek çok farklı noktasında sıcaklık rekorları kırılıyor, doğal afetler yaşanıyor.
Küresel ısınmanın ve iklim değişikliğinin iyiden iyiye etkisini gösterdiği bu dönemde doğa da sinyaller verirken konuyla ilgili açıklamalar yapan Birleşmiş Milletler Meteoroloji Ofisi'nden iklim bilimci Mike Kendon, “Global çapta düşündüğümüzde son zamanlarda Kanada ağır, hatta oldukça ağır, hava koşulları yaşadık. 49.6 derece ile Kanada'da tüm zamanların en yüksek sıcaklığı görüldü” diye konuştu.
Bu denli sıcaklığın kurumaya yol açması ve bu kurumanın yangını kontrol altına almayı zorlaştırmasına dair bir örnek de ABD'nin Oregon eyaletinde yaşandı. Bootleg Fire şeklinde adlandırılan orman yangını hakkında meteoroloji uzmanı Dr. Craig Clements, kamp ateşinden yola çıkarak örnek veriyordu.
'Rüzgarları etkiliyor, hava durumunu belirliyor...'
San Jose Eyalet Üniversitesi'nden Dr. Clements, “Ateş yakmak için en kuru çalı çırpı ve odunları toplarsınız. Orman yangını için de durum aynı. Bu yüzden kuraklığı izliyoruz “dedi.
Bitki nemliyse, yanma enerjisinin bir kısmı nemini buharlaştırmak için de kullanıyor. Buharlaşacak nem yoksa, ateş daha da yüksek sıcaklıkta yanıyor. Bu bilgiler, önlem alınmazsa ve iklim değişikliği tersine çevrilmezse yangınların küresel ısınmanın da etkisiyle daha yıpratıcı mücadelelere dönmesinin muhteme olduğunu gözler önüne seriyor.
metin.aktasoglu@haberglobal.com.tr
Kaynaklar: New York Times, CNN, Reuters
Kaynak: Web Özel