Kısa Çalışma Ödeneği bitti, neler yaşanıyor?
Kısa Çalışma Ödeneği 31 Mart'ta bitti. Bazı işverenler çalışanlarını ücretsiz izne göndermekten başka çarelerinin olmadığını söylüyor. Ancak ücretsiz izin desteği de 17 Mayıs'ta bitecek. Neler yaşanıyor, çalışanlar ne durumda? TESK, BMD, TÜRES ve TURYİD Başkanları anlatıyor...
Kısa Çalışma Ödeneği'nin (KÇÖ) bittiği tarihin, hafta sonu kısıtlamalarının arttığı döneme denk gelmesinin, hem işten çıkarmalara hem de ücretsiz izne gönderilen çalışanların artmasına yol açtığı belirtildi. KÇÖ 31 Mart Çarşamba itibarıyla bitmiş, ardından gelen 3-4 Nisan tarihlerinde de risk haritasında kırmızı olan illerdeki hafta sonu sokağa çıkma yasağı 2 güne çıkarılmıştı. Artan vakalar nedeniyle alınması gereken bu önlemler, Kısa Çalışma Ödeneği'nin bittiği tarihle üst üste geldiği için işletmeler zora girdi.
Haberglobal.com.tr olarak KÇÖ'nün bitmesinin ardından yaşananları Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, Turizm Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği (TURYİD) Başkanı Kaya Demirer, Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken ve Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Başkanı Ramazan Bingöl ile konuştuk. Dört isim de yaşanan ciddi ciro kayıplarından dolayı çalışanları ücretsiz izne göndermekten başka çarelerinin olmadığını söylüyor. Öyle ki, TÜRES verilerine göre, yalnızca yeme içme sektöründe KÇÖ bittikten sonra 300 bin çalışan ücretsiz izne çıkarıldı. Ancak ücretsiz izin desteği 17 Mayıs'a kadar sürecek. Sonra ne olacak, patronlar anlatıyor... İşte detaylar:
?
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel.
"KAPASİTE FAZLASI ELEMANLA VEDALAŞIYORUZ"
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, "İşten çıkarmalarla ilgili henüz bir istatistik yok ama herkes çalışanıyla anlaşarak bir yol bulmaya çalışıyor. İnanılmaz bir nakit sıkışıklığı var. Her işletme, maliyetlerini en aza indirme peşinde. Bu yüzden kapasite fazlası olan çalışanlarıyla vedalaşıyor" dedi.
Kısa Çalışma Ödeneği'nin bitmesiyle hafta sonu kısıtlamalarının peş peşe gelmiş olmasının, perakende kadrolarında ihtiyacın çok üzerinde bir kadro oluşturduğuna dikkat çeken Önceli "Çoğu çalışan bu yüzden ücretsiz izne gönderildi" diye konuştu.
Öncel, Kısa Çalışma Ödeneği bitmeden önce Haberglobal.com.tr'ye yaptığı açıklamada, "Mevcut şartlardan dolayı çalışanların en az 5'te 1'inde fazlalık ortaya çıktı" demişti.
?
KÇÖ bitiyor, şimdi ne olacak?
Öncel, "Kısa Çalışma Ödeneği'nin devam etmesi talebimizi yinelemiştik ama olmadı. Bir umut bekliyoruz, belki uzatılır. KÇÖ'nün uzatılmasını ve vergi ötelemelerinin yapılmasını talep ediyoruz" şeklinde konuştu.
"KASA O KADAR BOŞ Kİ"
Turizm Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği (TURYİD) Başkanı Kaya Demirer, "Çalışanlarımızı ücretsiz izne göndermeye başladık. Herkesin kasası o kadar boş ki, ücretsiz izinden başka çare yok. Çalışanların da yönetmelik gereği 17 Mayıs'a kadar buna itiraz etme hakları yok" diyor.
Ancak ücretsiz izin desteğinin 17 Mayıs'ta bitmesinden sonrasına neler olacağına dikkat çeken Demirer, "17 Mayıs'ta ücretsiz izin desteği bitince kalifiye elemanlarımızı da kaybetmiş olacağız. İşte o zaman büyük kopmalar ve travmalar yaşanacak. Çünkü çalışan 'tazminatımı öde, gideyim' dediğinde işveren ödeyemeyecek. Davalık olacaklar. Çalışan mağdur halde, hakkını alamamış bir pozisyonda kalacak. Kaotik bir durum oluşacak. Bundan ne zaman biter, bilmiyorum" diye konuştu.
- "İŞE ÇAĞRILACAK MIYIM?"- "ALLAH KERİM!"
Nisan ve mayıs aylarında lokanta ve kafe çalışanlarına kişi başı 1500 TL nakdi ödeme yapılacağını anımsatan Demirer, şöyle devam etti: "1500 TL ile idare et dediğimiz nokta, Ramazan Bayramı'na kadar. Çünkü Cumhurbaşkanımız bayramla birlikte normalleşmenin hedeflendiğini söyledi. Çalışanlarımız bayramdan sonra çağrılıp çağrılmayacaklarını sorduklarında "Allah kerim" diyoruz. Çünkü kısıtlamaların devam edip etmeyeceğini bilmiyoruz."
Maaş ve emeklilikte kayıp yıl! KÇÖ'nün bir yılı
Ramazan Bayramı'ndan sonraki endişelerini dile getiren Demirer, "Türkiye'deki yeme içme ve dışarıda eğlence sektörünün yarısının gelir olarak yine akşam 19'a kadar hizmet vermeye, mevcut personelinin tamamını işe geri çağırma imkânı yok. Bazı işletmeler 10 kişiden 5'ini çağıracak, bazıları 2-3'ünü, bazıları hiç açılamayacak. Çalışanlarını yıllık izne gönderecek, cebinden maaş ödeyecek belki 2-3 tane büyük firma çıkabilir. Bunun dışındaki tüm işletmeler "Bunun dışındaki tüm işletmeler 'gidin, bayramdan sonra duruma göre bakalım' diyor."
300 BİN KİŞİ ÜCRETSİZ İZİNE ÇIKTI
Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Başkanı Ramazan Bingöl, "Şu anda KÇÖ’sü biten çalışanlar arasından 1 Nisan’dan önce işe başlayanlar pandemi gerekçesi ile ücretsiz izine gönderiliyor. 1500 TL lik bir devlet desteği var bu desteğin uzatılması konusunda hükümetimizden beklentimiz var. Bu anlamda ücretsiz izne gönderimler başladı" dedi.
Bingöl, "Net bir veri olmamakla birlikte 300 bin kişinin üzerinde personelin ücretsiz izne gönderildiğini düşünüyoruz. Bu rakamın daha da yükseleceğini öngörüyoruz. KÇÖ’sü bitse bile açılma durumunda geri çağırabilmesi için işverenler tarafından maaş ödemeye devam edilen personeller bulunuyor" diye konuştu.
Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Başkanı Ramazan Bingöl.
Bingöl, işten çıkarma yasağının bitmesinden sonra neler yaşanacağı konusunda ise şunları söyledi: "Sektörde çalışanların yarısı işsiz kalır. Burada pandemi sebebiyle ücretsiz izne çıkarmanın devam etmesi çok önemli çünkü kimse ekibini bozmak istemez. İşverenler çalışanlarını nakit desteği ile 1-2 ay ikna edebilirse işten çıkarmaz. Ayrıca KÇÖ’nün uzaltılması yönünde hükümetimizden beklentimiz var.
ESNAF BİR UMUT BEKLİYOR
Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken ise, "Kısa Çalışma Ödeneği'nin 31 Mart'ta bittiği gün, Cumhurbaşkanlığına uzatılması yönünde taleplerimizi yeniden ilettik. Sokağa çıkma yasakları arttı, Ramazan geliyor. Esnaf umutla KÇÖ'nün uzatılmasını bekliyor" dedi.
Son kısıtlamalardan sonra esnafın satışlarının yüzde 20 daha azaldığı bilgisini veren Palandöken, "Esnafın kaybı çok. Gıda da dahil toplam satışlar düştü. İşletmelerin neredeyse tamamı, yüzde 40 satış yapabiliyor. Son kısıtlamalardan önce yüzde 60 idi" ifadelerini kullandı.
EDİTÖRÜN NOTU: İŞKUR verilerine göre, pandeminin başından itibaren Kısa Çalışma Ödeneği'nden (KÇÖ) yararlanan 3.7 milyon çalışana yaklaşık 30 milyar liralık ödeme yapıldı. Bu süreçte ücretsiz izne çıkarılan 2.5 milyon çalışana da yaklaşık 10 milyar TL destek ödendi.
Normal şartlarda 17 Mart'ta sona erecek olan nakdi ücret desteği ödemeleri ise 2 ay daha uzatılmıştı. Bu kapsamda yeni bir uzatma kararı alınmaması durumunda ücretsiz izin maaş desteği ödemeleri 17 Mayıs'ta sona erecek.
TBMM’ye sunulan "Torba Yasa" ile 2021 yılı nisan ve mayıs aylarına ilişkin olarak, ücretsiz izne çıkarılanlara günlük 50 TL destek öngörülüyor. Ücretsiz izin desteği günlük 47 TL idi.
Kaynak: Web Özel